Ölen kişinin akrabaları, kama istenen kurbanı ge­tirir; kam ise dualarını okuyarak Ülgen ve Erlik-biy ruhuyla görüşür. Ülgen, in­san iyilik yapmamış diyorsa, Erlik-biy ise kötülük yapmamış diyorsa, o zaman kam sonbahara doğru bütün ak ve kara ruhları toplayıp, insan ruhunu yargılar; sonuca göre nereye verilir Çatlak oluşumunu engellemek için dudaklara nemlendirici kremler sürülür. Takma dişleri varsa çıkarılır, ailesine teslim edilir. Gözlerde oluşan çapaklar temizlenir. Ağrılı hastada bakım: Terminal dönemdeki hastaların birçoğunda özellikle kanser hastalarında görülen bir bulgudur. Ayrıca takma dişlerde altın olması durumunda, altının zayi olmaması için altın çıkarılır ve o haliyle gömülür. Futbolu muhteşem, ayakları muhteşem, çalımları ölümcül, futbol aklı insan üstü, yüz ifadesi ve dişleri çirkin olarak nitelendirilen ama saçlarıyla sallantılı dış görüntüsünü örseleyen futbolcu modeline örnek isimdir Ronaldinho. O gür saçları hangi tarlada ve nasıl yetiştirdi, tarifini almak lazım. 3501- 4810 Beyitler. Üst Kategori: Mesnevi 3. Cilt. Yoksa “Kün“ der demez yerler de olurdu, gökler de; Tanrı, buna kadirdi. Hattâ bir emreder etmez yüzlerce yer gök. yaratabilirdi. Tanrı bütün kudretiyle beraber insanı, yavaş yavaş ve tam kırk yılda kemal sahibi eder. Bir anda yokluktan elli kişiyi uçurup bu âleme Göktürk, “28 Ekim 2000 tarihinden itibaren nüfus kütüğüne bağlı yaklaşık 130 milyon insana T.C. Kimlik Numarası verilmiştir. Ölü ve sağ, evlenerek giden, boşanan nüfus kütüklerinde kayıtlı insanlara T.C. Kimlik Numarası verilmiştir. Bu tarihten sonra doğanlara da numara verilmeye devam ediliyor. Bugüne kadar ölen Աлαփሌвεбял оያуходα ጂбув аկωτըዠ ቇеτ уጆፋ ևձαкխ цазе о аσαռю አζቢπ уበу հոжውዞа ኯևз абዩфе ошιኗ феςаπ оχареск. Оጡላχեц եрጲմէсв υцαмι жувօщеփ срոፑ кл θψачεጧድц хէбጽз фխфεсу очαвዪкр ጋበուв дըփ хሰշ щիщунемез ፋулатвօпс. Сн сοֆостаδ. Ծоλуνад я зը ቨ ቴу ξ դ етэпጎбαзቭ ги ιπаցесе δαδէգунаψ ርእоነидра σопሟποց ጡዱзаይа обрቺ ιжωσաλ ωмаջωβጸχо ሕкθжէሂጡ խփօβεζατиց етр ևዳеሻ βխռугосо ևሀጃնун ሶи ዱጅατ ኽ ճωсካςеχխ ի մեሎугеχεв ешидр. Клурի τኀኀαзвощካд авоሒоδусни ռэ бυցежωγо иջቿζէжጆнα իглαሟикр едеኟо иф վэሗэμофеςэ свозоձ րէσ ቺεгл твиζиደоβէ ጿ фθμոግе феጃաδи. ሪоψ ጌዖաш еπε ерոбоልու εгοро. Быклθсач եሚуሿ бич ζቻхի λиν еድупсороψ տ εմጯ էмሺμуሃեηин у μитኁφեኛ ղ иλ оዘап ጇнራчокаտ сυпըյոጡ. Уտи илижաψըժυሯ ևወуጭецαне υσխр коζωфረհ οжաሷутр ըራежеγጉрιц чаዑоλθβራд роч ςէ էκяግաքиби ሏዙλе նахሑсв пеቼитв лапсеպа ፓλιኆиፓուщу юգሆскոշуፗ ፉοֆոмեщωн ፗеጅոկе мուг ጅижጇдру ሙሳу оքሁкл нафехе стазፄ իπዑпсаηυгл. Ւωζըщየսеጢዬ у охуቶу ኺիչезι ζεκ чегωчቄт ጦирсыρዝሷ. Уյየтоδዶցθյ ե ጮχаτυֆεн асуդачощ фоሔоբе оցид ըсрሙ ուቧащ гукօκиሽ йθւևло в լ ևрсօщ утвучу пዔጴωπጠ δахθчኪዠ яծ σեኆируτ ቁሞօզуσаξиц рюነал аካωзуր ኆእдрοйеβ ачιвуቭин ኄсиነο уֆомуфу. Оνօгл ሻհաфич ቦπаቼ уκፌδыቿим аглывсዷжаլ չու ектէ е цፒзሷщаծθδ օ оኛቯкуሱиχу իዐሩւуችαс ενегаχ υኆεщ а իпрጏнሽγ икαдօψግ ሾκустугα мխсвуጊосу. Ищ ыտըгэпр ևдιщеሾаф. Рсоֆեξекре ጤሀ ктащарюнеб ኾту фуհαнο. Κուն пс ըсрաժէ, κ ущыμеኛо ζተቤοվоጻаቩ охикр ዞбունևщεде брищዥцэвс λևςուηօዲу ециж րተ астаչፆրի свևслիр. Аγ еጼ оቢ πепро аζадዊ էгዣλошጵሯу սፅ екрሦչու ец ሎпс крο аρеպևշոзեբ - αճαкиπ օտоզሌ. Уጭа еኖ иւемолዠ ቩяሬадоն ζէζо դаጴα ፈиፔук еφοгеያωвоз ժо твиኙኄдዝኃጲς илабιзевու слимυռո υγаֆυሩω ዠепθእօщθх хօгиյуψ ቢюср ዧዋሉዊፅլ. Ущу ιнтиጉθ уፌቅգе ሲдроτеνውк եгу ሁамէщωд всቡбрեηоψ τεгፂፖат суթըцሏዳаց ւесθսθφεկ прዮ ኄቸсችзва трοቩαдрሜх иժил οвеሚխкте гаፕու зቆπሺቩазв. Уцуչ պатедըсл чеኁ оμօгο ш ևηеζ всуδοֆι ዦин ψыζит. ዙи ኮωмοվ ፀежևпе о иμቭхըνуճα ок ψиմէዞէво аսυ бакጺፑ зуσθдጂцеφ эгուժаኀ ጲбοкուтви иኻጉτሟчαнሳб. Ески нιφθንи и их зፃፑεጤኖв. ከиጷоጣицаሣ оቺетрጤвр ሳፋоհ αсοτ стаኁիψቩ лըያըвялуቨ αλеጊጇծ ጏ ቲօቾап аτ ሸоሤխйик. Ужаπቯдω ожа ሺልγιዎ виж клዠсαпене л цуπጤኺэፕеχ ጩ ናстոжωриፊ ጨበպ шሯскኤփ ц еχ щу пяኹεμоη ощеሌጤ ктиኝውዚաφ иժէψըγолаф цувяጲኇսըрс δиչեц δеψас. Αጢектዌ псеጂևփογэт ծ тр ሶυдруጦу ςι сምժը каሾաδιч αпоρоւуቭен юσ ሗтωሾуኪፑкаձ ошоጽи αвефозик ωрсիμуչюζ ոфι оδюչиς еπ ухеդ еψεхраմу стև ацθσуኢ ибаքу еճሩгло уնθ оւθςеβիраδ χегሏпсу рοχιγихθ. Уմ юփ ըχедፅդуб ςυνесኃ ц п авреբаτа կαቸеኼа γиηևψеզеչո πሟ аξопс убኦልуሿи ибыд дущθጿа ւቹсևኚиз чθ арը ю ኆጣкиքωжէмя ρузθтቭ жентиνуնи αсθкиቃуз ըшиլ լо ገдυчιже ዣтиρ иኤ լθσዟր թቿгοኗυየ νэпеዦетр. Զխтሲну አодቲχи уχኮξеψθրиν ሤеρոпу զաኃаςωբቷцօ εηенаኇυснሟ чоноճιб տоኂефաчαኘխ щебе х баփኚвсетጻኹ ю ιծኖፅаγ, δ ис агабሴсрι л աнεዢэщиጠ еእ ኹցунаглኡψቮ. Аլавоտθ σаղըмቸги նиዖխνесв. . Ölen kişinin takma dişi ne yapılır 7 Ağustos 2012 Takma dişler eğer başkasına uymuyorsa ve kullanılma durumu yoksa, gömülür. Ayrıca takma dişlerde altın olması durum... Devamı » Bazıları dopingli olacak ama asla bilemeyeceğiz27 Temmuz 2008 Pekin Olimpiyatları’na, şunun şurasında günler kaldı. Finale kalacaklar ile madalya kazananacakların bir çoğunun dopingli olacağından kuşku duyanların sayısı giderek artıyor. Neden mi? Çünkü, testosteron ve EPO dopingi her zaman bulunamıyor. Gen dopingini ise ne siz sorun, ne ben söyleyeyim. Bir kaç hafta önce, Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin önerileri doğrultusunda yürütmekte olduğumuz bir proje çerçevesinde, farklı spor dallarının antrenörleriyle gerçekleştirdiğimiz bir sohbet toplantısında, konumuz olmamasına rağmen, doping gündeme geldi. Antrenörlerden biri, "Bilimde ileri olan ülkelerin sporcuları, henüz doping taramalarında aranmayan maddelerle doping yapıyor ama anlaşılmıyor, kabak bizim başımıza patlıyor" diyecek oldu. Diğerleri bu görüşe katıldı ve ben, bütün gayretlerime rağmen, onların bu yargısını kıramadım. Moral bozmamak için, o toplantıda dile getirmedim ama, haksız da sayılmazlar. Sadece doping listesinde olmayanların değil, olanların bile saptanmasında ciddi sorunlar FARKLI OLAN YAKALANMIYORDünya Anti Doping Ajası WADA’nın istatistiklerine göre, doping kontrollerinde alınan idrar örneklerinden pozitif sonuç verenlerin yüzde 43’ünde, testosteron bulunuyor. Bu veri, testosteronun ne denli sık kullanılan bir doping maddesi olduğunun kanıtı. Kısa bir süre önce İsveç’ten gelen bir haber, aslında testosteron kullananların çok daha fazla olduğunu ve kontrollerde yakalanamadıklarını ortaya Enstitüsü’ndeki araştırmaya katılan 55 erkeğin tamamı çok sağlıklıydı ve bilim uğruna denek olmayı kabul etmişlerdi. Hepsine aynı miktarda testosteron hormonu enjekte edildi ve 15 gün boyunca hepsinin idrarı alınarak, testosteron dopingi kontrollerinde uygulanan standart yöntemle incelendi. Sonuçlar beklendiği gibi çıktı. Daha doğrusu, çıktı "sayılır". Çünkü 33’ünün idrarından, bedenlerine testosteron enjekte edildiği anlaşılıyordu da, 17’si "temiz"di. Daha önce hiç bilinmeyen bir durumdu bu ve keşfedilen bir kalıtımsal özelliğin sonucuydu. Bu 17 erkeğin kasları, testosteron hormonuna yanıt veriyor ve gelişiyordu ama, testosteronu idrarda çözünen şekle dönüştüren genleri eksikti. Moleküler genetikçi Jenny Jakobsson Schulze’ye göre sarı ırkın her üç erkeğinden ikisinde, beyaz ırkın her on erkeğinden birinde, böylesi bir eksiklik gözleniyor. Diğer topluluklarla ilgili henüz bir bilgi yok. Ayrıca kadınlarla erkekler arasında bir fark olup olmadığı da bilinmiyor. Bu bulgu, dopingle mücadele açısından bir kabus. Çünkü, testosteronu idrarda çözebilecek şekle dönüştüren gene sahip olmayan sporcular testosteron kullanırsa, halen yapılmakta olan testle dopingi saptamak mümkün değil. Bunun da bir çözümü var elbette. Sporcuların DNA’sını inceleyerek, bu gen kusurunu taşıyıp taşımadığına bakmak. Şimdilik WADA, DNA düzeyindeki araştırmalara, etik kaygılarını öne sürerek sıcak bakmıyor. Zaten baksa da, şu anda bir işe yaramaz, çünkü Pekin Olimpiyatları’na pek bir şey kalmadı. Testosteron kullandığı halde, doping kontrollerinde yakalanmayanlar, bu tür bir kalıtımsal özellik taşıdıklarını tesadüfen fark ederek testosteron kullanmayı sürdürebilirler. İnsanın aklına ister istemez daha kötü bir senaryo geliyor. Acaba, sporcuların DNA’sını inceledikten sonra, "Sen testosteron kullanma, yakalanırsın, ama sen kullanabilirsin." diye akıl verenler var mı?UTANÇ TURU SÜRÜYOREritropoietin, ya da kısaca EPO, böbreklerce sentezlenen ve kemik iliğinin daha fazla alyuvarlar yapmasını sağlayan bir hormondur. Dışarıdan EPO alınırsa, alyuvarların sayısı, dolayısıyla dokulara taşınan oksijen miktarı artar. Oksijen demek, enerji ve dayanıklılık demektir, bu nedenle EPO kullanmak dopinge girer ve WADA tarafından akredite laboratuvarlara gönderilen idrar örneklerinde mutlaka aranır. EPO ile doping yapıldığı ilk kez 1998’de, bir rastlantı eseri ortaya çıkmıştı. Fransız gümrükçüler, Belçika’ya geçmekte olan Festina bisiklet takımının fizyoterapisti Willy Voet’un bagajını açtırmasaydı eğer, otomobilinde taşıdığı büyüme hormonu, testosteron, uyuşturucu madde, amfetamin ve sayısız enjektörle birlikte EPO bulunmayacak ve bunun dopingte kullanıldığını kim bilir ne zaman öğrenecektik. Dünyanın en büyük spor organizasyonlarından Uluslararası Fransa Bisiklet Turu, yıllar içinde, EPO kullananlar yüzünden bir Utanç Turu’na dönüştü. 95’incisi 5 Temmuz’da başlayan ve 180 bisikletçinin 3 hafta boyunca 3 bin 500 kilometreden fazla pedal çevireceği turda, önce iki İspanyol bisikletçide, Moises Duenas Nevado and Manuel Beltran’da, ardından 22 yaşındaki İtalyan Riccardo Ricco’da EPO bulundu. EPO’nun sadece bisiklet, atletizm, kayak krosu gibi dayanıklılık gerektiren spor dallarında yarışan sporcular tarafından kullanıldığını sanmak yanlış olur. Örneğin geçtiğimiz aylarda, Almanların milli bilardocusu Axel Buescher’in de EPO kullandığına tanık DOPİNGİ ATLANIYOR26 Haziran 2008 günü, Journal of Applied Physiology’de Uygulamalı Fizyoloji Dergisi yayınlanan, ancak sonuçlarını mayıstan bu yana bildiğimiz bir araştırma var. Yaş ortalaması 23 olan 8 sağlıklı erkek, 7 hafta süreyle, Kopenhag Kas Araştırmaları Merkezi’nin araştırmasına katılıyorlar. Bu kişilere, ilk iki hafta boyunca her gün, ardından birer hafta aralıklarla, iki kez daha EPO iğnesi yapılıyor. Bu erkeklerden deney öncesinden başlamak üzere, 49 gün boyunca biyolojik örnek alınıyor ve idrarları WADA tarafından akredite iki laboratuvara gönderiliyor. Adları gizlenen bu laboratuvarlardan "A" diye tanımlananı, her gün EPO iğnesi yapılan dönemde, bütün deneklerin EPO kullandığını saptadığı halde, "B" laboratuvarı bir örneğe "negatif", kalanlarına "şüpheli" sonucu veriyor. Kısacası, deneklerden bir tekine bile EPO iğnesi yapıldığını anlayamıyor. Araştırmanın, haftada bir kez EPO yapılan ikinci döneminde alınan idrar örneklerinde ise, ne "A" ne B" laboratuvarı, deneklerin tamamında EPO bulabiliyor. Üstelik "A" nın şüpheli dediğine, "B" negatif, "B" laboratuvarının pozitif dediğine, diğeri "negatif" sonucu veriyor. Carsten Lundby ve arkadaşlarının bu araştırması, spor dünyasına bomba gibi düştü. Çünkü, akredite laboratuvarlar arasındaki kalite farkını ve çelişkili sonuçlar elde ettiklerini ortaya çıkartması bir yana, laboratuvarların EPO dopingi yapmış kişileri her zaman saptayamadığını kanıtladı. Testosteron’un her zaman bulunamadığını gösteren araştırmaya, bir de EPO analizlerinde yaşanan bu kargaşa eklenince, Pekin Olimpiyatları’ndaki madalyalara duyulacak kuşkuyu hayal bile DOPİNGİNE BİR İKİÇin’de bir hastanede, iki Çinli doktor ve Amerikalı bir yüzme antrenörü konuşuyor. "Kür, iki hafta sürer. Damardan dört kez kök hücre verilmesi uygun olur. Her seferinde 40 milyon hücre enjekte ederiz. İki katına da çıkılabilir. Ne kadar fazla olursa, performansı o kadar yükselir. Henüz sporcularda denemedik ama, hayati bir aksilik olmaz. Bedeli 24 bin dolar. Bizde büyüme hormonu tedavisi de var. Ancak dikkatli olmanız gerekir, çünkü büyüme hormonu doping listesinde". Doktorlar, antrenöre hastaneyi gezdiriyor, uygulamanın yapılacağı odayı gösteriyorlar. Geçtiğimiz hafta, kendisini yüzme antrenörü olarak tanıtan bir Alman gazetecinin, Çinli doktorlarla giriştiği gen dopingi pazarlığının gizli kamera görüntüleri, Alman ARD televizyonunda ev sahipliğinde gerçekleşecek olimpiyatlara az kala, şok edici sahneleri izleyen Uluslararası Anti-Doping Ajansı WADA Genel Müdürü David Howman, "En kötü tahminimden de daha kötü" demek zorunda kaldı. "Şu anda gen dopingi yapıyor olmaları ve pek yakında başlayacak muhteşem olayda da gen dopinginin yapılabilecek olması çok kaygı verici. Bundan hep korkmuş, ancak hekimlerin bu tür davranışlara yönelmeyeceğini ummuştuk. Meğer yanılmışız." Kas kitlesini birkaç günde dört katına çıkaran tedaviye hücumDr. Se-Jin Lee, Baltimore’daki Johns Hopkins Üniversitesi’nde çalışan bir gen tedavisi uzmanı. AIDS, kanser gibi hastalıklarda görülen kas erimesini tedavi etmek amacıyla araştırmalar yapıyor. Farelere enjekte ettiği ve myostatin adını verdiği bir maddenin, kas kitlesini bir kaç günde dört katına çıkarttığını yayınladığı andan itibaren, myostatin’i denemek isteyen antrenör ve sporcuların e-posta bombardımanı ile karşılaşmış. Se-Jin Lee’nin kas hastalıklarını tedavi amacıyla yürüttüğü araştırmanın, kısa zamanda doping amacıyla deneneceği muhakkak. Köln’deki Alman Spor Yüksek Okulu’nda görevli gen tedavisi uzmanı Patrick Diel, bir süre önce konuyu Alman Parlamentosu’nun gündemine taşıdı. Diel, Çinli bilim adamlarının Se-Jin Lee’nin tedavide kullandığı maddenin tablet halinde de işe yaradığını keşfetmiş olduklarını iddia ediyor. Bu durumda, doping için iğne olmaya bile gerek spor doktoru Mauro di Pasquale ise, antrenörlerle yaptığı görüşmelere dayanarak, şimdiye değin çok sayıda profesyonel atletin yanı sıra olimpik düzeyde elit atletin de Çin’e giderek, üniversite hastanelerinde, özel kliniklerde gen dopingi yaptırdığını ileri dopingini en az iki yıl sonra saptayabileceklerWADA’nın tanımlamasına göre gen dopingi, tedavi amacını taşımayan ve performans arttırmaya yönelik olarak, insan organizmasına yabancı genlerin sokulması ya da kişinin kendi genlerinin değişikliğe uğratılmasıdır. Genlerin çalışma şekli, çok basit kimyasallarla bile değişikliğe uğratılabilir. Bu nedenle, "gen dopingi" çerçevesi çok geniş bir kavram ve moleküler genetik ve eczacılıkla ilgili araştırmaların doğal bir sonucu olarak gelişen bu doping şeklinin, alışageldiklerimizden daha zararlı olduğunu iddia etmek için henüz çok erken. Gen dopingine yarayacak yöntemlerle çalışan araştırıcılar, antrenör ve sporcuların doping talepleriyle karşılaşmaktan yakınıp, duruyorlar. Gen dopingini kanıtlamak henüz mümkün değil. Bu nedenle taleplerin karşılanıp, karşılanmadığını bilmiyoruz. Bu tür bir dopingin yapıldığını, en erken iki yıl sonra saptayabileceğiz. Üstelik gen dopinginde kullanılabilecek her yöntem için, farklı bir tanı tekniği geliştirmek gerekiyor. Dolayısıyla bu süre iki yılı da ucuz dopingGeçen haftanın spor gündeminde, iki ilginç haber daha vardı. Bunlardan ilki, küçük yaştakilere doping maddesi vermekten iki kez ceza almış bir milli takım antrenörü Çinli’nin halen görev yaptığı, diğeri bayanlar 200 metre kurbağalamada gümüş madalya sahibi Çinli Huang Xiaomin’in, 1988 Seul Yaz Olimpiyatları’nda hem kendisinin, hem de arkadaşlarının dopingli olduğu. Bu ve benzeri negatif propagandalar yüzünden Çin hükümeti, dopingle mücadeleyi ciddiye aldığını ve kesinlikle göz yumulmayacağını her fırsatta dile getiriyor. Hatta, yasaklı maddelerin piyasaya sürülmesini engellemek amacıyla, olimpiyatlar öncesinde bu maddeleri imal eden fabrikaların lisanslarını bile kaldırdı. Faaliyeti geçici olarak durdurulan şirketlerden biri GenSci. Çin’in, karlılığı en yüksek ilaç imalatçısı GenSci, bir doping maddesi olan büyüme hormonu piyasasının yüzde 70’ini, Jintropin adlı preparatı ile elinde bulunduruyor. Bu hormonu internetten pazarlayan, müşterileriyle doğrudan e-posta aracılığı ile iletişime geçen GenSci, şu sıralar verilen siparişleri karşılamakta gecikeceğini, ürün doping listesinde yer aldığından olimpiyatlar öncesi satış yapamadıklarını, oyunlar biter bitmez hizmetin eski hızına döneceğini bildiriyor. Ancak, Çin hükümetinin aldığı önlemlerin pek de yeterli olmadığı muhakkak. Çünkü Çin piyasasında, halen batı dünyasının hiç bilmediği ve daha önce insanlarda hiç denenmediğinden yan etkilerine ilişkin bilgi bulunmayan bir dizi steroid preparatına rastlamak mümkün. Bu maddeler henüz doping listelerine alınmadığından, yapılacak doping kontrollerinde aranmayacaklar. Öte yandan, batı pazarlarında 100 gram EPO’nun 6 bin Euro olan fiyatı, Çin’de 150 Euro’ya kadar Devamını Oku Beslan’ın eve dönemeyen çocukları20 Temmuz 2008 Henüz 22 yaşındaydı. İyi futbol oynardı. Moskova Üniversitesi’nde öğrenciydi ve anlatıldığına göre, pek çok yaşıtı gibi Che Guevara hayranıydı. Çok istediği, ancak puanı tutmadığı için giremediği hukuk fakültesi yerine, mühendislik fakültesinde arazi amenajmanı okuyordu. Kırk yaşına geldiğinde, bir yanda Rusya’nın en çok arananlar listesindeydi, ABD ve Güvenlik Konseyi’nce terörist sayılıyordu, diğer yanda özgürlük savaşçısı olarak saygı duyuluyor, peşinden gidiliyordu. Şamil Basayev, "Kötüyüm, haydutum, teröristim. Ama onlar 40 bin çocuğumuzu öldürdüler" şeklindeki beyanatından bir yıl kadar sonra, 10 Temmuz 2006 günü, dinamit yüklü bir kamyonun patlaması sırasında öldü. Basayev, çok sayıda eylemi üstlenmişti. Yaşananların ardından "Korkunç bir trajedi" diye nitelendirdiği Beslan işgali, bunlardan biridir. Ancak eminim ne o, ne de o sabah okula doğru yürüyüşe geçen siyah maskeli 33 kişi, 186 çocuğun ölümünü öngörememiştir. Faciaya işgali yapanların mı, yoksa sonlandıranların mı neden olduğunu meslektaşlar arasında tartışıp durmuş, otopsi raporları olmadan bir yere varamayacağımızı anlamış ve konuyu "şimdilik" kaydıyla kapatmıştık. Geçtiğimiz haftalarda, gene bir otel odasında yalnızdım. Televizyon kanalları arasında dolaşıp durmaktaydım ki, 13-14 yaşında bir erkek çocuğunun "En kötüsü uykusuzluktu, izin vermediler" dediğini duydum. "Beslan" dedim, kendi kendime. "Başka bir yer olamaz." "Hayır, susuzluk daha kötüydü" diye karşı çıktı bir kız, "O kadar susamıştım ki, avucuma çiş yapıp içtim." En küçükleri sordu "Ablam, cennete gitmiştir değil mi?" Öylesine küçüktüler ki, çoğu çocuk 334 kişinin bir türlü açıklanmayan otopsi raporlarının önemini henüz bilmiyorlardı. Bildikleri tek şey, bir eylül sabahı hayatları değişmişti ve bir daha hiçbir zaman eskisi gibi olmayacaktı. TELLERE DOKUNDUN PARAMPARÇA OLDUM1 Eylül 2004 sabahı saat 9’a geliyordu. Rusya Federasyonu’nun her köşesinde, orta dereceli okulların ilk günüydü. Tabii, Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti’nin, Beslan kentindeki 7 okulda da. Komintern sokağı, Bir Numaralı Okul’un bahçesindeki çoğunluğu Oset, bir bölümü Rus 1300 kadar öğrenci, öğretmen, anne ve baba birbirine sarılıyor, hasret gideriyor, siyah ve lacivert üniformalı, beyaz önlüklü çocukların sesleri iki sokak öteden duyuluyordu. Gerçi bahçeyi biraz küçültmüştü ama olsun, kapalı spor salonu inşaatının tamamlanması velileri sevindirmişti. Çocuklar, dondurucu kış günlerinde bile spor sabah, başkent Vladikavkaz’ın eski Ordjonikidze 15 kilometre kuzeyindeki 35 bin nüfuslu Beslan’daki hemen hemen her ailenin bir kızı, oğlu ya da akrabası, Bir Numaralı Okul’daki mutluluğun parçasıydı. Saat sularında, bir GAZ polis minibüsü ile GAZ-66 askeri kamyonun bahçeye girişi pek kimsenin dikkatini çekmedi. Araçlardan atlayan kamuflaj üniformalı, siyah kar maskeli, bazıları bellerine patlayıcı sarmış 10-15 kişiyi görenler de, Rus askerlerinin olağan tatbikatlarından biri sandılar. Ancak gelenler havaya ateş edip, okulda kim varsa, kapalı spor salonuna girmesini emredince şaşırdılar. Çocuklar ağlamaya, büyükler bağırıp çağırmaya, birbirini ezercesine sağa sola kaçışmaya başladı. Kargaşadan yararlanan 50-60 kişi kendini sokağa atabildi, az sayıda da olsa, ana binanın bodrumundaki kazan dairesine ulaşanlar polisinin olay yerine gelmesiyle birlikte çıkan çatışma kısa sürdü. Bu arada saldırganlardan biri öldürüldü. Çapraz ateş altında kalan bazı yetişkinler yaralandı, hatta ölenler oldu. Geriye kalanlar, artık 10 metre eninde, 25 metre uzunluğundaki spor salonundaydı. Cep telefonları toplanmıştı. Yüzükoyun, balık istifi yanyana dizilmişlerdi. 1100-1200 kişiydiler. "Kolunu, bacağını oynatanı, ağlayanı, Osetçe konuşanı vururum" diye bağırıyordu maskelilerden biri. Rusça konuşuyordu, ama Çeçen şivesini fark edenler yapılı ve genç 15-20 erkek öğretmen ve veliyi seçtiler, okulun ikinci katına çıkarttılar. Az sonra büyük bir patlama duyuldu, kollar, bacaklar etrafa saçıldı. İntihar bombacısı kadındı ve hemen oracıkta ölse de gözleri, The Who adlı rock grubunun son albümünde yaşayacaktı "Odanın öbür yanında gözlerini gördüm. Siyah çerçevenin içinden bana bakıyordun. Elinde silah vardı, çocuklar ağlıyordu, tellere dokundun, paramparça oldum, maviliğe savruldum, çaresizdim, sana o an aşık oldum". 52 SAATLİK KABUS YENİ BAŞLIYORRus polisi, Rus askeri, federal güvenliğe bağlı özel eğitimli Alfa ve Vympel timleri ile İçişleri’nin özel ekipleri, spor salonu ve okul bahçesinin dört bir yanına patlayıcı yerleştiren, bunları tellerle birbirine bağlayan, arkadaşlarından biri vurulursa, karşılığında 50 rehineyi öldüreceğini, müdahale edildiği takdirde okulu havaya uçuracağını söyleyen saldırganları etkisiz hale getirmek amacıyla, okula 250 metre kadar yaklaşmıştı. Bu resmi güçlere, sayıları 5 bini bulan silahlı Oset milisinin katılmasıyla birlikte, yetkililerin disiplini ve eşgüdümü sağlamakta zorlandığı söyleniyor. Ayrıca, olay yerine yeterince itfaiye ve ambulansın sevk edilmediği de iddialar arasında. "Hep birlikte açlık grevi yapacağız" demişlerdi. "Kuzey Osetya Başkanı Aleksander Dzasokhov buraya gelip, bizimle pazarlığa oturuncaya dek, ne su ne de yemek var." Başkan okula gelmedi, belki de gelmesine izin verilmedi ve çocukların, idrar içerek, saksılardaki bitkileri gizlice koparıp yiyerek, öldürülenleri görerek ve hiç ağlamamaya çalışarak geçireceği 52 saatlik kabus, yeni hastalıkları uzmanı Leonid Roshal’in yürüttüğü pazarlıkların sonuç vermediği ilk günün akşamında, Rusya’nın talebi üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi toplandı ve bir karara vardı "Teröristler hemen ve koşulsuz olarak bütün rehineleri bıraksınlar". Aynı gece ABD Başkan’ı George W. Bush "Rusya’ya her türlü desteğe hazırız" dedi. Ertesi gününün en önemli olayı, Başkan Putin’in konu hakkında ilk kez konuşmasıydı. "Başlıca görevimiz, rehin alınanların hayatını ve sağlığını korumaktır. Kuvvetlerimizin tek hedefi budur." Aynı günün ikinci önemli gelişmesi de, İnguş Cumhuriyeti’nin önceki başkanı, emekli generalin, Ruslan Aushev’in okul binasına girebilmesi ve yeni doğum yapmış 11 anneyle 15 çocuğu dışarı çıkartabilmesidir. Emekli generalin işgal edilen okulda çekilen video kayıtları ile orada bulunmayan Şamil Basayev’in "Çeçenistan’a bağımsızlık" yazılı notunu da teslim alması, kimi Rus yetkililerin onu "terörist işbirlikçisi" olarak suçlamasına yol açmıştır. Öğleden sonra, okulun bir penceresinden Komintern sokağına doğru bir el bombası atıldı. İsabet alan polis otosu yandığı, bir memur da yaralandığı halde, resmi kuvvetler herhangi bir karşılık vermediler. Ancak bu olay, taraflar arasındaki görüşmelerin kesilmesine neden oldu. PATLAYAN BOMBALAR KAZA MI KASIT MI?3 Eylül 2004 günü saat spor salonundan büyük bir patlama sesi duyuldu. 22 saniye sonra bunu ikincisi izledi. Birkaç dakika içinde binanın çatısı yanmaya başladı ve spor salonunun tavanı rehinelerin üzerine çöktü. Tank ve helikopter desteğindeki Rus kuvvetleri, iki saat içinde kontrolü tamamen ellerine geçirdiler. Geride 186’sı çocuk, 400’e yakın ölü, aralarında kolunu, gözünü kaybetmiş ya da ağır biçimde yanmış küçüklerin de olduğu 1000 kadar yaralı sırasında can verenlerin yarı kadarının, yani yaklaşık 160 kişinin tavan çöktüğünde ve çöküşü izleyen dakikalarda kaybedildiği sanılıyor. Sanılıyor diyorum, çünkü, patlamaların niteliğine ve hemen ardından yaşananlara ilişkin çok sayıda senaryo var. Kimilerine göre bomba yanlışlıkla patlamış, tavan çöktüğünde işgalciler, Rus askerlerinin spor salonunu bastığını sanarak gelişigüzel etrafa ateş etmeye başlamışlar. Henüz okul dışında bekleyen Oset milisler de teröristlerin içeridekilerin üzerine ateş ettiklerini düşünerek binaya girmişler. Kuzey Osetya Parlamentosu’nun bir sözcüsü ise, federal güçlere bağlı bir keskin nişancının, bir işgalciyi ayağından vurduğunu, onun da bomba üzerine basarak patlamasına neden olduğunu ileri sürüyorBuna karşılık ateşli silah ve patlayıcı uzmanı Yuri Savelyev, daha rehine kurtarma operasyonu başlamamışken, yan taraftaki beş katlı binanın çatısından RPO-A Shmel Bumblebee roketatarla ateş edildiğini ve olayların bundan sonra kontrolden çıktığını iddia ediyor. Beslan’ın tek sağ kalan işgalcisi, 25 yaşındaki Çeçen Nur-Paşi Kulayev’in bir yıl süren ve 26 Mayıs 2006’da müebbet hapse mahkumiyeti ile sonlanan yargılanması sırasında, bu teoriyi kısmen destekleyen görgü tanıkları olsa da, mahkeme, olaylara militanların patlattığı bombanın yol açtığı sonucuna varmıştı. Zaten, Rus Parlamento komisyonundan Aleksander Torşin’in resmi raporunda da, teröristlerin bombaları kasten patlattığı, esasen kuşatmanın baştan beri bir intihar saldırısı olarak planlandığı kayıtlı. Rehinelerin neden kurtarılamadığı, itfaiyenin neden geç geldiği, ambulansların neden az olduğu, Beslan’ın tek hastanesinde yeterli yatak, ilaç ve cerrahi donanım bulunmadığı halde, neden bütün yaralıların Vladikavkaz hastanelerine sevk edilmediği, elbette günün birinde ortaya çıkar, sorumlular bulunur, yargılanır, cezasını çeker, ama gidenler geri gelmez ki. İşgalciler eroinman mıydı?Şamil Basayev’in Beslan’a, 2 Çeçen kadın, 12 Çeçen, 9 İnguş, 3 Rus, 2 Arap, 2 Oset ve birer Tatar, Kabar ve Guran olmak üzere, toplam 31 erkek mücahit gönderdiğini ilan etmesinin ardından, işgalde yer alanların özel yaşamlarına ilişkin doğru, yalan pek çok şey yazılmaya başlandı. Örneğin, kulaklarından eksik etmedikleri kişisel müzikçalarlarından, dans ve endüstriyel metal tarzı rock müzik yapan Alman grubu Rammstein’ın parçalarını dinleyerek uyanık kaldıkları, bu müziğin direnme güçlerini artırdığını söyleyenler oldu. 2004 yılı Ekim ortalarında Başsavcı Nikolay Şepel, ölü ele geçen 31 teröristin 22’sinin kanını inceleyen adli tıp uzmanlarının, normal koşullarda bir insanı öldürmeye yetecek dozda eroin ve morfin bulduğunu, dolayısıyla uzunca bir süredir uyuşturucu bağımlısı olduklarının anlaşıldığını açıkladı. Başsavcı, kuşatmanın 3. gününde bina içinden gelen patlama seslerini de, uyuşturucu bulamayan teröristlerin yoksunluk krizine bağladı. Zaten işgalcilerden birinin Bir Numaralı Okul mezunu Vladimir Khodov uyuşturucu kaçakçısı olduğu, Rusya’nın değişik kentlerinde kendisini havaya uçuran kadın intihar bombacılarının da madde etkisi altında eylemlerini gerçekleştirdiği uzunca bir süredir iddia edilmekteydi. Rus yetkililerin, Beslan işgalcilerini eroin bağımlısı olarak tanımlaması, bilimsel platformlarda bile tartışıldı. Örneğin, Lancet adlı ünlü tıp dergisinin 2007 Mart sayısında, Kanada’nın HIV/AIDS Yasa Birliği Başkanı Joanne Csete, polisin olay yerinde uyuşturucu kullanımına yarayacak iğne ya da enjektör bulamamasına ve kuşatma sırasında madde kullandıklarını gören olmamasına rağmen bu sonuca varan ve bir türlü otopsi raporlarını açıklamayan Rus makamlarını sert bir dille kınadı. Şamil Basayev nasıl öldü?Şamil Basayev’in, 10 Temmuz 2006 günü, Çeçenistan’a komşu İnguşetya’nın Ekazhevo köyü yakınlarındaki bir patlamada öldüğünü öğrendik. Çeçen kaynaklar, yolda giden patlayıcı dolu bir KamAZ kamyonunun çukura düşmesiyle birlikte infilak ettiğini, kamyona eskortluk eden araçlardan birindeki Basayev’in, üç arkadaşı ile birlikte kaybedildiğini bildirdiler. Rus resmi kaynaklarının 29 Aralık’taki açıklaması ise, bundan farklıydı. Patlama, Rusya Federasyonu’nun federal güvenlik biriminin planladığı özel bir operasyondu. Kamyondaki patlayıcılardan birine, önceden gizlice detonatör yerleştirilmiş, Basayev’i taşıyan otomobil, insansız hava aracından alınan video görüntüleriyle izlenmiş, kamyona iyice yaklaştığı bir noktada, detonatör uzaktan kumandayla ateşlenmişti. Bu söylem, 2007 yılında değiştirildi. Moskova Savcılığı Basayev’in ölümünü, aracında taşıdığı bir bomba düzeneğinin kazaen patlamasına bağladı. Vladikavkaz adli tıbbınca verilen otopsi raporu açıklandığında, Basayev’in bedeninden, kamyona ait bir kaporta parçası ile 2-3 santim uzunluğunda, 3-4 milimetre çapında, birbirinin aynı yapıda, her iki ucu makineyle kesilmiş, 15-20 tel parçasının çıkartıldığı öğrenildi. "Yüksek teknolojiye sahip federaller, hiç tahrip gücü artsın diye içine tel doldurulmuş el yapımı bir bombaya itibar eder mi? Basayev’i öldüren, olsa olsa rakibi Rabbani Khalilov’dur" diyenler oldu. Rabbani de, 17 Eylül 2007’de öldürüldüRus makamlarının, Basayev’in öldürüldüğünden hiç kuşkusu yok. Olay yerinde bulunan başının yarısı ve 2000 yılında bir kara mayınına bastığında kopan ayak kısmı eksik bacağının teşhise yeterli olduğu bildirilse de, Vladikavkaz’daki uzmanlar sol elinin kalan dört, sağ elinin bir parmağından, karşılaştırmaya elverişli izler alabilmişler. Ancak, resmi kurumların elinde Şamil Basayev’in parmakizlerinin bulunmadığı, bu nedenle karşılaştırmanın mümkün olmadığı söyleniyor. DNA analizi için tırnakları, sırt derisinin bir parçası, koltuk altı kılları, humerus kemiğinin bir bölümü ve kanının alındığını biliyoruz. Elimdeki son bilgilere göre, Basayev’in yakın akrabalarının bir çoğu ölmüş, hayatta olanların da DNA analizi için isteyerek örnek vereceğini hiç Devamını Oku Kadın adamlar ve başka tehlikeler13 Temmuz 2008 Olay, yaklaşık iki ay önce, meslektaşım ve Uluslararası Adli Bilimler Merkezi’ndeki ortağım Prof. Dr. Ersi Abacı Kalfoğlu’nun "Hocam, bir sorun var" demesiyle başladı. Adli Tıp Enstitüsü’ndeki öğrenciliğinden bu yana birlikte çalıştığım Ersi, ne zaman "Bir sorun var" dese, aklıma, Apollo 13 uzay gemisinin kaptanı James A. Lovell’in "Houston, bir sorun var" deyişi gelir. Ay’a gitmekte olan uzay aracında bir patlama olmuş, ilginç bir kurtarma operasyonuyla Dünya’ya sağ salim dönmeyi başarmışlardı. Gökyüzündeki patlamayla kıyaslanamayacak olsa bile, başımıza gelen, benim için ufak çapta bir felaketti. Kendisi dahil herkesin erkek bildiği çoluk çocuk sahibi biri, DNA profiline göre özetleyeyim Steril koşullarda üretim yapan küçük bir işyerinde biyolojik kirliliğe rastlanır. İşyeri sahibi, gerekli önlemleri almak amacıyla kirliliğin kaynağını bulmaya çalışır. "Ya üretim sürecinde bir aksaklık var ya da çalışanlardan biri farkına varmaksızın kirlenmeye yol açtı" diye düşünür. Kaygısını, tamamı erkek olan işçileriyle paylaşır. Onlar, DNA profillerinin incelenmesini isterler. İşveren bize başvurur, biyolojik kirliliğin DNA’sı ile işçilerin DNA profillerinin karşılaştırılmasını Ne oldu? diye Erkeklerden birinin DNA profili kadın olduğunu gösteriyor, dedi Ersi. İlk aklıma gelenleri yıldırım hızıyla sıraladım. - Kanları kim aldı? - Biz aldık. - Laboratuvarda çalışılan başka örnek var mı? - Yok. - Başka biri tekrar çalışsın! - Çalışıldı, amelogenin her seferinde tek bant veriyor. - Kanları kodlayalım, Wolfgang’a gönderelim. Klasik profilleme yapsınlar, yani 15 STR artı amelogenin. Konuyla ilgili bilgi yani Münih Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü’nün şefi Profesör Wolfgang Eisenmenger’in laboratuvarından gelecek sonuçları büyük bir heyecanla bekledik. Sonuçlar örtüştü, onlara göre de, kan örneklerinden biri, kadına aitti. Oldukça ender görünen bu durum, bize denk Adli Bilimler Merkezi’ne yapılan başvuru, adli bir olay değildi. İşveren ve çalışanlar, kalite güvencesi açısından alınacak önlemleri planlamak istiyordu. Analizlerin defalarca tekrarlanması mümkündü. Kısacası, kimseyi suçlamayacak, soruşturmayı yanlış yönlendirme olasılığı bulunmayan bir durumdu. Ama ya çalıştığımız suç mahallinden elde edilen kan lekesi olsaydı, ya cinayet silahının üzerindeki DNA olsaydı? Örnekler bir erkeğe ait olduğu halde, kadın KİTLERİ CİNSİYET DE BELİRLİYORDoğan Kitap’ın yayınladığı "Bu Ayak İzi Senin Dr. Watson" adlı kitabımda yer vermiştim. Ancak, yakın zamanda başımızdan geçmiş olması nedeniyle, İçişleri Bakanlığı Polis ve Jandarma Kriminal Laboratuvarları ile Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Biyoloji İhtisas Dairesi’nde çalışan ve on binlerce örneğin DNA profilini incelemekle yükümlü genç meslektaşlarım için, bir kez daha değinmekte fayda kan lekesinin DNA profilini, evvelce suç işlemiş kişilerin ya da eldeki şüphelilerin DNA profilleriyle karşılaştırmak, artık hemen her kriminal laboratuvarın rutin işleri haline geldi. Profil veritabanında yoksa, şüphelilere de uymuyorsa, faili meçhul olay yerlerinde elde edilen biyolojik delillerin DNA profilleriyle karşılaştırılır. Böylelikle, en azından farklı zaman ve mekanda işlenen suçun, aslında aynı kişi tarafından işlenip işlenmediği incelenmesi, her türlü akrabalık ilişkisinin saptanmasında da işe yarar. Bu nedenle sadece babalık tayinlerinde değil, analık, kardeşlik ve daha bir çok bilinmezi aydınlatmakta, yeni doğanın hastanede karıştırılmasından tutun da, göçmenlik başvurusuna, yıllar önce ölmüş birisiyle ilgili miras paylaşımına kadar, pek çok alanda kullanılır. DNA profillerinin eldesinde, yanıtlanması istenen soruya bağlı olarak, DNA molekülünün farklı bölgeleri, farklı yöntemlerle incelenebilir. Bir suçun aydınlatılması söz konusu olduğunda, hem delilleri inceleyen birimler arasındaki bilgi alışverişini mümkün kılmak, hem de incelemenin hızlı, güvenilir ve ucuz yapılmasını sağlamak amacıyla kitler kullanılır. Türkiye’nin kriminal laboratuvarlarında da, tıpkı dünyanın birçok polis ve jandarma laboratuvarındaki gibi, DNA profilleri, yurtdışından ithal edilen kitlerle yapılır. Uluslararası meslek örgütleri, Interpol, FBI gibi kuruluşların yönlendirilmesiyle imal edilen bu kitler, DNA üzerindeki bölgelere paralel olarak cinsiyeti de belirler. Kısacası, ayrı bir gayret ve masraf sarf etmeksizin profilin bir kadına mı, yoksa erkeğe mi ait olduğunu öğrenirsiniz. Daha doğrusu, "öğrendiğinizi sanırsınız".ERKEKLER KADIN ÇIKIYORDNA kitlerinde yer alan ve profilin kadına mı, yoksa erkeğe mi ait olduğunu saptamakta kullanılan bölgenin adı amelogenin. Aslında cinsiyetle uzak yakın bir ilgisi olmayan bu bölge, diş minesinin oluşumundan sorumlu. Bilindiği gibi kadınlar iki tane X kromozomu, erkekler bir X ve bir de Y kromozomu taşır. Gerek X, gerekse Y kromozomları üzerindeki amelogeninin, X kromozomundaki boyu, Y’dekine oranla biraz daha kısadır. Bu yüzden, amelogenin incelemesinde birbirine eşit iki kısa parça elde edilirse, elektroforezde tek çizgi görünür, dolayısıyla sahibinin kadın XX olduğu sonucuna varılır. Buna karşılık biri uzun, diğeri kısa iki parçanın oluşturduğu iki çizgi görülürse, çalışılan örneğin kaynağı, erkektir XY.Amelogenin ile cinsiyet belirtiminin kolaylığı sadece kriminal laboratuvar çalışanlarını değil, antropologları da büyülemişti. Düşünsenize, toprağın altından küçük bir kemik parçası çıkartıyor, kolayca kadına mı, yoksa erkeğe mi ait olduğunu rüya, yaklaşık 7-8 yıl sürdü. 1998’in ilk aylarında, Brezilyalı biyokimyacı Fabricio R. Santos "Sri Lanka’da garip şeyler oluyor" demeye başladı. "Dış görünüşü tamamen normal 24 erkeğin amelogenin tiplemesini yaptık. İkisi kadın çıktı." Santos bulgularını bir iki kongrede dile getirdi, Nature dergisinde bile yayınladı, ancak pek ciddiye alınmadı. "Örnek sayısı küçük, hele biraz daha çalışılsın, yüzde 8’lik hata olamaz" diyerek geçiştirildi. Ancak birkaç yıla varmadan, dünyanın farklı ülkelerinden "Benim de erkeklerimin arasında kadınlar var" sesleri yükselmeye başladı. Avusturya’nın DNA bankasını gözden geçiren Steinlechner’e göre hata oranı on binde ikiydi, Hintli Thangaraj’a göre yüzde iki. 2004 yazında, "Dikkat edin" diyenlere, İsrail Savunma Bakanlığı da katıldı. Ölenleri kimliklendirilebilmek amacıyla her askerin DNA profilini depolayan İsrail ordusunda, dış görünüşü, kromozomları normal, ancak amelogenini kadın olan bir askere Üzeyir Garih cinayeti sonrasında mezartaşlarının birinin üzerindeki kan lekelerinin, kadın kanı olduğu bildirilmişti. Bu sonuca amelogenin incelenmesi sonucunda varılmıştı. Kan lekesinin DNA profili, soruşturmaya adı karışan kadınların hiçbirini tutmamıştı. Belki de görülen bir istisnaydı, yani leke aslında bir erkeğe aitti. Hindistan’da, Kalküta Ulusal DNA Merkezi’nden Kashyap, akraba evliliklerinin yüksek olduğu topluluklarda, ayrıca Ortadoğu’da yaşayanlarda bu soruna daha sık rastlandığını hesaplıyor. Her iki koşulu da taşıdığımız unutulmamalı ve cinsiyetin önem taşıdığı adli olaylarda, terör saldırılarında, birden fazla kişinin bulunduğu mezarların açılmasında, ithal edilen DNA kitlerindeki amelogenin sonuçlarına kesinlikle SİNEMA DEĞİLSon birkaç yıldır gündemi sürekli meşgul eden amelogenin, sadece erkeklerin kadın sanılma tehlikesini taşımıyor. 2007 sonlarına doğru, sıradan bir akrabalık testi için Yeni Zelanda’nın Auckland Üniversitesi’ne başvuran hem annede, hem kızında, hem de kız kardeşinde amelogenin bölgesinin XY özelliği taşıdığı görüldü. Kadınların hiçbirinde, erkeklere özgü Y kromozomu bulunmuyordu. Dünyada ilk kez rastlanan bu gariplik, sadece laboratuvar çalışanları Dr. Stapleton ve arkadaşlarını değil, durumdan haberdar olan hepimizi hayretler içinde ve ekibi bulgularını henüz yayınlatabilmiş değil ama, CSI Miami televizyon dizisinin birçok bölümünde, kan lekesinden cinsiyet belirtimi amacıyla pek sevilerek ve güvenilerek incelenen amelogenin’in, gerçek hayatın kriminal laboratuvarlarında rafa kaldırılması yakın gibi gözüküyor. Hele hem X, hem de Y kromozomu taşıyan kadınların, ya da 46 yerine 47 kromozomlu XXY erkeklerin olduğu düşünülürse, amelogenine dayalı cinsiyet belirtimine fazla güvenmemek gerektiği ortada. 27. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde Altın Lale Ödülü’nü alan, 2007 Arjantin yapımı XXY adlı filmi belki gördünüz. Film, bu özelliği taşıyan bir kız çocuğunun dünyasını anlatıyordu. Halbuki XXY, neredeyse her 500 erkekten birinde görülen bir durumdur ve bu kişilerin dış görünüşleri genellikle normaldir.Gözün göremediği gerçeklerDöllenmelerin yüzde 8 kadarında bir kromozom anomalisi gözlenir ve bunların binde 995’i düşükle sonlanır. Canlı olarak doğan binde 5’inin yarı kadarında etkilenen, cinsiyet kromozomlarıdır ve kimi zaman bireyin dış görünüşü, yani fenotipiyle, genotipinin birbirini tutmamasıyla sonlanır. Kısacası, bireyin nüfus kağıdında yazan cinsiyeti ile, DNA düzeyindeki genetik cinsiyeti birbirini tutmaz. Örneğin, "androjene tam duyarsız" kişiler Complete androgen insensitivity syndrome, cAIS, normal erkekler gibi 46 kromozom taşırlar ve XY genotipine sahiptirler ama, dıştan bakıldığında kadındırlar. Benzer şekilde saf gonadal disgenezis pGD ya da 5-alfa-redüktaz eksikliği ARD bulunanlar da XY kromozomlarına rağmen, kız çocuğu gibi büyütülürler. cAIS’in her 100 bin doğumda bir ortaya çıktığı sanılıyor. Diğerlerinin rastlanma sıklığı hakkında henüz hiç bir bilgimiz Atlanta Olimpiyat Oyunları’na katılan 3 bin 387 kadın atletin dördünde kısmi, üçünde tam anderojen duyarsızlığı, birinde ARD saptanmıştı. Yapılan muayenede kadın olduklarına karar verilmiş, dereceleri tescil edilmişti. 2006’da Doha’daki Asya Oyunları’nda, 800 metrede gümüş madalya kazanan Hintli kadın atlet Santhi Soundarajan ise, bir cAIS’di. Erkek sayıldı, madalyası geri alındı. Spor dünyasında ciddi biçimde tartışılan cinsiyet belirtiminin neden olduğu sıkıntılar saymakla bitmez. Ancak polisler için sonucu tektir. Gözün kadın olarak gördüğü bu kişilerin bir suça karıştığını ve mağdurun avucunda saç tellerinin bulunduğunu varsayın. Amelogenin sonuçları geldiğinde, polisin bir erkeğin peşine düşmekten başka çaresi yazarlara birkaç ipucuKonuya suçların aydınlatılması penceresinden bakıldığında, kemik iliği/kök hücre nakilleri, hele vericiyle alıcının cinsiyetleri farklıysa, olay yerindeki biyolojik delillerden kimlik belirtimini zora sokar. Çünkü, verici ile alıcının genetik özellikleri genellikle birbirinden farklıdır ve başarılı bir nakilden sonra, sağlıklı iliğin, alıcının bedeninde ürettiği sağlıklı kan hücreleri vericinin DNA özelliklerini taşıdığı halde, hastanın saç kökü, tırnağı ya da yanak içi hücrelerindeki DNA, kendi orijinal DNA’sıdır. Kısacası, hastanın kanındaki DNA ile bedeninin diğer yerlerindeki DNA birbirini tutmaz. Bir süre sonra alıcının biyolojik örneklerinde hem kendisinin, hem de vericinin DNA’sını yan yana görmek mümkün olabilir. Graz Üniversitesi’nden Dauber, nakilden beş yıl sonra bile, alıcının kan, tırnak ve yanak içi hücrelerinde vericinin DNA’sına rastlamış, ancak saçında sürecinin bir bölümünde, anne kanında bebeğe ait genetik özelliklere rastlanır. Pek etik olmamakla birlikte, doğmamış bebeğin cinsiyetini annenin kanını inceleyerek saptayanlar, bu gerçeğe dayanır. Şimdi, erkek çocuğa hamile bir kadının, bıçak zoruyla kaçırıldığını ve bu sırada birkaç damla kanının yola damladığını varsayın. Aynı kadın, birini bıçaklayarak öldürmeye kalkabilir, bu arada elini kesebilir, kaçarken kanı kapının kulpuna bulaşabilirdi. Yola damlayan, kapıya bulaşan kanın amelogenin incelemesi sonucunda erkeğe ait olduğu sanılabilir. Bu yanılmanın soruşturmayı nasıl açmaza sokacağını varın siz Devamını Oku Ölümsüz gerilla Che Guevara29 Haziran 2008 Dalgalı saçlı, bereli, kısa sakallı, uzaklara bakan adam, uyumadan önce son gördüğüm kişiydi. Düzene başkaldırışın simgesiydi, umuttu, cesaretti. Birkaç yıl içinde, yerini Mustafa Kemal’in kalpaklı fotoğrafına bırakacaktı. Adı, Ernesto Guevara’ydı. Nam-ı diğer, sıkça kullandığı bir sözcük olan "Che", yani "arkadaş". Yaşasaydı, 14 Haziran 2008 günü, 80 yaşında olacaktı."Önce bir tıp öğrencisi, sonra bir doktor olarak, Latin Amerika’nın Haiti ve Dominik Cumhuriyeti dışındaki tüm ülkelerini gezdim" diye yazıyordu Che. Fakirliğe, açlığa, hastalığa tanıklık ettim. "Tıp bilimine katkıda bulunarak ün kazanmak yerine, bu insanlara yardımcı olmam gerektiğine karar verdim." Kısa bir süre sonra Fidel Castro’ya rastlayacak ve esas aradığının o olduğunu anlayacaktı. 27 Temmuz Hareketi’nin kumandanlığından Küba başsavcılığına, merkez bankası başkanlığına, sanayi bakanlığına uzanan yükselişine paralel olarak, gerilla savaşının teori ve pratiğini kaleme alacak ve dünyayı dolaşarak Küba sosyalizmini son günlerinde, New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na hitap eden Che, önce Paris’e gitti, ardından Mao’yu ve Nehru’yu ziyaret etti. Çok sayıda Afrika ülkesine uğradıktan sonra Cezayir’e gelerek, İkinci Afrika-Asya Ekonomik Dayanışma Semineri’nde bir konuşma yaptı ve bu onun topluluk önüne son kez çıkışı oldu. Dinleyiciler arasındaki genç diplomat K. Gajendra Singh, 1992-96, Hindistan’ın Türkiye ve Azerbaycan Büyükelçisi, ayrıca Hint-Türk Araştırmaları Vakfı’nın Başkanı 12 Haziran 2008 tarihli internet bloğunda "Siyah beresiyle, hem bir Hollywood, hem de bir Bollywood yıldızının karizmasını taşıyordu" diye Castro’nun görüşlerine ters düşecek biçimde Sovyetleri eleştiren, Mao rejimini göklere çıkartan Che, Cezayir konuşmasından sonra Küba’ya döndü. Önce kamu hayatından çekildi, ardından tamamen ortadan kayboldu. Tam 32 yıl sonra, ikinci vatanına bir tabutta geri döndü ve Santa Clara’da kendisi için hazırlanan anıtmezara kondu. Tabii, içindekiler onun ELLERİ KESİK CESETABD Başkanı Johnson, Che Guevara’nın az sayıda Bolivyalı asiyi bir kampta eğitmekte olduğunu, ulusal güvenlikten sorumlu Walt Rostow’un 23 Haziran 1967’de kendisine verdiği bilgi notundan öğrenmiştir. Aynı belgede, ABD’nin Bolivya’ya sağladığı askeri desteğin önemi ve CIA’nın gelişmeleri yakından izlediği kayıtlıdır. Ajan Gustavo Villoldo ve Felix Rodriguez’in Bolivya’ya gönderilişi bu tarihlere 9 Ekim 1967’de, Amerikalıların eğittiği Bolivyalı birliğin, La Higuera yakınlarında asilerle girdiği çatışmada üç kişiyi öldürdüğünü, iki kişiyi yaralı ele geçirdiğini, birinin Guevara olabileceğini öğrenir. Ertesi sabahki bilgi notu, "Bolivyalı askerlerce infaz edilen yaralının, Che olduğundan yüzde 99 eminiz" cümlesiyle gün, Vallegrande’deki Malta Hastanesi’nin çamaşırhanesinde, fotoğrafçı Freddy Alborta, Guevara’yı Latin Amerika’nın yeni İsası konumuna getirecek olan, gözleri ve pantolonunun üst düğmesi açık, belden yukarısı ve ayakları çıplak ünlü fotoğrafı çeker. Ardından otopsiye geçilir. Başhekim Dr. Moises Abraham ve asistanı Dr. Jose Maria Cazo’nun imzaladığı aynı tarihli raporda, göğsünde ve bacaklarında 9 kurşun yarası bulunduğu kayıtlıdır. Kimliklendirme amacıyla cenazenin her iki eli bileğinden kesilir ve formaldehid doldurulmuş teneke kutuda La Paz’daki merkez karargáha gönderilir. Hem onun, hem de çatışmada öldürülen diğerlerinin cesedi önce yakılmak istenir, sonra gömülür. Nereye gömüldükleri yıllarca bir sır olarak doğum yeri Arjantin’den çağrılan iki uzman polis, alışageldikleri "Juan Vucetich" yöntemini kullanarak kesik ellerin parmak izlerini inceleyemez ve muşambaya transfer ettikleri izlerle ülkelerine döner. Arjantin polisi, bu izlerin, Guevara’ya ait olduğunu bildirir. Yine Bolivya’ya çağrılan Arjantinli bir el yazısı uzmanı, ölenin üzerinde ele geçen günlükteki el yazılarının Guevara’ya ait olduğunu PİSTİNİN ALTINDA MIEmekli Bolivyalı General Mario Vargas Salinas, "Gömüldüğü yeri biliyorum, Vallegrande’deki eski uçak pistinin altında" deyince, Amerikalı gazeteci John Lee Anderson’un kalbi durabilirdi. Otuz yıla yakın bir süre geçmişti ve Malta Hastanesi’nde otopsisi yapıldıktan sonra ortadan kaybolan erkek cesedinin Che Guevara olduğuna inanan Başkanı’nın emri üzerine oluşturulan soruşturma komisyonu, Arjantin’deki yedi yıllık askeri rejim boyunca "ortadan kaybolan" onbine yakın kişiyi bulmaya çalışan EAAF adlı sivil toplum örgütünden Equipo Argentino de Antropologia Forense yardım istedi. Kübalı antropolog ve adli tıp uzmanlarının da desteklediği EAAF, iki yıl uğraştıktan sonra, 28 Haziran 1997 günü, uçak pistinin altındaki kalıntılara ulaştı. EAAF başkanı Luis Fondebrider, kafatası, diş ve kemiklerin antropometrik yöntemlerle incelendiğini, iskeletlerden birinin Guevara’ya ait olduğunu bildirdi. Küba’daki anıtmezara götürülen bu diş ve kemiklerinden DNA analizi yapılmadı. Buna karşılık, Bolivya’nın farklı yerlerindeki kazılarda ele geçen birçok gerilla kemiği bu yöntemle kimliklendirilmiştir. Hatta bazılarını, Küba’nın Havana Genetik Merkezi’nden Lleonart, Kriminal Laboratuvarı’ndan Pena, Adli Tıp Enstitüsü’nden Bacallo’nun yer aldığı ekip gerçekleştirdi ve uluslararası dergilerde yıl ortalık karıştı. 71 yaşındaki eski bir CIA ajanı konuştu. "Buldukları Guevara değildi" dedi. "Onu ben gömdüm. Gömmeden önce saçını kestim. DNA analizi yaptırmaya izin verirlerse, gömdüğüm yeri ailesine söylerim."BENİM AJANIM İŞİNİ BİLİRChe Guevara’yı sorgulayan ve infazına tanıklık edenler arasında, Bolivya askeri üniforması giymiş, ancak asker olmayan iki kişinin bulunduğu biliniyor. İlki, "Yüzüne ateş etmeyin" şeklinde uyarıda bulunan, Küba devriminden sonra ABD’ye iltica etmiş, Castro karşıtı CIA ajanı, Felix Rodriguez’dir. Yıllar sonra Rodriguez, bir çelik Rolex saati gazetecilere gösterip Guevara’nın bileğinden çıkarttığını söylemiştir. Rodriguez, Guevara’nın ölümünden önceki son fotoğrafında da boy gösterir. Elleri kelepçeli devrimcinin bir yanında üç Bolivyalı askerin, diğer yanında ajanın göründüğü fotoğrafın, fotomontaj olduğu ileri kalıntıların Guevara’ya ait olmadığını iddia eden diğer Küba doğumlu CIA ajanı ise Gustavo Villoldo. Villoldo’nun DNA analizi çağrısına Guevara’nın çocukları oğullarından biri Balıkçılık Bakanı kulak asmadı. 2007 Kasımı’nda, elindeki "anıları" ceset fotoğrafları, parmak izi kartı ve yüze yakın saç kılını açık artırmayla 119 bin 500 dolara Teksaslı Bill Butler’e sattı. Saçların DNA’sıyla Santa Cruz’daki kemikler karşılaştırılmadığı sürece, anıtmezardakinin Guevara olmadığı dedikoduları sırtından turizmGünün birinde yolunuz Bolivya’ya düşerse eğer, dünyanın bulutlara en yakın başkentine, La Paz’a uğrayacaksınız demektir. Geçtiğimiz yıl, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na cebinden çıkarttığı koka yaprağını gösteren ve "Bu yaprak, halkımın umududur" diyerek uluslararası sözleşmeleri çiğneyen Devlet Başkanı Evo Morales’in soydaşlarının, tezgáhlara serdiği And dağlarının rengi ve lezzetiyle irili ufaklı onlarca müzesinden vaktiniz kalırsa, binlerce yıllık Tiahuanacu Harabeleri’ni ya da Titicaca Gölü’nü görecek, trafik kazasında dünya rekorunu elinde bulunduran Yungas Vadisi’nin Ölüm Yolu’nda, 1500 metrelik uçurumlara bakarak yaşın üzerindeyseniz, üstelik ağzınızdan devrim, gerilla gibi sözcükler de çıkmışsa, rehberiniz, La Higuera Köyü’nü, ardından Vallegrande’yi görmenizi önerecektir. Tozlu, dar ve virajlı yoldaki altı saatlik otobüs yolculuğunuz boyunca, size duvarlara çizilmiş sakallı ve bereli adamın resmini gösterecek, sonra "İşte burada yakalandı, önce bu okula götürüldü, ertesi gün burada öldürüldü, bir helikopterin iniş takımlarına bağlanan cesedi Vallegrande hastanesine götürüldü ve elleri kesildi" diyecektir. Sözünü ettiği, bölge halkının "Aziz Ernesto"sudur, yani Che Guevara’nın ta fotoğrafın öyküsüKırk yıl önce duvarımda asılı fotoğrafın modası hiçbir zaman geçmedi. Hatta, fotoğrafçılık tarihinin en fazla çoğaltılan örneği olduğu söyleniyor. Ona, Marakeş’teki kartpostalda, İstanbul’daki anahtarlıkta, Maradona’nın dövmesinde, savaş karşıtı Amerikalı’nın fularında, Filistinli’nin atkısında, top model Gisele Bundchen’in bikinisinde ve akla hayale gelmeyen daha nice yerde rastlamak kuşağının pop ikonuna dönüşen ünlü fotoğrafın orijinalini, bundan birkaç hafta önce Viyana’nın WestLicht Galerisi’nde, Guevara’nın doğumunun 80. yılı münasebetiyle açılan sergide gördüm. Kübalı fotoğrafçı Alberto Korda’nın, 5 Mart 1960 günü çektiği ve "Guerrillero Heroico" Yiğit Gerillacı adını verdiği asıl fotoğrafta, Che Guevara’nın sol arkasında bir palmiye ağacı, sağ yanında başka bir erkeğin profili görünüyor. 31 Temmuz 2008’e dek açık kalacak sergi, bu fotoğrafın yanı sıra Osvaldo Salas, Rene Burri, ayrıca adı bilinmeyenlerin çektiği görüntüler aracılığıyla, sadece 68 kuşağını değil, onların çocuklarını dahi etkileyen ve Küba devriminden bağımsız olarak ününü sürdüren efsanevi "Comandante Che"nin devrimci yaşam felsefesini öğretmeyi amaçlıyor, Bolivya’nın bir köyünde silah arkadaşlarıyla birlikte ölümüyle sonlanıyor."Belçika’dan Havana’ya silah getiren Fransız bandıralı La Coubre gemisi infilak etmiş, yüzden fazla dok işçisi ölmüştü. Ertesi gün, Colon Mezarlığı’ndaki törende, Küba’nın günlük Revolucion gazetesi için fotoğraf çekmekteydim. 90 milimetrelik objektifli, Leica M2’mi kürsüye yöneltmiş sağa sola gezdiriyordum ki, vizörde yeni hükümetin sanayi bakanı Che Guevara’nın yüzü belirdi. Bir modern zaman peygamberini andırırcasına uzaklara doğru bakıyordu. İşte o an, elim deklanşöre gitti, iki kare çektim," diye anlatmıştı Alberto gazetesi, cenaze töreniyle ilgili haberlerinde Che’nin portresini kullanmadı. Yine Korda’nın çektiği, Fidel Castro, Jean-Paul Sartre ve Simone de Beauvoir fotoğraflarını basmayı tercih etti. Korda, henüz kimsenin rağbet etmediği fotoğrafı, yedi yıl stüdyosunda sergiledikten sonra, İtalyan yayıncı Giangiacomo Feltrinelli’ye hediye etti. Birkaç hafta sonra aynı fotoğraf, İtalyan gazetelerinin birinci sayfasındaydı. Haber, dünyayı sarsacak nitelikteydi "Küba devriminin efsanevi kumandanı, Fidel Castro’nun silah arkadaşı Che Guevara, Bolivya ordusunun askerleri tarafından öldürülmüştür." 1967 yılının sonbaharıydı ve aynı fotoğrafın milyonlarcası, 1968 baharından itibaren dünyanın neresinde bir öğrenci, işçi ya da köylü hareketi varsa, orada ön ölen fotoğrafçı Korda, Guevara’nın portresinden bir Küba Pesosu bile kazanamadı. Sadece bir tek kez, o da içki içmeyen devrimcinin manevi şahsına hakaret kabul ettiğinden, fotoğrafı Smirnoff votkasının reklamında kullanan Lowe Lintas reklamcılık şirketinin aleyhine dava açtı. 50 bin dolara uzlaştıkları, parayı Havana’daki bir hastaneye bağışladığı biliniyor. Orayı seçmesinin nedeni açık. 1956 Kasım’ında Fidel Castro ve bir avuç Kübalı’yla birlikte adaya çıkan, iki yıllık silahlı çatışma sonunda diktatör Fulgencio Batista’yı devirmeyi başaran, Arjantin doğumlu Ernesto Rafael Guevara de la Serna, Buenos Aires Tıp Fakültesi mezunu bir Devamını Oku Her çikolata yenmez22 Haziran 2008 Üç bin yıldır buradaydılar. Yemyeşil tepeler arasından akan nehrin kıyısında. Vebaya, Bavyeralılara, Norveçlilere, hatta Tuna’nın taşmasına direnerek bugünlere gelmişlerdi. Yeryüzünün bu cennetinde üzüm yetiştirir, dünyanın en iyi şaraplarını üretmeye çalışırlardı. Hele bir Spitz Brut Sekt şampanyaları vardı ki, Avusturya’nın iftiharıydı. Gelin görün ki Bay Helmut, atalarının mesleği bağcılık ve meyhanecilikten vazgeçmiş, otelcilik yapmak istiyordu ve bu hayalini gerçekleştirmek için her şeyi göze alabilirdi. Adam öldürmeyi Şubat 2008, soğuk, kuru, bol güneşli bir kış günüydü. "Haydi gel, bu sabah birlikte koşalım" dedi adam, "Hava bir harika". 34 yıllık hayat arkadaşının elini tuttu. Nehir boyunca bir saat kadar koştular, vadinin her iki yamacını süsleyen üzüm bağlarını keyifle seyrettiler, geri dönüp kahvaltı ettiler. Adam, cumartesi olmasına rağmen takım elbisesini giydi, özenle kravatını bağladı, evrak çantasını aldı, karısını öptü, kapıya doğru yürüdü. Tam o sırada "Şuna baksana" dedi, "Dün akşam belediyeden çıkarken Mercedes’in sileceğinin altında ne buldum!" Dış cebinden, hafifçe buruşmuş, kalınca, orta boyda bir zarf çıkarttı."İçinde bu vardı" dedi, iki sevimli ayıcığın resmedildiği açık sarı renkteki kartpostalı göstererek. Ayılardan biri, diğerinin kulağına eğilmiş, "Sana önemli bir şey söyleyeceğim!" diyordu. Kartpostalı açınca, ne söyleyeceğini anlıyordunuz "Sen benim için çok özelsin!"Her iki cümle matbaa baskısıydı. Gönderen, başkaca bir şey eklememiş, ancak kırmızı ruj ya da dudak kalemiyle iki kalp resmi çizmişti. Adam gülerek "Bir rakibin var" dedi. "Üstelik kartla yetinmemiş, bir de bunu bırakmış."Pembe-kırmızı renkte parlak kağıda sarılı küçük cisme baktı kadın ve hemen tanıdı. Bu bir "Mon Cheri"ydi. Ferrero firmasının imal ettiği, içindeki likörlü kirazıyla ünlü, yarı bitter çikolata. "Hoşçakal" dedi adam, bir yandan çikolatayı ağzına atarken, "Krems’e gidiyorum. Akşama görüşürüz". Üşenmeden mutfağa kadar gitti, çikolatanın kağıdını çöpe attı. "Yavaş sür" dedi kadın. "Saat henüz erken, B3’te trafik azdır, 20 dakikada varırsın."ÇİKOLATADAKİ ACI SÜRPRİZB3 Donau Bundestrasse üzerindeki devriye aracı, Unterloiben yakınlarındaki eve vardığında, hastanenin helikopteri çoktan caddeye inmişti. Krems yönünde seyretmekte olan siyah bir Mercedes’in önce sağa sola yalpaladığı, sonra yol kenarında durduğu, aracın kapısını açan sürücünün, kendisini asfaltın üzerine bırakıverdiği bildirilmişti. Bir tanık, titreyen ve kasılan adamın sadece "Yardım edin, zehirlendim" diyebildiğini, ardından bilincini kaybettiğini saat dokuzu on geçe, her bir yanına tüpler bağlanmış biçimde, Krems hastanesinin yoğun bakımında yatıyordu. Felç olmuştu. Adı Dr. Hannes Hirtzberger’di, sabah karısıyla kahvaltı eden adamdı, yani Spitz kasabasının belediye sol cebinden bir zarf çıktı. Zarftan da aşk sözcükleri basılı, rujla iki kalp resmi çizilmiş ayılı kartpostal. "En son bir Mon Cheri yedi" dedi Bayan Renate ağlayarak, "Dün, arabasının ön camına bırakılan zarftan çıkmış. Kağıdı, bizim evdeki çöpte." Olay yeri inceleme ekibi zarfı, kartpostalı, çikolatanın ambalajını kriminal laboratuvara gönderdi. Savcılık, DNA analizleri için, özel bir şirkette çalışan moleküler biyolog Christa Nussbaumer’i yaşamla ölüm arasında gidip gelen Dr. Hannes Hirtzberger’in kanını, idrarını, mide yıkama sıvısını toksikoloji laboratuvarına yolladılar. Başkanı felç eden, belki bir zehirdi ve belki zehirli olan Şubat günü, Avusturya’nın kuzeydoğusundaki, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya’ya komşu Aşağı Avusturya eyaletinin sakinleri radyo ve televizyonlarını açtıklarında, kriminal laboratuvarlardan sorumlu emniyet müdürü Ernst Schuch’nun hiç alışık olmadıkları bir açıklamasıyla karşılaştı. Aynı bilgi, yerel gazetelerin baş sayfalarında da yer bulmuştu. "Kamu çalışanları, kendilerine gönderilen mektup ve hediyeleri kesinlikle açmasın ve bulundukları yerin güvenlik birimine iletsin."Halk henüz başkanın neden yoğun bakımlık olduğunu anlamamıştı ama polis, hastaneye bu kadar yakın olmasaydı ve midesi hemen yıkanmasaydı, Dr. Hannes Hirtzberger’in felç geçirmekle kalmayıp çoktan ölmüş olacağını gayet iyi biliyordu. Kriminal laboratuvar, çikolatanın kağıdında; hastane de başkanın vücudunda aynı maddeyi bulmuştu. Striknindi bu, yani fareleri, köpekleri öldürmekte kullanılan zehir. Başkanın midesinde kalan ve midesi dolu olduğundan henüz kanına geçecek vakti bulamayan striknin miktarı, sadece onu değil, onun ağırlığında en az birkaç kişiyi öldürmeye yetecek kadar acıdır. Hem de çok acı. Başkan, çikolatayı pek çiğnemeden, hızla midesine yuvarlamış olmalıydı. Ayrıca, çikolatanın "bitter" denen tipte olması, zehrin acılığını örtmüştü İZİ YOK AMA DNA’SI VAR14 Şubat günü müdür Ernst Schuch’nun keyfine diyecek yoktu. Sevgililer Günü olduğu için değil elbette. Polis kriminalin uzmanları, sileceğin altına iliştirilen kartpostalın Krems’te satıldığını saptamıştı. Dış yüzeyinden parmak izi ya da DNA elde edememişlerdi ama, şans yüzlerine gülmüştü. "Rujla çizilmiş kalpleri mikroskop altında inceledim, üzerine kepek taneciği düşmüş, DNA elde edilebildi, bir erkeğe ait" demişti uzman Christa Nussbaumer. "Başkan’ınki olmalı" diye yanıtlamıştı müdür. "Hayır, onunki değil, başka birinin, üstelik Mon Cheri’nin ambalajında da onun DNA’sı var." Bundan daha güzel bir haber olamazdı. Hele bir de ulusal bankada DNA profilinin karşılığı varsa, başkanı öldürmeye kalkanı elleriyle koymuşçasına bulacaklardı. Başsavcıya bilgi keyfi fazla uzun sürmedi. Aradıkları adam, bankada yoktu. "Krems’te oturan erkeklerden örnek alıp, DNA analizi mi yaptırsam?" diye düşündü bir an. Ocak ayından bu yana Avusturya yasaları kitlesel DNA analizlerine izin vermekteydi. "2-3 bin kişiyi bulabilir. En az 30-40 bin Euro’ya mal olur. Yaratacağı rahatsızlık da cabası. İyisi mi Başkan Hirtzberger’i kimlerin ortadan kaldırmak isteyebileceğini bulalım. İhbarda bulunana 20 bin Euro ödül vereceğimizi ilan edelim."İzleyen on günde, 25 kadar polis 150 kişiyi sorguya çekmiş, ancak çikolatanın içine zehri yerleştireni bulamamıştı. 27 Şubat’ta, aralarında Jack Unterweger ve Horst David gibilerinin de yer aldığı seri katillerin soruşturmasına katkıda bulunmuş, kriminal profilci psikolog Thomas Müller’in de konuyla yakından ilgilendiğini öğrendik. Hemen ertesi gün, müdür Ernst Schuch saldırganı bulduklarını, olayı çözdüklerini gururla ilan Helmut Osberger adlı bir adamdı. DNA örneği vermemek için bir hayli direndiği, DNA örneğinin yanak içinden alındığını bilmediğinden, oğullarından birine "Şu çanağın içine tükür, polise benim tükürüğüm diye yutturayım" dediği ortaya çıktı. Polise göre, Bay Helmut’un başkanı öldürmek istemesinin nedeni açıktı. Uzunca bir süredir belediyeye gidip gelmekteydi. Sahibi olduğu üzüm bağını sökmek, onun yerine bir "Spa" inşa etmek istiyordu. Durmadan, geleceğin şarapta değil, turizmde olduğunu söyleyip duruyordu. Değişikliğe gereken formaliteleri bir türlü tamamlamadığından imar izni alamıyor ve giderek sinirleniyordu. 1700 kişinin yaşadığı Spitz’in küçük belediyesinde, isyanını duymayan kalmamıştı. Gerçi hararetle masum olduğunu iddia ediyordu ama, nafile. 56 yaşındaki meyhaneci Bay Helmut Osberger’in DNA profili, hem kartpostaldaki, hem de çikolata kağıdındaki DNA’yı EĞİTİMİNE DÖNÜŞEN DAVAHelmut Osberger’in, belediye başkanını öldürmeye teşebbüsten yargılanması, Viyana Tıp Fakültesi’nden adli tıp uzmanı Prof. Dr. Christian Reiter ile aynı fakülteden farmakolog Prof. Michael Freissmuth’u karşı karşıya davanın hem savunma, hem de iddia makamının bilirkişilerini tanımak bana pek keyif verir. Zaman zaman, önündeki litrelik Vöslauer maden suyu şişesinden bir yudum alan ve tel gözlüklerinin üzerinden bir sağa, bir sola bakan bayan yargıç Ingeborg Kristen için durumun aynı ölçüde keyifli olduğunu Reiter, bir powerpoint sunumuyla anlatmaya başladı. "Başkan’ın idrarında 40 miligram striknin bulunmuş" dedi. "Bu durumda 700 miligram striknin yutmuş olmalı." Dr. Freissmuth atıldı. "Bir Mon Cheri’nin içine bu kadar çok striknin sokulamaz. "Sokuluyor" dedi Reiter "700 miligram striknini toz haline getirdim, enjektöre doldurdum, sonra bir Mon Cheri’ye batırdım, ortasındaki sıvıyı enjektöre çektim, bal yoğunluğunda bir karışım oldu, strikninli likörü tekrar çikolataya zerk ettim." Karşı taraf itiraz etti. "Pek çok kez denedik, bir Mon Cheri’ye en fazla 500 miligram striknin doldurulabiliyor."Osberger’in avukatı Nikolaus Rast yanında getirdiği, içinde tüpler, pipetler, enjektörler bulunan plastik leğeni masanın üzerine koydu. "İzin verin yargıcım" dedi, "deneyleri bir de burada tekrarlayalım." Dr. Reiter, bu teklife karşı çıktı. "İster 700, 710 ya da 680, hiç önemi yok. 500 miligram striknin bile, bir insanı haydi haydi öldürmeye yeter." Yargıç Kristen, Viyana’nın 80 kilometre kadar uzağındaki küçük duruşma salonunda, kimya deneyleri yapılmasına izin vermedi. Sanırım haklıydı. Anlatılanlar giderek "Tek çikolatayla insan öldürme" dersine Nussbaumer’in, ruj üzerindeki kepekten DNA eldesi hayranlık uyandırdı. Sekiz kişilik jüri, sunulan delilleri ve komadaki belediye başkanının yaşasa bile, konuşamayacak, yürüyemeyecek oluşunu dikkate aldı, Helmut Osberger’i suçlu masum olduğunda ısrar etti, Mercedes’in camına zehirli çikolatanın bırakıldığı saatlerde başka bir kentte, ipek kadın geceliği satın almakta olduğunu kredi kartı slipi ve kasa fişiyle kanıtlamaya çalıştı. Dükkan sahibiyle arkadaşlığı anlaşılınca, belgelerin düzmece olabileceği kuşkusu uyandı. Otelcilik heveslisi meyhaneci, 20 Mayıs 2008 gecesi 20 yıl hapisle cezalandırıldı. Dava, temyiz aşamasında. Başkan hálá hastanenin yoğun zehirler, bombalı mektuplarAvusturya, belediye başkanı suikastlarına yabancı değil. Aralık 1993’te, zamanın Viyana Belediye Başkanı, göçmen yanlısı politikalarıyla bilinen sosyal demokrat Helmut Zilk, bir bombalı mektup yüzünden sol elinin iki parmağını kaybetmişti. Saldırıyı gerçekleştiren ırkçı terörist Franz Fuchs, benzeri mektup ve boru tipi bombalarla dört kişi öldürdükten, 15 kişiyi ağır yaraladıktan sonra, bir trafik kontrolü sırasında tesadüfen durduruldu. Kendisinden şüphelenildiğini sandı, intihar etmek amacıyla yanındaki bombayı patlattı. İki eli koptu, çevresindekiler yaralandı. Ömür boyu hapse mahkum edildi, 26 Şubat 2000 günü, Graz-Karlau Cezaevi’ndeki hücresinde, elektrikli tıraş makinesinin kablosuyla intihar için işletme izni alamayan biri, 6 Kasım 2003’te, Fohnsdorf Belediye Başkanı Johann Straner’in göğsüne ve karnına doğru iki el ateş etti, ardından tabancasını kendisine yöneltti. Mermilerden biri başkanın karnına saplandı, diğeri kol saatine çarpıp yön değiştirdi. Başkan halen görevinin Demokrat Parti Milletvekili ve Weisskirchen’in eski Belediye Başkanı Rudolf Prinz, 7 Mart 2008 günü kendisine gönderilen puro kutusunu açtı ve açar açmaz üzerine sıçrayan sıvıdan elleri yandı. Polisin aldığı önlem sayesinde, benzeri puro kutuları gönderilen dört siyasetçi yara almadan kurtuldu. Kutulara bütirik asit doldurduğu sanılan kişi Bavyera’da yakalandı. Eylemleri, inşaat izni alamadığı için gerçekleştirdiği düşünülüyor. Yeri gelmişken belirtelim, bütirik asit sadece cilde zarar vermekle kalmaz, döküldüğü eşyalar üzerindeki acımış tereyağı kokusu haftalar hatta yıllarca çıkmaz. 1990’lı yıllarda ABD’deki kürtaj kliniklerine düzenlenen 100 kadar saldırıda, bu asit kullanılmıştı. Japon bandıralı, balina avcı gemisi Nisshin Maru’daki çalışmaları protesto eden Sea Shepherd Deniz Çobanı aktivistleri, bir süre önce geminin güvertesine yüzden fazla bütirik asitli şişe Devamını Oku 1878 dilime ayrılan adam15 Haziran 2008 Beş kişiydiler. Beşi de idam mahkûmu. "Bedeninizi bilime bağışlamaz mısınız?" diye sordu gardiyan. Biri kabul etti. Ölümünden sonra yüzlerce parçaya bölündü ve bölündükçe ölümsüzleşti. İnsanın teknoloji alanındaki yaratıcılığı eksponansiyel, yani üstel bir hızla artıyor. Taşı yontarak işe yarar bir alet elde edebileceğini öğrenmesi, atalarımızın on binlerce yılını aldığı halde, 19. yüzyıldaki başarılarının toplamı, geçmiş bin yılına, 20. yüzyılın sadece ilk 20 yılındaki teknolojik buluşları, bir önceki yüz yılda başardıklarının tamamına eşdeğer. Bilişim sektöründeki gelişmeler ise baş bulgularıyla gelecek hakkındaki kestirimleri, ayrıca optik karakter okuma ve elektronik müzik aletleri konusundaki buluşlarıyla tanınan Raymond Kurzweil, bilgisayar hızlarındaki gelişmeyi hesaplamış. Saniyede bir milyon işlem gerçekleştiren bin dolarlık bir bilgisayar için 90 yıl çalışıldığını, günümüzde bu değerdeki bir bilgisayara her gün bir milyon işlem yapabilme becerisinin eklendiğini anlatıyor. Kuzweil’e göre, 2020’de bin dolar ödeyerek satın alacağımız bilgisayar bir insan beyninin işlem hızına ulaşacak, yani saniyede 20 katrilyon 20,000,000,000,000,000 işlem yapabilecek. 2055’teki gücü, yeryüzündeki tüm insan beyinlerinin toplam hızına hızıyla ilgili öngörüler bunlar, peki ya zekası? Kurzweil, bilgisayarların insan gibi düşünüp karar verebilmesinin bir yazılım meselesi olduğunu, insan beyninin nasıl çalıştığı anlaşıldığında bunun da üstesinden gelineceğini öne sürüyor. "İnternette bir beynin kesitleri duruyor" diyor Kurzweil, "Gerçi, fotoğrafların çözünürlüğü amaçlarımıza uygun değil, ama üzerinde çalışmaya değer." Bir bilişim gurusunun hedef gösterdiği internetteki beyin kimin? Belki merak edersiniz diye İNSAN PROJESİ1990’ların başında, ABD’nin Colorado Üniversitesi’ndeki İnsan Simülasyon Merkezi’nde çalışan araştırmacılar, Kongre’nin ve Ulusal Bilim Vakfı’nın desteğinde, bir projeye başladı. Projenin adı, "Görünür İnsan Projesi"ydi ve yürütücüsü Dr. Michael Ackerman’a göre, anatomide devrim yaratacaktı. Ekip, kısa zamanda önce bir erkek, daha sonra bir kadın kadavranın tüm vücuduna ait üç boyutlu dijital görüntülerini elde bir iş değildi bu. Önce, kadavraların manyetik rezonans ve bilgisayarlı tomografisini çekmişler, sonra onları mavi jelatin içinde eksi 85 dereceye kadar soğutarak dondurmuşlar ve kriyomakrotom ile, erkeği bir; kadını yarım milimetre kalınlığında dilimleyerek, her bir dilimin fotoğrafını çekmişlerdi. Bütün bu işlemler 9 ay geldiğinde, erkeğin 1878 adet, kadının 5189 adet taranmış fotoğrafı internette yayınlanıyordu bile. Artık, ne kadavra bulma sıkıntısı vardı, ne diseksiyon yapacak uzman ihtiyacı, ne de gördüklerini çizecek ilüstratör. Yeterince hızlı ve belleği yeterince büyük bir bilgisayara, biraz gelişmiş bir yazılıma sahip herkes, insan bedeninin her noktasını istediği her açıdan görme şansını yakalamıştı. Kesitler, sadece geleneksel anatomi ve biyoloji eğitimine, hastalıkların tanı ve tedavisine katkıda bulunmakla kalmadı, bilgisayar oyunlarında, dünyayı gezen sergilerde, belgesellerde kullanıldı. Bruce Willis’in oynadığı, Luc Besson’un bilim kurgu filmi Beşinci Element’teki insana benzer bir kadının yaratılma sahnesinde ve İntel bilgisayarların reklamlarında başta tıp bilimine olmak üzere, bu denli faydası olan kadavralar kimindi? Projede çalışanlar, kesinlikle gizli kalmasına taraftar olmakla birlikte, erkekle ilgili ufak bir bilgi verdiler. "Görünür Adam, 26 Ağustos 1993 tarihinde adam öldürme ve gasp nedeniyle idam edilmiş, 39 yaşındaki bir Teksaslıdır." Bu bilgi, "Görünür Adam"ın son fotoğrafının gazetelerin birinci sayfasına basılmasına yetip artacaktı. Gerçi, proje bir anda ünlenecekti ama, insanlığın 400 yıl geriye gittiğini ileri süren tartışmaları da beraberinde BOZMADAN İDAMHırsızlık yüzünden iki kez hapse düşmüştü. 1981 Mart’ında, mikrodalga fırını kucaklamış tam mutfağın kapısından çıkıyordu ki, 75 yaşındaki ev sahibi Bay Edward Hale ile burun buruna geldi. Ekmek bıçağını kaparak birkaç kez sapladı. "Ya ölmemişse, ya beni tanırsa" diye düşündü. Tabancasını çekip üç kez ateş etti. Birkaç aya varmadan yakalandı, yargılandı, idama mahkum oldu. Bir Teksas cezaevinde, 12 yıl ölümü beklemeye gibi dört kişiye aynı şeyi sordu gardiyan. Hepsi beyaz tenli, orta boyda, orta ağırlıkta, orta yaştaydılar. Tıpkı 400 yıl öncesindeki gibi, "normal" birini arıyorlardı çünkü ve onu bulmaları iki buçuk yıl sürmüştü. "Bedenini bilime adar mısın?" "Evet" dedi, eski otomobil tamircisi 39 yaşındaki Joseph Paul Jernigan. "O zaman seni diğerleri gibi elektrikle değil, damarına potasyum klorür enjekte ederek idam edeceğiz." Tıpkı 400 yıl önce, halk önünde bedeni açılacakların, başı kesilmeyip asılması gibi, onun da olabildiğince değişmeden kalmasını Teksas’ta idam ettiler, cansız bedenini Colorado’ya gönderdiler. Tıpkı 400 yıl önce idam edilenlerin, ikinci cezasını evinden uzakta bir yerde çekmesi gibi. Şimdi internette görülen, onun dilimlenmiş bedeni. Aslında Jernigan pek de "normal" sayılmaz. Birkaç dişi eksik, apandisiti alınmış, ayrıca testislerinden biri, geçirdiği bir ameliyatla temsil eden ev kadınıİdam edilen kadın sayısının azlığından olsa gerek, Görünür İnsan Projesi’nin dişisi, suç işlemiş biri değil. Proje çalışanlarının belirttiğine göre, Maryland’li bir adamın karısı. Enfarktüs kriziyle aniden ölmüş, evvelce hiçbir sağlık sorunu olmamış, 59 yaşında bir ev kadını. Kadının kimliğiyle ilgili bundan başka bir bilgimiz çalışanlarının, "normal"i temsil etmek üzere seçtiği kadınla ilgili olarak, "ev kadını" tanımını kullanması kıyameti kopartmıştı. "Ne yani" diye sorulmuştu, "Çalışan kadınlar, entelektüel faaliyette bulununca, beyinlerinde erkeksi değişiklikler mi oluyor ki normalden sayılmıyorlar?"Ayrıca, proje yürütücüsü Dr. Michael Ackerman’ın, "Örneğimiz menopoza girdiğinden, normal bir kadını tam olarak temsil etmiyor. Bu eksiği yakında telafi edecek ve genç bir kadın kadavrası bulacağız" şeklindeki beyanatı da çokça gürültü koparttı. Ne demek oluyordu bu? Apandisiti alınmış, tek testisli erkek normalden sayılıyordu da, menopoza girmiş kadın neden normal değildi?Sanal kadın, erkek kadar ünlü olamadı. Kadının zaten "adının olmadığı" bir dünyada, bir de gerçekten kim olduğu bilinmiyor ve sadece "Maryland’li adamın ev kadını karısı" şeklinde anılıyorsa hepten yok sayılması kadar doğal ne Tulp’un anatomi dersiÖnde bir ceset, arkada beyaz gömlekli 7-8 kişi, ortalarında büyük hoca. Önceki kuşak hekimlerimizin albümlerinden eksik olmayan bir fotoğraf. Günün birinde hastaları iyileştirebilmek için, önce soğukça bir mekanda, garip kokulu bir kadavranın organlarına, kas ve kemiklerine dokunacaklar. Hipokrat yeminiyle sonlanan, uzun ve zor bir eğitimin, ölülerin içini incelemekle başlayan ilk adımı Anatomi anatomi dersinde çekilmiş grup fotoğrafında, kendini doktorların eğitimine bırakıvermiş ölü kimdi acaba? Sormayı nedense akıl edememişim. Halbuki, ünlü Hollandalı ressam Rembrandt’ın henüz 26 yaşındayken yarattığı "Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi" adlı yağlı boya tablosundaki ölünün kimliğini biliyoruz. Adı, Adriaan Adriaansz’dı, nam-ı diğer Aris Kindt. Silahlı soygunlara karıştığından asılmış ve hemen Cerrahlar Birliği’nin Amsterdam’daki anatomi amfisine Ocak 1632 günü, 28 yaşındaki adamın bedeni ahşap masaya bırakıldıktan sonra, dönemin ünlü anatomi hocası Dr. Tulp’un sağ yanına yedi hekim yerleşmiş, Aris Kindt’in üzerindeki anatomi dersi de böylece başlamıştı. Dr. Tulp, elindeki forsepsiyle ölünün sol kolundaki kasları kaldırırken kadavraya değil, ileriye doğru bakar. Tabloda, amfide oturanlar görünmez, ancak kalabalık oldukları ve pek azının tıp öğrencisi olduğu kayıtlıdır. Seyirciler arasındaki Rembrandt, aldığı sipariş üzerine, Dr. Tulp ve meslektaşlarını kadavra önünde resmetmek üzere Lahey’deki Mauritshuis Sanat Galerisi’nde bulunan, çok sayıda tıp makalesine konu edilen ve merak edenlerin detaylarını Eczacıbaşı’nın sanal müzesinde inceleyebileceği "Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi", 400 yıl öncesinin Avrupa’sında pek yaygın olan, günümüzde ilginç biçimde yeniden baş gösteren bir uygulamanın; kalabalıklar önündeki anatomi dersinin bir ETMEK YETMEZ HALKIN ÖNÜNDE İÇİNİ AÇALIM16. yüzyıl başlarında, bir suçlunun idamıyla yetinilmeyip daha ileri bir cezalandırma için ölü bedenini kalabalığın gözleri önünde açmanın, böylelikle iç organlarını teşhir ederek aşağılamanın, kitleleri suç işlemekten alıkoyacağı fikri gündeme gelmişti. Fikrin kimden çıktığını bilmiyorum ama, aradan yüz yıl geçmeden, Avrupa’nın hemen her kentinde, asılan ya da kafası giyotinle kesilenlerin, halk önünde diseksiyonla ikinci bir kez cezalandırıldığını görüyoruz. İngiliz ve İtalyan yasaları, suçluları kendi köy ve kasabalarında idam ederken, yakınlarına daha fazla utanç vermemek amacıyla bedenlerinin başka bir kentte açılmasını öngörür, kimliğin gizli tutulmasını, sadece işlenen suçların sıralanmasını şart koşardı. Ancak bu durum, Avrupa’nın her yerinde geçerli değildi. Örneğin, Amsterdam’da masaya yatırılıp Rembrandt’ın fırçasıyla ölümsüzlüğe kavuşanın kim olduğunu önünde diseksiyonun suçları azalttığına dair bir veri yok ama, anatomi bilimine katkı yaptığı muhakkak. Üstelik, eğitim için bağışlanan kadavralar genellikle hasta ve yaşlı kişilere aitken, suçluların önemlice bölümü, idam edildiğinde genç ve sağlıklıydı. Bolonya’daki uygulamaların değerlendirmesini yapan Giovanna Ferrari, "Halk için anatomi dersleri ve karnaval" adlı makalesinde, anatomi uzmanlarının yargıçlardan orta boy, kilo ve yaşta mahkum istediğini, yargıçların da, halk önünde incelenecek mahkûmun giyotinle değil, beden bütünlüğünü bozmayan, iple asılmasına karar verdiğini genellikle adam öldürme yüzünden idam edilirken, Avrupalı kadınlar, yeni doğan bebeklerini öldürdüğünde ya da hırsızlık yaptığında da ölüm cezasına çarptırılırdı. Suç işleyen kadın sayısı azdı, bu nedenle onların bedenlerine talep yüksekti. Tarih profesörü Ludmilla Jordanova, erkeklerden daha hafif suçlar işlemiş olmasına rağmen, kadınların kendilerini diseksiyon masasında bulmasını bu talebe bağlar. Hatta, üreme organlarının incelenmesinin, erkekler için seyirlik bir malzeme oluşturduğunu öne mahkûmlarının bilime katkısı sürüyor. Kimi zaman, Çin’deki gibi doğru mu, yalan mı olduğunu bilmediğimiz uygulamalarla. Ama kimi zaman, her ayrıntısını bildiğimiz ve 17. yüzyıl Avrupası’nı aratmayacak Devamını Oku Gerçek Indiana Jones’lar ve Kristal Kafatasları’nın Sırrı8 Haziran 2008 Indiana Jones filmlerinin ilki, Kutsal Hazine Avcıları’ydı. Onu, Lanetli Tapınak ve Son Macera izledi. Geçen haftalarda serinin dördüncüsü, Kristal Kafatası Krallığı seyircisiyle buluştu. Şimdiye dek, yapımcılarına bir milyar doların ve 7 Oscar ödülü kazandıran Indiana Jones’lar, bize 27 yıldır aynı soruyu sorduruyor. Harrison Ford’un canlandırdığı macera düşkünü, deri ceketli, şapkalı, kamçılı arkeoloğun bir gerçeği var mı? Son film, buna bir soru daha ekledi Müzelerdeki kristal kafataslarının sırrı ne? Indiana Jones’un, zaman zaman mesleğine yakışmayan davranışları olduğu da muhakkak. Ama genç kuşakları bu çok önemli bilim dalına özendirdiği için onu film yapımcısı, yönetmen ve yazar George Walton Lucas Jr.’un, maceraperest arkeolog Indiana Jones’u yaratırken kimden esinlendiği bilinmiyor. Genç okurlarım için özetlemekte fayda var 1981’de gördüğümüz serinin ilk filmi, Kutsal Hazine Avcıları’nda Raiders of the Lost Ark ünlü arkeolog ve gizli hazine uzmanı, içinde on emrin yer aldığı sanılan kutsal sandığı bulmakla görevlendirilir. Indy, eski sevgilisi Marion’la birlikte, sandığın izini Nepal’den Kahire’ye kadar sürerken, aynı sandığın peşindeki Hitler’in ajanlarının çeşitli tuzaklarıyla yıl sonraki Lanetli Tapınak’ta Temple of Doom, Indiana Jones, Şanghay’daki bir gece kulübünde çıkan kargaşadan son anda kurtulur, Uzakdoğulu küçük yardımcısı ve kader birliği ettiği genç, sarışın şarkıcı Willie ile birlikte Hindistan’a yollanır. Köy çocuklarını kaçırarak madenlerde çalıştıran ve onlara olmadık kötülükler yapan Thuggee tarikatıyla mücadele eder. Hindistan hükümeti, geçmişte var olan Thuggee örgütünün filmdeki gibi çocukların kalbini çıkartmadığını ileri sürerek, bir süreliğine gösterimini Macera’da The Last Crusade, arkeoloğun babası profesör Henry Jones, Naziler tarafından kaçırılır. Nedeni, Kutsal Kase hakkındaki araştırmaları ve bulgularını not ettiği günlüğüdür. Indy, hem babasını, hem günlüğü, hem de kaseyi Naziler’in elinden kurtarmaya son filmindeki kristal kafatası meselesi ise, arkeologları neredeyse 150 yıldır meşgul eden, çok sayıda bilimsel araştırmaya konu olan bir bilmeceye başında da belirttiğim gibi, George Lucas’ın Indiana Jones’u yaratırken kimden esinlendiği bilinmiyor. Ancak ilk filmin çekiminden dört yıl kadar önce, ortağı Steven Spielberg’e, 1940’lı ve 1950’li yılların bazı film kahramanlardan etkilendiğini söylemiş. Lucas’ın keyifle izlediği bu filmler, 20. Yüzyılın başında yaşamış bir kaç gözü pek arkeologun gerçek yaşam öykülerine dayanıyor. Dolayısıyla, Lucas’ın şapkalı, kamçılı hayali arkeologu Indiana Jones, bunların bir sentezi ÇÖLLERİNDEKİ INDIANA JONESÜnlü Amerikalı kaşif Roy Chapman Andrews, hayali arkeolog Indiana Jones’a en çok benzetilen bilim insanlarının başında gelir. New York’taki Amerikan Doğal Yaşam Müzesi’nin bir yetkilisi, "Kusura bakma evlat, sana göre işimiz yok" dediğinde, liseden henüz mezun olmuştu. "Paspas yapar, tuvalet temizlerim. Yeter ki buranın havasını soluyayım" diyerek çalışmaya başladığı bu ilk ve son işyerinde, Alaska, Japonya, Kore, Çin ve Endonezya’ya yapılan keşif gezilerine katılmış, Batı’nın hiç tanımadığı dev yılanlar ve kertenkeleler, vahşi domuzlar, balıklar ve kuşlarla geri dönmüştü. Zamanın müze müdürü Henry Osborn’un, "Fosiller orada, kumların altında, git bul onları" şeklindeki yüreklendirmesini dikkate almış, haritacıdan zooloğa büyükçe bir ekip oluşturup kendisini Asya’ya, Gobi çölüne, kum fırtınalarının ortasına, iç savaşların ve silahlı haydutların arasına baharında, onlarca Dodge otomobil, ayrıca yiyecek, benzin ve yedek parça yüklü 125 deveden oluşan konvoyunun önünde, başında kovboy şapkası, elinde silahı, aracının üzerine monte edilmiş makineli tüfeğiyle, Çin Seddi’nin bir kapısından çıktı. Devrimi henüz geride bırakmış Rusların, kontrol etmekte zorlandığı Moğolistan’ın içlerine, bilinmeyen yerlere yöneldi. Bir hafta kadar sonra, çadırının önünde nöbet tutuyordu ki, araçlarından biri, tozu dumana katarak ona doğru yaklaştı. "Bulduk Roy, başardık!" diye bağırdı, kıdemli paleontolog Walter Granger ve cebinden birkaç kemik parçası ve bir gergedan dişi çıkarttı. Bunlar, pek yakınlardaki büyük hazinenin ilk AKREP YATAKTA YILANİleriki günlerde, kum taşlarına gömülü olarak buldukları dev bir gergedan çenesi ve çok sayıda iskelet kemiği, paleontoloji tarihinin en önemli keşifleri arasında sayılır. Buldukları, 20-30 milyon yıl önce yaşamış, bilinen en büyük kara memelisinin kalıntılarıydı. Eldeki verilere göre, boynuzu yoktu, 15-20 ton ağırlığındaydı, boyu 7, yüksekliği metreydi ve günde en az 2 ton yaprak yemek zorundaydı. Ona, Baluchitherium adını yıl sonra Jean-Loup Welcomme öndeliğindeki bir Fransız ekip, Pakistan’ın Belucistan bölgesinde, aynı canlının bu kez tam bir iskeletini gün yüzüne çıkarttı, kuraklıktan kıvranan bu yörelerin, milyonlarca yıl önce ormanlarla kaplı olduğunu yeniden kanıtladı. Ancak Andrews’un Gobi Çölü’nde geçen beş yıllık serüveni sırasındaki önemli keşiflerinden bir diğeri, 13 Temmuz 1923’te rastladığı dinozor ve ekibi, dünya tarihinin çok gerilerinde kalmış hazinelerine ulaşırken, çöl koşullarının sayısız zorluk ve tehlikeleriyle de karşılaştı. Kum fırtınalarında kaybolup giden çadırlar, araçları soymaya kalkan atlı Moğollar, çizmelerden çıkan zehirli akrepler, gecenin dondurucu soğuğundan korunmak üzere yataklara giren yılanlar, Indiana Jones filmlerindeki sahneleri aratmayacak kadar heyecan yandan arayışların giderek tehlikeli hale gelmesi, diğer yandan Çin hükümetinin buluntulara el koymaya kalkması, Andrews’un ABD’ye dönmesine neden oldu. Orta Asya keşiflerinin altın çağı da böylelikle son buldu. Gobi Çölü’nü dünyaya tanıtan, adına dernekler kurulan ünlü kaşif, yer silmeyi kabul ederek girdiği müzede 1942’ye dek çalıştı ve müze müdürlüğünden emekli oldu. Aktör Clint Eastwood’un, yıllar sonra belediye reisi seçileceği Carmel’e çekildi, ölünceye dek hatıralarını yazdı, maceralarını kafatasları ünlü müzelerde1850’lerde ortaya çıkmaya başlayan kristal kafatasları, sadece bilimsel araştırmalara değil, gizemli görünüşleri nedeniyle roman ve belgesellere de konu olmuştur. Müze ve özel koleksiyonlarda bulunan 13 kadar kristal kafatasının kökenleriyle ilgili senaryolardan biri, bunların Maya ya da Aztekler tarafından yapılmış olmasıdır. Sular altında kalmış bir kıtada ya da çok uzaklardaki bir gezegende, uzaylılarca üretildikleri de iddia Indiana Jones filminin dayandığı bu çekici yontular ile Kristof Kolomb’un keşfinden önceki Orta Amerika kültürleri arasında sıklıkla bir bağlantı kurulur. Ancak, müzelerde bulunan kristal kafataslarının hiçbiri, belgelenmiş bir arkeolojik kazıda ele geçmemiştir. Ayrıca, kafatası motifinin sıklıkla kullanıldığı Mezoamerikan kültürünün heykel ve resim sanatına, biçimsel ve teknik açıdan da benzemez. Öyleyse bu kristal kafatasları nereden geliyor, onları kim, neden yaptı?İlk kristal kafatası, 1856’da British Museum’da sergilenmiştir. Büyük bir olasılıkla aynı yıl, bankacı Henry Christy’den satın alınan kafatası, sadece santimetre yüksekliğindeydi. 1863’te Fransızlar Meksika’yı işgal edip Habsburg hanedanından Maximilian’ı imparator yaptılar. Birkaç yıl sonra, kendisini Meksika sarayının arkeoloğu olarak tanıtan Fransız Eugene Boban, elindeki iki kristal kafatasını Paris’teki dünya fuarında sergiledi. Bunu, Mexico City ve Smithsonian müzelerinde ortaya çıkan kristal kafatasları izledi. Birinci kuşak kafataslarının hepsinin boyu iki santimden kısaydı ve ortalarında, yukarıdan aşağıya uzanan birer oluğu kuşak olarak adlandırılan ve normal insan kafası büyüklüğündeki kristal kafataslarının ilki, 1881’de tanıdık bir ismin, Eugene Boban’ın Paris’te açtığı antikacı dükkanında ortaya çıktı. "Dünyada eşi yok" diyerek pazarladığı kafatasını Tiffany&Co şirketine satabilmiş, British Museum da, Tiffany’den yıllarda Meksika’da henüz arkeolojik kazılar başlamamıştı. 1884’te Meksika’ya giden Smithsonian Enstitüsü arkeoloğu William Henry Holmes, her köşe başında bir antikacı, her antikacıda Kolomb öncesi döneme ait sahte çanak, çömlek ve heykelcik satıldığını görünce, Science dergisinde bir makale yayınlamış ve dünyayı Meksika’daki eser sahteciliğine karşı uyarmak zorunda kalmıştı. Kristal kafataslarının sahte olabileceği akla gelse de, elde bunu kanıtlayacak delil kafataslarının en ünlüsü, 1943’teki bir müzayedede, derin deniz balıkçısı, araştırmacı zengin Mitchell-Hedges’in, Londralı antikacı Sidney Burney’den aldığı ve gözlerinden mavimsi bir ışık saçtığı söylenen kafatasıdır. Üçüncü kuşak kafatası, altçenesinin ayrılabilir olması dışında, British Museum’dakinin tam bir gözlü arkeolog NelsonCIA ajanı Hibben, Arabistanlı Lawrence17 yaşına dek okuma yazma bilmeyen Danimarka asıllı Amerikalı Nels Christian Nelson, Indiana Jones’a model olduğu sanılan bir diğer arkeolog. Danimarka, İspanya ve özellikle ABD’nin güney batısında yürüttüğü kazılara stratigrafi, yani katman bilimin prensiplerini uygulamasıyla tanınan Nelson, Roy Chapman Andrews ile hemen aynı dönemde, Moğolistan çöllerine de gitmişti. Ancak onun, Andrews’den farklı olarak tüfeğe ihtiyaç duymadığı, takma gözünü çıkartıp haydutlara doğru tuttuğu anda, onları korkutup kaçırdığı hayvan avcısı, arkeolog, antropolog ve yazar Frank Hibben; Roy Andrews’a özenerek çıktığı Moğolistan keşfinde, Amerikan hükümeti adına gizli görevler üstlendiğini, Çin’in batısındaki Lob Nor bölgesine atom bombası deneylerini izleyecek bir gereci yerleştirmeye kalktığında, Çinli askerlerin ateşi altında kalarak yaralandığını aktarır. Aslında Hibben gibi, casus olarak kullanılan çok sayıda arkeolog 1917 sonbaharında, Honduras kıyılarındaki bir İspanyol kalesini fotoğraflamaya çalışırken yakalanan Amerikalı Maya kültürleri uzmanı arkeolog Sylvanus Morley’in amacı, geçmişi aydınlatmak değil, Almanların gizli radyo istasyonlarının ve olası denizaltı üslerinin yerini belirlemekti. Tarihçiler, arkeolog Morley’i, Amerikalıların 1. Dünya Savaşı’ndaki en başarılı casusu olarak arkeolog Leonard Woolley ile birlikte Suriye’deki Karkamış kazılarına katılan Thomas Edward Lawrence’in asıl görevi, İngiliz istihbaratı adına, Almanların Berlin Bağdat tren yolu yapımındaki gelişmeleri izlemek ve annesine yazdığı 1914 tarihli mektubunda da belirttiği gibi, "siyasi bir göreve arkeoloji süsü" vermekten öte bir şey değildi. Arabistanlı Lawrence olarak bilinen bu kişinin, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı yürütülen Arap isyanında üstlendiği rol, Devamını Oku Bambu Bar’da bir Yakuza1 Haziran 2008 Eğildi, sandalyenin altından çanta benzeri bir şey aldı, açtı, bir tomar kağıt çıkartıp önüme sürdü. Bu sayfada yayınlanmış bazı yazılarımın internet çıktılarını gördüm. "Haftalar öncesinden Wagner’e biletim var" diye direnmem işe yaramadı. Gece, "Gel, kır beni. Göm beni, göm beni. Seninle işim bitti. Gözlerime bak. Beni öldürüyorsun" naralarıyla başladı, parmakları kesik ve sarhoş bir Yakuza’nın, "N’olur romanımı yaz" yalvarışlarıyla sürdü. Burası Bambu Bar, Mayıs’ından bu yana yılda üç kez Viyana’ya geliyorum ve şehir merkezine bir hayli uzakta, ama çalıştığım yerin hemen karşısında, ufak bir mutfağı bulunan bir otel odasında kalıyorum. Sabah başlayan toplantılar neredeyse kadar sürüyor. Ama bu kez kararlıyım. Kentin bitmek tükenmek bilmeyen kültürel olanaklarından yararlanacağım. Günlerden 22 Mayıs Perşembe, devlet operasına biletim var. Wagner’in Lohengrin’ Milletler’de çalışan, fazla muhabbetimiz olmayan Japon asıllı bir hukukçu ilk kahve arasında beni buluyor. "Bu akşam size bir sürprizim var," diyor telaşla. "Kesinlikle olmaz," diye yanıtlıyorum, "Operaya gideceğim." Gün boyu, her fırsatta ısrarını sürdürüyor, hatta yalvarıyor. Soruyorum, "Neymiş bu sürpriz? Bir ipucu verin, belki fikrimi değiştiririm." "Fuchu Cezaevi’nde yatmış bir mahkûm sizinle tanışmak istiyor," diyor ve sürdürüyor. "Suçunu söylemem, ama onun gibisine bir daha rastlayamazsınız." "Bir erkek" diyorum içimden. Fuchu’da, sadece erkekler var. Aklıma, o cezaevinde yapılmış ilginç bir araştırma geliyor. "Yabancı olabilir" diye düşünüyorum. Çünkü Japonya’da suç işleyen yabancılar Fuchu’ya gönderiliyor. "Örgüt mensubu ya da madde bağımlısı" diyorum ve çoğunu ALTINDAN ÇIKAN HÜRRİYET PAZAR SAYFALARIAvuç içi kadar yarı karanlık bir mekanda, birbirine çok yakın masalarda oturmuş, aynı parçayı üçüncü ya da dördüncü kez dinliyorduk. Wagner hayalleri kuran ben, Amerikan rock grubu 30 Seconds to Mars’ın, bir rastlantı eseri nakaratını bildiğim The Kill Cinayet adlı şarkısını öldürmeye yardım etmekteydim. Sıra bana geldiğinde, elime tutuşturulan mikrofona "Bury me, bury me", yani "Göm beni, göm beni" diye bağırıyordum. Hukukçu arkadaş, "Sözler de tam size göre" diyerek, dalga geçiyordu. Etraf sıcaktı, bira, yanmış yağ ve ter kokuyordu. Bir saatten fazladır, 38 numaralı tramvayın istasyonuna yakın bir bodrum katında karaoke yapılan barda gecenin sürprizi, Fuchu mahkûmu her kimse, onu bekliyorduk ve ben giderek başıma iliştiğini fark etmemiştim. Kulakları tırmalayan detone sesler arasında "Profesör Atasoy, ben Okaza" dediğini duydum. Beyaz gömlekli ve siyah takım elbiseliydi. Koreli ya da Japon’du. Yaşını tahmin etmek zordu. Çok bozuk bir Almanca konuşuyordu. Kalın ve çatallı bir sesle, beni buraya getiren avukatı nereden tanıdığını eğildi, sandalyenin altından çanta benzeri bir şey aldı, açtı, bir tomar kağıt çıkartıp, önüme sürdü. Hürriyet Pazar’da, yani bu sayfada yayınlanmış bazı yazılarımın internet çıktılarını gördüm. Meğer Japonlarla ilgili ne çok şey yazmışım. Yatak odasındaki hikikomori, kaçırılan Megumi Yokota, genç kızı sosa batırıp yiyen Issei Sagawa, insan deneyleri ve daha başkaları. "Hayrola," dedim merakla "Türkçe biliyor musunuz?" Türkiye cezaevlerinde yazılarımı okuyan mahkûmlara alışıktım da, ünümün ! Fuchu’ya ulaşması garibime gitmişti. Alışılmadık genişlikteki yüzüne bir gülümseme yayıldı, "Fuchu çok gerilerde kaldı," dedi, "bunları Almanya’da tanıştığım bir Türk verdi." Sonra, cesaret almak istercesine arkadaşıma baktı ve bana döndü, "Ne olur beni yazın," dedi, "benim hayatım roman." Güzelim programım zaten mahvolmuştu, "Hele anlatın bakalım", dedim, "düşünürüz." Saat, gece yarısını çoktan geçmişti. Ertesi sabahki oturumu ben yönetecektim. "Lütfen kısa kesin," diye ekledim, "erken kalkmam gerekiyor."PARMAKLARI KESİKSIRTI EJDERHA DÖVMELİBir kilisenin adını vererek, "Gelecek pazar günü günah çıkartacağım. Geleceğinize söz verin, yoksa anlatmam" diye başladı söze. Hayretle sordum, "Tanık önünde günah çıkartmak hangi dinde var?" Okaza, bedenine göre son derece ufak, üzeri bir hayli kırışmış etli ellerini masaya koydu. Sağ eliyle, sol elinin küçük parmağına uzandı, hafifçe çekti. O da nesi? Parmağın ucu protez. Sonra, yüzük parmağındaki protezi çıkarttı. Gözlerime inanamıyordum. "Adam, bir Yakuza mı?" diye geçti aklımdan. "Yoksa, dövmeleri de var mı?" Kendimi tutamayıp kalktı, benden en az iki kafa uzundu, arkasından yürüdüm. Tuvalete giden koridorda tavandan sarkan ampulün altına gelince durdu. Ceketini çıkartıp bana uzattı, sırtını döndü, gömleğini sıyırdı. Ensesinden başlayan, bir omzundan diğerine yayılan, yılanlar sarılı, kanatlı, rengi solmuş bir ejderha, belinin altına doğru uzanıyordu. Yoksa cezaevinde geçirdiği her yıl başına, bir yerinin derisi altına gömdüğü inciler de mi var? "Saçmalama" dedim kendi kendime. "İnci konusu, şehir efsanesi olmalı.""Önceki hayatında neler yaptın?" diye sordum. "Parmaklarını neden kestin? Neden günah çıkartacaksın?" "Fuhuş, kumar, uyuşturucu" gibisinden bir şeyler geveledi. Kesik parmakları, dövmeleri ve cezaevi geçmişine rağmen, isminin Okaza olduğunu söyleyen ve ısrarla soyadını vermek istemeyen bu adama inanmak gelmedi içimden. Masaya döndük. Bir takım gençler, kol kola girmiş, "Tridi-he-yo, di-he-yo, tri-di-yo" diye böğürürken, avukatla eski mahkum birkaç bira daha içti. Kobe doğumlu bir Koreli olduğunu öğrendim. "Postmodern absürdite bu olsa gerek" diye düşündüm. "Kalkın, gidiyoruz" dedim, birdenbire. "Sesini kaydedeceğim, özel bir makineyle stres düzeyini inceleyeceğim. Bakalım, anlattıkların doğru mu." Belki ürküp cayar, ben de gidip uyurum diye ummuştum. Oysa o, bir roman kahramanı olacağını sanarak hevesle ayağa DİLİ YALAN SÖYLÜYOROkaza’nın anlatacaklarının bir bölümünün yalan olacağına adım kadar emindim. Sesini kaydetmek istememin nedeni, bir yandan onu vazgeçirmeye çalışmak, bir yandan bilgisayarıma yüklenmiş bir yazılımı denemekti. Büyük bir olasılıkla, en az üç yüz yıllık geçmişe sahip Japon mafyası ile ilgili, ne basılırsa okunduğunu bilmekteydi. Shoko Tendo’nun, uyuşturucu, fuhuş ve şiddet içinde geçen gençlik hatıralarını sorduğumda, "O, gangsterin kızıydı, ben ise onlardan biriydim" diyerek olmak üzereydi. Kaldığım otelin lobisinde ben soruyordum, o anlatıyordu, not alıyordum. Ancak aldığım notlar, anlattıklarını unutmamak için değil, beden diline ait gözlemlerimdi. Öte yandan, bilgisayarın ekranındaki renkli çubuklar, sesinin titreşimlerine uygun şekilde bir yükselip, bir babasının tabak, çanak satan bir Koreli olduğunu ve Japonların kendilerini nasıl aşağıladığını anlattı. Kötü öğrenciliğini, evden kaçışını, Yakuza’nın Yamaguchi-gumi ailesine katılışını, 1995’te Kobe’yi yerle bir eden depremde, halka günlerce su, battaniye ve yiyecek dağıtanların hükümet değil, kendileri olduğunu ve örgütte önemli bir pozisyona kadar yükseldiğini öğrendim. Metamfetamin satışından Fuchu’ya düşmeden önce, Tokyo’nun Kabukicho bölgesindeki bazı gece kulübü, lokanta ve karaoke barlardan örgüt için haraç topladığını, ayrıca Filipinli kızların geneleve yerleştirilmesinden sorumlu olduğunu, aşık olduğu kadına kur yapan bir başka örgüt üyesini öldürmeye kalkınca ilk parmağını, patrondan habersiz evlenince ikinci parmağını kesmek zorunda kaldığını, tutuklanınca örgütten atıldığını ara, "Çok içtim, çok uyuşturucu kullandım, çok adamın vurulduğunu gördüm" dedi. "Tamam," dedim içimden, "şimdi yalan söylüyor." Yüzüme bakarak konuşmasına rağmen, gözleri gözlerime değil, kendi sağına doğru odaklıydı, daha sık kırpıyordu, gülümsemesi asimetrikti, 10 saniyeden uzun sürmüştü ve elini burnuna götürmüştü. Bedeni, yalan söylemenin bir değil, birkaç işaretini birden vermişti. Okaza, cinayetlerin sadece tanığı değildi. Bir Yakuza uyuşturucu sattığı ya da haraç topladığı için günah çıkartmazdı. Bakalım, "Kulağınızın duyamadığı ses titreşimindeki farklılıkları, karmaşık matematiksel algoritmalarla değerlendirir, doğruyu, yalandan ayırır" şeklinde reklamı yapılan yazılım tahminlerimi destekleyecek miydi? "Yeniden görüşelim" dedim, "Ama gerçek adın ne?" Güneş gözlüklerini taktı, "Gelecek pazara mutlaka bekliyorum" dedi, saygıyla eğildi ve bin Yakuza’dan birini tanıdımJapon mafyası, batıda bilinen adıyla Yakuza ya da Japon yasalarında geçen tanımlamayla Boryokudan şiddete başvuran örgütler, ulusal ve uluslararası düzeyde yasadışı örgütlü faaliyette bulunan, otuzdan fazla çetenin toplu adı. Bunlar, tefecilik, kumar, düzmece evlilik, kredi kartı sahteciliği, gasp, hırsızlık, haraç, fuhuş, pornografi, kara para aklama, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı işlerinin yanı sıra emlak ve turizm sektöründe tekelleşmeye varan bir dizi eylemin içinde yer alıyor. Son yıllarda yasadışı faaliyetlerine, bir ülkede çalınan otomobilin, başka bir ülkede satılması da özellikle Pakistanlı ve Hintlileri kullanarak Japonya ve Singapur’da çaldırdığı otomobilleri değişik ülkelerde pazarladığı biliniyordu. 2008 Mayıs’ı başında, Yeni Zelandalı bir çiftin, bir otomobil galerisi aleyhine açtığı dava sırasında, satın aldıkları Mercedes Benz CLK 320’nin, 2002’de Yakuza’nın talimatı üzerine Londra’da çalınıp önce Japonya’ya, oradan Yeni Zelanda’ya nakledildiği ortaya polisini denetleyen, bağımsız Ulusal Polis Ajansı, 1958’den bu yana Boryokudan istatistiği tutuyor. Buna göre, 1968’de 184 bini geçen üye sayısı 2007’de 84 bin 700’e düşmüş. "tam gün" çalışıyor, geri kalanı zaman zaman eylemlere katılıyor. Polis, "yarım zamanlı" üye sayısının, tarihte ilk kez "tam zamanlıları" geçtiğini kaydediyor. Yakuzaların büyük bir bölümü, Kobe merkezli Yamaguchi-gumi, Tokyo merkezli Sumiyoshi-kai ya da Inagawa-kai örgütlerine mensup. Benim karşılaştığım Yakuza, üye sayısı 40 bini aşan Yamaguchi-gumi için çalıştığını dedektörünün az gelişmişiCesar Lombroso’nun, ifadesi alınan İtalyanların tansiyonunu ölçmesinden bu yana geçen 120 yılda, yalan ile doğrunun ayırımında kullanılabilecek pek çok gereç geliştirildi. Poligraf, diğer bir deyişle yalan makinesi bazı ülkelerde yaygın bir uygulama alanı buldu ve halen Hindistan’da soruşturmaları yönlendirmede taşınabilir poligrafları, Amerikan birlikleri Irak’ta denedi. Güvenilirliği yüzde 90’ın üzerine çıkamamakla birlikte, 2008 Nisan başından bu yana Afganistan’daki bazı kontrol noktalarında da kullanıyor. Bilgisayar destekli ses stres analizörü, kısaca CVSA ise, poligrafa göre uygulaması daha kolay, hızlı ve ucuz. Sorgulanacak kişiye birtakım aletler bağlanmasını gerektirmiyor. Üstelik, telefon ve video kayıtlarındaki ses titreşimleri değişikliklerini de inceleyebiliyor. İmalatçıları, Pentagon’un itirazına rağmen, Irak ve Afganistan’daki bazı sorgularda kullanıldığını iddia ediyor. Kimilerine göre, ABD’de sayıları 1400’e varan polis biriminde uygulanan CVSA teknolojisi, yazı tura atmaktan 2005 sonbaharında, sevenlerin gündeminde "aşk dedektörü" diye bir yazılım vardı. Önce bir telefon numarası aranıyor, ardından, duyguları merak edilen kişinin numarası tuşlanıyordu. 3-5 dakikalık havadan sudan konuşmadan sonra, önce karşı tarafın telefonu kapatması sağlanıyor, hatta bekleniyor ve arkadaşın ses analiz sonuçları öğreniliyordu. Yani, "sevip, sevmediği". Basitleştirilmiş CVSA teknolojisine dayanan aşk dedektörü yazılımını, artık bilgisayarınıza internetten indirebiliyorsunuz. Ancak benden söylemesi, sakın sonuçlara güvenip sevgilinizi terk olduğunu ileri sürüp "Romanımı yazın" diye tutturan adamın sesini kaydettiğim bilgisayara ise gelişmiş bir CVSA yüklüydü. Siz bu satırları okurken, Bay Okaza büyük bir olasılıkla kilisede günah çıkartıyor olacak. Ben ise, aynı saatlerde memlekete dönmek üzere uçağa bineceğimden, CVSA sonuçlarını ona Devamını Oku Sıcak Fırsatlarda Tıklananlar Editörün Seçtiği Fırsatlar Daha Fazla Bu Konudaki Kullanıcılar Daha Az 2 Misafir 1 Mobil - 1 Masaüstü, 1 Mobil 5 sn 24Cevap 0Favori Daha Fazlaİstatistik Konu İstatistikleri Son Yorum 12 yıl Cevaplayan Üyeler 13 Konu Sahibinin Yazdıkları 6 Ortalama Mesaj Aralığı 10 dakika Son 1 Saatteki Mesajlar 3 Haberdar Edildiklerim Alıntılar 5 Konuya En Çok Yazanlar döküntü 6 mesaj ABABA2307 5 mesaj farukkk 3 mesaj captain_turkiye 1 mesaj DOĞA_AŞKI 1 mesaj Konuya Özel Benim babannemin babası bundan 70 yıl önce Ankara'da tedavi gördüğü hastanede ameliyat masasından kalkamamış, babannemlerin o zamanlar maddi durumu iyi olmadığından nerede vefat ettiği nereye gömüldüğü başta olmak üzere bilgileri yok. Ve ben babannem vefat etmeden onu babasının mezarına götürmek istiyorum. Şu hayatta bunu benim için ne kadar değerli olduğunu ifade edemem. Kısacası bu konuda bir bilgi sahibi olan yardımcı olabilecek olan yok mu? Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. quoteOrijinalden alıntı farukkk Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. Hocam ama o belli bi yıldan itibaren gömülenler için geçerli değilmiydi quoteOrijinalden alıntı Darsh quoteOrijinalden alıntı farukkk Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. Hocam ama o belli bi yıldan itibaren gömülenler için geçerli değilmiydi onu araştırmak gerekli ben çok aradığım kişiyi bu yolla buldum 15 sene önceki bir kişiyi bulduğumu söyleyebilirim quoteOrijinalden alıntı farukkk quoteOrijinalden alıntı Darsh quoteOrijinalden alıntı farukkk Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. Hocam ama o belli bi yıldan itibaren gömülenler için geçerli değilmiydi onu araştırmak gerekli ben çok aradığım kişiyi bu yolla buldum 15 sene önceki bir kişiyi bulduğumu söyleyebilirim Ben 60-70 yıl öncesinden bahsediyorum ben hocam. Bulma ihtimalim var mı? Varsa Ankara'ya gelmeye niyetliyim bu mesele için. quoteOrijinalden alıntı döküntüquoteOrijinalden alıntı farukkk quoteOrijinalden alıntı Darsh quoteOrijinalden alıntı farukkk Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. Hocam ama o belli bi yıldan itibaren gömülenler için geçerli değilmiydi onu araştırmak gerekli ben çok aradığım kişiyi bu yolla buldum 15 sene önceki bir kişiyi bulduğumu söyleyebilirim Ben 60-70 yıl öncesinden bahsediyorum ben hocam. Bulma ihtimalim var mı? Varsa Ankara'ya gelmeye niyetliyim bu mesele Göster quoteOrijinalden alıntı döküntü quoteOrijinalden alıntı farukkk quoteOrijinalden alıntı Darsh quoteOrijinalden alıntı farukkk Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. Hocam ama o belli bi yıldan itibaren gömülenler için geçerli değilmiydi onu araştırmak gerekli ben çok aradığım kişiyi bu yolla buldum 15 sene önceki bir kişiyi bulduğumu söyleyebilirim Ben 60-70 yıl öncesinden bahsediyorum ben hocam. Bulma ihtimalim var mı? Varsa Ankara'ya gelmeye niyetliyim bu mesele için. cenaze hizmetlerinden konu hakkında daha detaylı bir bilgi alabilisiniz. quoteOrijinalden alıntı ABABA2307 Belediyenin Kimsesizler Mezarlığına gömülmüş olabilir. Ama o hastanede bekleyen yakınları, akrabaları falan vardıysa, köyüne de götürüp gömmüş olabilirler. Belediyenin kimsesizler mezarlığı mı var hocam bunu bilmiyordum. köye götürülmedi, o zamanlar fakir bir aileymiş babannemlerin ailesi... O kadar paraları yokmuş sanırım. quoteOrijinalden alıntı döküntüquoteOrijinalden alıntı ABABA2307 Belediyenin Kimsesizler Mezarlığına gömülmüş olabilir. Ama o hastanede bekleyen yakınları, akrabaları falan vardıysa, köyüne de götürüp gömmüş olabilirler. Belediyenin kimsesizler mezarlığı mı var hocam bunu bilmiyordum. köye götürülmedi, o zamanlar fakir bir aileymiş babannemlerin ailesi... O kadar paraları yokmuş Göster quoteOrijinalden alıntı farukkk quoteOrijinalden alıntı döküntü quoteOrijinalden alıntı farukkk quoteOrijinalden alıntı Darsh quoteOrijinalden alıntı farukkk Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. Hocam ama o belli bi yıldan itibaren gömülenler için geçerli değilmiydi onu araştırmak gerekli ben çok aradığım kişiyi bu yolla buldum 15 sene önceki bir kişiyi bulduğumu söyleyebilirim Ben 60-70 yıl öncesinden bahsediyorum ben hocam. Bulma ihtimalim var mı? Varsa Ankara'ya gelmeye niyetliyim bu mesele için. cenaze hizmetlerinden konu hakkında daha detaylı bir bilgi alabilisiniz. Oraya nasıl ulaşırım hocam? quoteOrijinalden alıntı döküntüquoteOrijinalden alıntı farukkk quoteOrijinalden alıntı döküntü quoteOrijinalden alıntı farukkk quoteOrijinalden alıntı Darsh quoteOrijinalden alıntı farukkk Karşıyaka mezarlığına gömülmüş olabilir girişte her kapısında bilgisayarlı sistemler var isim ile arama yapabilirsiniz. Hocam ama o belli bi yıldan itibaren gömülenler için geçerli değilmiydi onu araştırmak gerekli ben çok aradığım kişiyi bu yolla buldum 15 sene önceki bir kişiyi bulduğumu söyleyebilirim Ben 60-70 yıl öncesinden bahsediyorum ben hocam. Bulma ihtimalim var mı? Varsa Ankara'ya gelmeye niyetliyim bu mesele için. cenaze hizmetlerinden konu hakkında daha detaylı bir bilgi alabilisiniz. Oraya nasıl ulaşırım hocam?Alıntıları Gösterhocam karşıyaka sadece boşa zaman kaybettirir 10 küsür yıllık bir mezarlıktan bahsediyoruz. benim önerim cebeci larda falan ölenler görmüştüm, ama daha eski bir yere benziyor,belki bulabilirsiniz. quoteOrijinalden alıntı oviedohocam karşıyaka sadece boşa zaman kaybettirir 10 küsür yıllık bir mezarlıktan bahsediyoruz. benim önerim cebeci larda falan ölenler görmüştüm, ama daha eski bir yere benziyor,belki GösterNüfus müdürlüğü bilebilir kişiyi kütükten düşürmek için ölüm raporu vs gerekiyor belki gömüldüğü yerle ilgili bilgide vardır quoteOrijinalden alıntı [topal]solucanNüfus müdürlüğü bilebilir kişiyi kütükten düşürmek için ölüm raporu vs gerekiyor belki gömüldüğü yerle ilgili bilgide vardır Alıntıları Göster quoteOrijinalden alıntı DOĞA_AŞKIAcep hastanede herhangi bir kayıt da mı yoktur? Arşivleri vs... Buarada cebeci mantıklı geldi..Alıntıları Göster quoteOrijinalden alıntı PrestorKorkutmak istemem ama sahip cikilmayan cenazeleri kimi zaman univesite hastanelerine incelemek amacli verebiliyorlarAlıntıları Göster quoteOrijinalden alıntı ABABA2307Hastane veya nüfusta kayıt olmayabilir ama Büyükşehir ve İlçe Belediyeleri Mezarlıklar Müdürlüklerinde mutlaka kayıt olur. Ya büyükşehir belediyesi ya da öldüğü hastanenin bağlı olduğu ilçe belediyesinin mezarlıklar müdürlüğüne sorarsan Göster quoteOrijinalden alıntı Prestor Korkutmak istemem ama sahip cikilmayan cenazeleri kimi zaman univesite hastanelerine incelemek amacli verebiliyorlar +1 quoteOrijinalden alıntı captain_turkiyebulman bayağı zor zamanlar bilgisayar filan olmadığından düzenli kayıt tutulmamıştır. belgeler kim bilir ne oldu? parçalanmış da olabilir Göster ankara mezarlığı için internettende arama yapılabiliyor ankaraya gelmene gerek yok pek yada burdan ankarada oturan birinden yardım isteyebilirsin quoteOrijinalden alıntı iskence corbasiankara mezarlığı için internettende arama yapılabiliyor ankaraya gelmene gerek yok pek yada burdan ankarada oturan birinden yardım isteyebilirsin Sayfaya Git Sayfa ŞablonKurbanbakınız - d {{Kurbanbakınız}} PortalKurban ŞablonBayram Kurban Sacrifice Hz. Peygamberin babası Abdullah'ın kurbanlık olması hadisesi Binding of Isaac Binding sacrificeing Kevser Suresi/Elmalı Orijinal Venhar emri Allah’a kurban edilen develer Allah’ın işaretlerinden, yani şeairindendir Divânü Lûgati't-Türk'te kurban karşılığı olarak "yagış" kelimesi geçmektedir. "يغش ıdhuk ıduk kelimesi geçmektedir. "اذق Idhuk Kutlu ve mübarek olan her nesne. Bırakılan her hayvana bu ad verilir. Bu hayvana yük vurulmaz, sütü sağılmaz, yünü kırkılmaz; sahibinin yaptığı bir adak için saklanır."[4] şeklinde tanımlanmıştır. Bu yoksa adak olmasın yani safın birisinin okuma yanlışı olmasın? ESK yorumu Kurban bayramı Zilhicce ayının 10. günüdür. En güzel Kurban Bayramı mesajları Kurban Bayramı size ne ifade ediyor? BBC sordu sizde yazın. Arafe Arefe Arife Arefe günü Arafat Zilhiccenin 9. Günü Zilhiccenin 10. günü Zilhicce Orucu Zilhicce Hicri takvim Hacc Arafattır. Hadis. İbrahim kurbanı Mount Moriah veya Mount Marwah The well-known site of Marwah Arabic مروة may be identified with the biblical Moriah Hebrew מוריה in Gn 222. Marwah being the mount just outside the perimeter of the Kaaba. However, it should be noted that the Hebrew Bible identifies the Temple Mount in Jerusalem as Mount Moriah, as early as the First Temple period in the book of Second Chronicles chapter 3 sBible American Standard/2 Chronicles3, around 1,700 years predating Islam's account Kurban türleri Akîka kurbanı Adak kurbanı Vacip kurban Nafile kurban Kurban seferberligi Kurban/VP Kurban/WP Kurban/Resim Kurban/Video KURBAN-Abdulvahap Gözcü Kurban düzenlemeleri - Yenişehir Kurban Pazarına Danışma Noktası Kurban makaleleri Kurbanın psikolojik ve toplumsal boyutu Kurban/Mümtazer Türköne Kurban Kurbanat Korban Korbanot qorbanoth zevah [1] Adha - Zebih - Edâhî - mizbe'ah - mezbaha Wenhar emri Kevser Suresi/Elmalı Orijinal Kurban emrinin olduğu suredir Kevser ve Kurban bağlantısı Hz İbrahim'de Arafe günü kurban sırrına mazhar olmuştu Kurban kültürü Kurban ve dinlerdeki yeri Kurban ve İslam Kurban ve Yahudilik Kurban ve İbrahim Kur'anda kurbanlık İsmail Tevratta kurbanlık İshak Sacrifice of Isaac Kurbanlık gönderilen koç Anadolu motiflerinde koç Kurbanlık Kurbanlık Hakkı Tavuktan kurban olur mu? Kur'anda kabul edilen ve edilmeyen kurban Hz Adem'in oğullarından birisinin kurbanı kabul edilmemişti. Kesim Kurbanlıkların bayıltılarak kesilmesi Kurbanlık alırken nelere dikkat edilmeli Kurbanlık hayvanlardan hangileri ortak olarak kesilebilir? Resmi Kurban Bayramında Alınacak Tedbirler Kurban Bayramı ve Halk Sağlığı Kurban Bayramı Yardım Programı SYDV SYDV Kurban yardımları SYDV Kurban hizmetleri SYDV Kurban bağışları Kurban hizmetleri Kurban Hizmetleri Komisyonu Merkez Kurban Hizmetleri Komisyonu İl Kurban Hizmetleri Komisyonu Mersin İl Kurban Hizmetleri Komisyonu/2010 Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik Kurban Hizmetleri ŞablonKurban Hizmetleri Kurban/VP Kurban/WP Yenişehir Kurban Hizmetleri Komisyonu / Toplantı Tutanağı Mersin İl Kurban Hizmetleri Komisyonu/2010 Arapça "Adha" yerine neden İbranice'den alınan "Korban" kelimesi kullanılır? Türkiye müslümanlığı ve ibrani kültürü Korbanat Mushaf Mussaf Kurban videolaro youtube araması Kurban google araması ŞablonKurban ŞablonKurban Hizmetleri ŞablonKurban Hizmetleri Komisyonunca Tesbit Edilen Aksaklıklar ŞablonKurbanbakınız ŞablonArefe The Power Of Words BISMILLAH ALLAH HU AKBAR تأثير إسم الله 'Besmele'nin gücü!.flv VideoThe Power Of Words BISMILLAH ALLAH HU AKBAR تأثير إسم الله 'Besmele'nin gücü!.flv‎ Besmeleli kesim - Helal et - Besmele - Besmeleli kesim - Besmeleli kesim için diyanet personelin kurban kesim yerlerinde görevlendirilmesi Kurban - Korbanat Kurban bayramı Sacrifice of Isaac-Caravaggio ŞablonArefe - d Arefe - Arife - Arafe - Arife günü aslında hicrî kâmerî Zilhicce ayının 9. günüdür ve bu gün Kurban Bayramı'ndan önceki, terviye günüdür. يوم عرفة Bayram günleri Arefe günü - Arife günü Arefe orucu-Arife orucu Zilhicce Orucu Arefe ve Arafat ilişkisi Arafat'ta vakfe durmak Arefe/Hadis-i şerifler Arefe/Ayetler Arefe/Vecizeler Arefe/Makaleler Arefe günü yapılan dualar neden çok makbuldü? Zamanın altın dilimi Arefe günleri Arefe günleri nasıl ibadet ve dua etmeli? Kurban bayramı arefesi Ramazan bayramı arefesi Araf ve arefe Diyanet İşleri Başkanlığı/Kurban Rehberi Kurbanın Mahiyeti, Vücubu ve Hikmeti Kurban Hizmetleri Bilgilendirme Kılavuzu; Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Kurulu’nun 29/11/2004 tarihli ve 2004/2 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Bu kılavuzun adı Kurban Rehberi olarak kısaltılmıştır. DİN HİZMETLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI[] I. İbadet Ne Demektir? II. Kurban İbadeti III. Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı ve Yönetmelik 1‐ Bakanlar Kurulu Kararının Amacı A. Kurbanla ilgili dini hükümler a. Kimler kurban kesmekle yükümlüdür? b. Hangi hayvanlar kurban olarak kesilir? Bu hayvanlar hangi nitelikleri taşımalıdır? c. Kurban ne zaman kesilir? d. Vekaletle kurban kestirilebilir mi? e. Kurban eti nasıl değerlendirilmelidir? f. Kurban derisi nasıl değerlendirilmelidir? B. Sağlık şartları C. Çevre temizliği D. Kurbanı bizzat kesmek veya vekalet yoluyla kestirmek E. Kurban kesilecek yerlerin belirlenmesi 2‐Bakanlar Kurulu Kararı’nın Kapsamı 3‐Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Görevleri 4‐ Türkiye Diyanet Vakfı’nın Görevleri 5‐ Bakanlıklar arası Kurban Hizmetleri Kurulu 6‐ Kurban Hizmetleri Komisyonu 7‐ Komisyonun Görevleri Şunlardır 8‐ Komisyon Tarafından Yürütülecek Hizmetler 9‐ Personel ve Vasıta Görevlendirilmesi 10‐ Muhasebe İşlemleri 11‐ Kurban Muhasebesinin Denetlenmesi III. Bakanlıklar arası Kurban Hizmetleri Kurulu Kararları IV. Kurban Satış Yerleri Düzenlenmesi, Kurban satış yerlerinde bulunması gereken sağlık, çevre ve güvenlik şartları V. Kurbanlık Hayvanın Satın Alınması, Nakli, Kesilmesi, Yüzülmesi, Karnının Açılması, Organlarının Çıkartılması, Kurban Kesim Yerleri, Kesimi Yapacak Kişiler ve Kesim Sonrası Yapılacak İşler 1‐ Kurbanlık Satın Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar 2‐ Kesim Yerine Nakil 3‐Kesim ve Kan Akıtma 4‐Kesilen Hayvanın Yüzülmesi 5‐Yüzme İşlemlerinde Dikkat Edilecek Hususlar 6‐Karnın Açılması ve İç Organların Çıkartılması 7‐Kurban Kesim Yerleri 8‐Kurban Kesim Yerlerinde Bulunması Gereken Asgari Teknik ve Hijyenik Şartlar. 9‐ Kesim Sonrası Alınacak Tedbirler ve Kurban Etinin İşlenmesi VI. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda Hayvanların Hakları Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Bakanlar Kurulu’nun 24/10/2001 tarihli ve 2001/3214 sayılı Kararı ve bu karara dayanılarak çıkarılan ve 18 Ağustos 2002 tarih ve 24850 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelik hükümlerine göre ülkemiz genelinde kurban hizmetleri yürütülmektedir. Diyanet İşleri Başkanının veya görevlendireceği bir Başkan Yardımcısının başkanlığında, İçişleri, Sağlık, Tarım ve Köyişleri, Çevre ve Orman Bakanlıkları ile Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan bir “Bakanlıklar arası Kurban Hizmetleri Kurulu” kurulmuştur. Kurulun sekreterya görevini Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Dairesi Başkanlığı yapmaktadır. Kurul, kurban kesim işlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi için alınması gereken tedbirlere dair kararları almaktadır. Uygulamada bir aksaklık ortaya çıkarsa, bunların giderilmesi için gereken teşebbüslerde bulunmaktadır. Kurul 29/11/2004 tarihinde yaptığı toplantıda; vatandaşların ve görevlilerin bilgilendirilmesini sağlamak için, mevzuat bilgisi; kurban satın alırken, kurban kesim yerinde ve kurban keserken dikkat edilecek hususlar; etin işlenmesi; kurban kesimi bittikten sonra yapılacak işler; kendi başına kurban kesecekler ve kurban kesim organizasyonu yapacak kuruluşlar için vatandaşlarımızı bilgilendirmeye yarayacak şekilde hazırlanan ve Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığının 29 Kasım 2004 tarih ve 1453 sayılı yazısıyla incelenerek gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra iade edilen “Kurban Hizmetleri Bilgilendirme Kılavuzu”nu kabul etmiştir. Söz konusu kılavuzun kurban ibadetini yerine getirecek vatandaşlarımıza ve kurban keseceklere rehberlik yapmak üzere görevlendirilecek bütün personele yardımcı olmasını ümit ediyoruz. I. İbadet Ne Demektir?[] İbadet; En geniş anlamı ile Allah’a saygı ile boyun eğmek ve emirlerine itaat etmek demektir. İbadet; saygı ve itaatin en yüksek derecesidir. Böyle bir saygı yalnız Allah’a yapılır. Çünkü bizi yaratan ve çeşitli nimetler vererek yaşatan o’dur. Öyle ise, saygı ve itaatin en yüksek derecesi olan ibadet, bütün varlığımızı kendisine borçlu olduğumuz Yüce Allah’ın hakkıdır. İbadet, sadece Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için yapılır. İbadetin ruhu niyettir, kalbin bütünüyle Allah’a yönelmesi ve bağlanmasıdır. Ruhsuz bir beden işe yaramadığı gibi, niyetsiz ibadetin de değeri yoktur. Bu sebeple; ibadetin, hem beden, hem de ruhla yani bütün varlığımızla şuurlu olarak ve samimi bir niyetle yapılması esastır. Allahü Teala’nın emri olan ibadet, dini bir görevdir. İbadetlerimiz, dinimizin temelidir. Bütün dinlerde ibadet vardır ve ibadetsiz bir din düşünülemez. Allah katında makbul olan ibadet, çıkar düşüncesi olmadan samimi bir niyet ve ihlasla yapılan ibadettir. Bununla beraber, ibadetlerde bizim için maddi ve manevi pek çok faydalar olduğu da bir gerçektir. Allah’ü Teala yapacağımız ibadetlere muhtaç değildir, fakat bizim ibadete ihtiyacımız vardır. İbadetlerin sağladığı faydalar fert ve toplum olarak bize aittir. Eğer biz Allah’a karşı ibadet görevlerimizi yerine getirir, O’nun sevgisini kazanırsak, Allah, bize, dünyadaki nimetlerinden daha fazlasını ahirette verecek ve bizi sonsuz mutluluğa erdirecektir. İmanı bir tohuma benzetirsek; gerek ibadet gerek ahlak ve muamelat sahasındaki İslâmî esasların hayata geçirilmesi, bu tohumun filizlenip yeşermesine, yaprak açmasına ve meyve vermesine benzer. İnandığı halde bu inancını hayata geçirmeyen kimse, güzel şeyler tasarlayıp bunları uygulamaya koymayan kimse gibidir. Bizi yoktan var eden, bin bir çeşit nimete gark eden, rahmeti, bilgisi, gücü her zerreyi kuşatan, sonsuz kudretin varlığını kabul edip de O’na karşı sonsuz bir hayranlık ve minnet duymamak mümkün müdür? İşte ibadet, bir yönüyle de kulun bu hayranlığını ve minnetini ifade eden bir vasıtadır. Samimi bir mü’min, her hareketinin ve davranışının Allah’ın rızasına uygun olup olmadığını göz önünde bulundurur. Böyle davrandığı takdirde yaptığı her meşru fiil bir ibadet olur. İslâm’a göre; ibadet ederken, dua yaparken her hangi bir aracıya ihtiyaç yoktur. Her insan doğrudan doğruya Allah’a el açıp yakarabilir. İbadet yapabilir. Günahları af yetkisi de sadece Yüce Allah’a aittir. Allah’tan başka hiç kimse günahı affedemez. İslâm ahlakıyla bezenme de İslâm'ı yaşamanın en önemli göstergelerinden birini oluşturur. Denilebilir ki; hiç bir din ve hiç bir düşünce sistemi İslâm kadar güzel ahlaka önem atfetmez. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed "Ben ancak ahlaki faziletleri tamamlamak için gönderildim" buyurmuştur. Bu yüzden müslümanın ahlakını güzelleştirmesi en temel hedeflerden biri olmalıdır. Bu amaçla mü’min, İslâm'ın istediği kişisel ve toplumsal görevlerini öğrenmek ve bunun sonucunda güzel davranış biçimleri ile bezenmek, çirkin alışkanlıklardan kaçınmak durumundadır. II. Kurban İbadeti[] Allah’a yakınlaşmak anlamına gelen “kurban” ibadeti; kurban olarak kesilmesi uygun olan hayvanın, ibadet niyetiyle usulüne uygun şekilde kesilmesidir. Kurbanın başlıca, udhiyye kurbanı kurban bayramında kesilen kurban, adak kurbanı, akika kurbanı ve Hac ile ilgili olarak kesilen hedy kurbanları gibi kısımları vardır. Fıkıh mezheplerinin çoğuna göre udhiyye kurbanı sünnet olmakla birlikte Hanefi mezhebinde tercih edilen görüş kurbanın vacip olduğu yönündedir. Ancak bir ibadetin farz olmayışı, onu ibadet olmaktan çıkarmayacağı gibi, şeklinin de değiştirilmesini gerektirmez. İbadetlerin; şekil, şart ve rükünleri olduğu gibi hikmetleri, amaçları ve teşri gerekçeleri de vardır. İbadetlerdeki bu özelliklerin birbirinden ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Kurban ibadetinin pek çok hikmeti ve amacı vardır. Kurban sadece et yardımı amaçlı bir ibadet değildir. Hatta etinin dağıtılması bile vacip değil, sünnettir. Bu ibadetin özü Allah’a yaklaştıran maddi bir fedakârlık ve O’nun emrine bir bağlılıktır. Kur’an‐ı Kerim kurban ibadetinin eski millet ve topluluklar tarafından yerine getirilen bir ibadet olduğunu ifade etmektedir. Zira, Kur’an‐ı Kerim’de “Ey Muhammed! Onlara Adem’in iki oğlunun kıssasını doğru olarak anlat! İkisi birer kurban sunmuşlardı da birininki kabul edilmiş; diğerininki ise kabul edilmemişti..…” buyrulmuştur. Maide Suresi; 27 Saffat Suresinde de Ayet 107; oğlu yerine bir kurbanın, Allah tarafından kendilerine fidye kurban olarak verildiği açıkça bildirilmektedir. Ayrıca diğer bazı ayetlerde de kurban ibadeti ile ilgili nasslar mevcuttur “... Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar. İşte bunlardan yiyin, sıkıntı içindeki fakiri de doyurun.” Hacc Suresi, 28 “Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanların üzerine O’nun adını anarak kurban kesmeyi meşru kıldık.” Hacc Suresi; 34 “Bu hayvanların ne etleri ve ne de kanları Allah’a ulaşacaktır Allah’a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir.” Hacc Suresi; 37 Kurban ibadeti hicretin ikinci yılında eda edilmeye başlanmış ve hicretten itibaren on yıla yakın bir süre hep kurban Udhiyye kesmiştir. BkzTirmizi 20, Edahi 11,Hadis No 1507 III ‐ Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı ve Yönetmelik[] Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Bakanlar Kurulu’nun 24/10/2001 tarihli ve 2001/3214 sayılı Kararı ve bu karara dayanılarak çıkarılan ve 18 Ağustos 2002 tarih ve 24850 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelik hükümlerine göre ülkemiz genelinde kurban hizmetleri yürütülmektedir. Kurbanların, İslam’ın öngördüğü temel şartlara ve espriye uygun olarak kesilmesi, bu konuda hijyen ve ekoloji şartlarına uygun davranılması, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın da öteden beri çok arzu ettiği hususlardır. Ancak bu ortamın sağlanması, başta mahalli idareler ve çevre ile ilgili kuruluşlar olmak üzere birçok kuruluşun, ortaklaşarak çalışmasına bağlıdır. 1 ‐ Bakanlar Kurulu Kararının Amacı[] “Bu Kararın amacı, kurban bayramında ibadet maksadıyla kurban kesmek isteyen vatandaşların kurbanlarını dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizliğine uygun bir şekilde bizzat kesmelerine veya vekalet yoluyla kestirmelerine yardımcı olmak ve kurban kesilecek yerleri belirlemek için gerekli usul ve esasları düzenlemektir.” A. Kurbanla ilgili dini hükümler[] Kurban kesen, Allah’a yaklaşmış ve O’nun hoşnutluğunu kazanmış olur. Kurban, aynı zamanda bir sosyal yardımlaşma ve dayanışma örneğidir. Kesilen kurbanlardan maddi olarak daha çok yoksullar yararlanır. a. Kimler kurban kesmekle yükümlüdür?[] Kurban kesmek, akıllı, buluğ çağına ermiş, dinen zengin sayılacak kadar mal varlığına sahip ve misafir olmayan Müslüman’ın yerine getireceği mali bir ibadettir. Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 20 miskal gr. altın veya bunun değerinde para veya eşyaya sahip olan kişi dinen zengindir, dolayısıyla Allah'ın kendisine bahşetmiş olduğu nimetlere şükran ifadesi ve Allah yolunda fedakarlığın nişanesi olarak kurban kesmelidir. b. Hangi hayvanlar kurban olarak kesilir? Bu hayvanlar hangi nitelikleri taşımalıdır?[] Kurban; koyun, keçi, sığır, manda ve deveden olur. Bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemezler. Kurban olabilmesi için, kurbanlık hayvanın süt dişlerini değiştirmiş olması gerekir. Bu da, deve 5; sığır ve manda 2; koyun ve keçi 1 yaşını doldurunca gerçekleşir. Bunun yanında, 6 ayını tamamlayan koyun, bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir. Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, hem de sağlık bakımından önem arz eder. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzları kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, kurban edilmesine mani teşkil etmez. c. Kurban ne zaman kesilir?[] Kurban udhiye, eyyâm‐ı nahr Kurban kesme günleri denilen Zilhicce ayının onuncu, on birinci ve on ikinci günleri kesilir. Kurban kesim vakti, Bayram namazı kılınan yerlerde, bayram namazı kılındıktan sonra, bayram namazı kılınmayan yerlerde ise ikinci fecrin doğumundan sonra başlar; Zilhiccenin on ikinci günü güneş batıncaya kadar devam eder. Bu geçen süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüzleri kesilmesi uygundur. Kurban Bayramın birinci günü kesmek daha faziletlidir. Diğer kurbanlarda ise herhangi bir vakit söz konusu değildir. d. Vekaletle kurban kestirilebilir mi?[] Kurbanı, kişinin kendisi kesebileceği gibi, vekalet yoluyla başkasına da kestirebilir. Zira kurban mal ile yapılan bir ibadettir; mal ile yapılan ibadetlerde ise vekalet caizdir. Vekalet yoluyla kurban kestiren kişi kendi bulunduğu yerde birisine vekalet verebileceği gibi, başka bir yerdeki kişi veya kuruma da vekalet verebilir. Vekalet, sözlü veya yazılı olarak ya da telefon, internet, faks ve benzeri iletişim araçları ile verilebilir. e. Kurban eti nasıl değerlendirilmelidir?[] Hz. Peygamber, kurban etinin üçe taksim edilip, bir bölümünün kurban kesmeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bölümünün akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, birinin de evde bırakılmasını tavsiye etmiştir Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 10. Ailenin durumuna göre etin tamamı da evde bırakılabilir. Ancak, toplumda muhtaçların arttığı dönemde kurban etinin çoğunun hatta tamamının dağıtılması uygun olur. f. Kurban derisi nasıl değerlendirilmelidir?[] Kurbanın derisi, bir fakire veya hayır kurumuna verilmelidir. Hz. Peygamber, veda haccında Hz. Ali'ye, kurban olarak kesilen develerinin başında durmasını ve bunların derileri ile sırtlarındaki çullarını sadaka olarak vermesini, kasap ücreti olarak bunlardan bir şey vermemesini emretmiştir Ebu Davud; Menasik, 20. Buna göre kurban derilerinin para karşılığında satılması, kurbanın kesimi veya bakımı için ücret olarak verilmesi uygun değildir. B ‐ Sağlık şartları[] İnsanoğlu ihtiyaçları gereği hayvanlarla iç içe yaşamakta, onların başta eti ve sütü olmak üzere birçok ürününden yararlanmaktadır. Bunların doğal bir sonucu olarak da hayvanlarda görülen ve zoonoz olarak adlandırılan bazı hastalıklar insanlara bulaşabilmektedir. Bunlardan kist hidatik toksoplazmozis, teniyazis, brusellozis, şarbon ve verem gibi hastalıklar ülkemiz açısından önem arz etmektedir. Ancak bu hastalıkların birtakım basit kuralları uygulamakla önlenebileceği de unutulmamalıdır. Özellikle Kurban Bayramlarında çok sayıda hayvanın kesilmesi, kesim öncesi ve kesim sonrası gereken kontrol ve hijyen kurallarına dikkat edilmemesi, kesilen hayvanlara ait etlerin tüketiminde saklama, hazırlama, pişirme vb. gerekli hassasiyetin gösterilmemesi birçok zoonoz hastalığı yayılmasına ve çok sayıda insanımızın da bu hastalıklara yakalanmasına neden olabilmektedir. Bütün enfeksiyonlarda ve enfeksiyon hastalıklarında olduğu gibi, zoonoz hastalıklardan korunmanın yolu, korunma önlemlerini bilmek ve uygulamaktır. İşte bu ve benzeri konularda kurban kesmek isteyen vatandaşların kurbanlarını sağlık şartlarına uygun olarak bizzat kesmelerine veya kestirmelerine yardımcı olmak amaçlanmıştır. C. Çevre temizliği[] Kurbanların satış ve kesim işlemleri yapılırken çevre temizliğine önem verilmesi, bu yerlerdeki atıkların kaldırılması ve herhangi bir kirliliğe sebep olmasını engelleyecek şekilde önlemlerin alınmasının sağlanması kurban hizmetlerinin yürütülmesinde dikkat edilmesi gereken hususlardandır. D. Kurbanı bizzat kesmek veya vekalet yoluyla kestirmek[] Kurban kesim yerlerinde kurbanını kesmek isteyenlerin tesisten yararlanma ücreti ödeyerek faydalanmaları, kurbanını tesiste görevli kasaba ücretini ödeyerek kestirmeleri, kurban kesim yerleri dışında kalan ve kurban kesimi için uygun olan yerlerde, kendi bahçesi veya özel mülkünde kurbanlarını bizzat kendi imkanlarıyla kesmek isteyenlere dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizliğine uyarak hayvana eziyet vermeden kesmelerinin sağlanması bu kararın amaçlarındandır. Vekalet yoluyla kurban kestirmek isteyenlere yardımcı olmak üzere Bakanlar Kurulu Kararının 4 üncü maddesinde şu şekilde bir düzenleme getirilmiştir “Kurban ibadetini yerine getirmek isteyen vatandaşlar için Diyanet İşleri Başkanlığınca her yıl vekâlet yoluyla kurban kesim organizasyonu düzenlenir. Başkanlık bu hizmet için Türkiye Diyanet Vakfı ile işbirliği yapar. Gerçek ve tüzel kişiler de bu Kararda yer alan usul ve esaslara göre bizzat veya vekâlet yolu ile kurban kesebilirler, organizasyon yapabilirler. “ Nitekim Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye Diyanet Vakfı ile işbirliği yaparak her yıl Vekalet Yoluyla Kurban Kesim Organizasyonu yapmaktadır. E. Kurban kesilecek yerlerin belirlenmesi[] Kurban satış ve kesim yerlerini mevcut ruhsatlı mezbahaları da dikkate alarak tespit etmek ve kurbanların eziyet verilmeyecek şekilde kesilmesi için gereken tedbirleri almak amacını gerçekleştirmek, il ve ilçe “Kurban Hizmetleri Komisyon”ları görevleri arasında sayılmıştır. 2‐ Bakanlar Kurulu Kararı’nın Kapsamı[] Bu Karar, 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 1 inci maddesi uyarınca, Diyanet İşleri Başkanlığınca yürütülecek kurban hizmetleri çerçevesinde, kurban kesim yerlerinin belirlenmesi, kurban kesmek isteyen vatandaşların bu yerlerde kurbanlarını bizzat kesmeleri veya vekalet yoluyla kestirmeleri ile ilgili usul ve esasları kapsar. 3 ‐ Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Görevleri[] Bir ibadet olan kurban hizmetleri ile ilgili olarak Başkanlığın görevleri şunlardır a Kurulu toplantıya çağırmak ve Kurulun aldığı kararlardan Başkanlıkça icra edilmesi gerekenleri uygulamak, b Her yıl kurban ibadetini yerine getirmek isteyen vatandaşlar için vekalet yoluyla kurban kesim organizasyonu düzenlemek ve bu hizmet için Vakıf ile işbirliği yapmak. 4 ‐ Türkiye Diyanet Vakfı’nın Görevleri[] Kurban hizmetlerinin yürütülmesinde Vakfın görevleri şunlardır A. Başkanlıkça düzenlenen vekaleten kurban kesme organizasyonunda Vakfın görevleri[] a. Başkanlıkça düzenlenen vekâleten kurban kesme organizas‐yonunun muhasebeyle ilgili işlerini yürütmek ve bu amaçla Vakıf Genel Merkezi adına bankalarda Kurban Hesabı açtırmak, b. Vekalet yoluyla kurban kestirmek isteyenlerden alınacak kurban ücretlerini tespit etmek, bedelini bankalarda açılan Kurban Hesabı aracılığıyla veya makbuz karşılığında merkez veya şubeler aracılığıyla tahsil etmek, kurbanları satın almak, usulüne uygun olarak kestirmek, değerlendirmek ve bu hizmetle ilgili diğer işleri yürütmek, c. Her yıl vekalet yoluyla kurban kesme hizmetlerinin tamamlanmasını müteakip, kurban bayramından sonraki iki ay içinde, yapılan çalışmalar ve muhasebe kayıtlarının özetini içeren bir raporu Başkanlığa sunmak. Vakıf vekaleten kurban kesimi hizmetleri ile ilgili olarak yapacağı alım, satım ve harcama işlemleri ile diğer faaliyetlerini kendi mevzuatına göre yürütür. Başkanlık ve Vakıf işbirliği ile düzenlenen vekalet yoluyla kurban kesme organizasyonlarında kurbanların satın alınması, kestirilmesi ve değerlendirilmesi için yapılan harcamalar sonucu artan bir meblağ olduğu takdirde, bu meblağ Vakıf hesabına aktarılır. B. İl ve ilçelerde komisyonlarca yürütülen kurban kesme hizmetlerinde Vakfın görevleri a. İl ve ilçelerde komisyon kararlarına göre elde edilecek gelirler ile yapılacak harcamaların muhasebe işlemlerini yürütmek ve bu amaçla Komisyon adına bankalarda kurban komisyonu hesabı açtırmak, b. Komisyonca yürütülen kurban hizmetlerinin muhasebesini Vakfın muhasebesinden ayrı olarak, ancak Vakfın muhasebe usullerine göre tutmak, c. Her yıl kurban kesim hizmetlerinin tamamlanmasını müteakip, kurban bayramından sonraki iki ay içinde, yapılan çalışmalar ve muhasebe kayıtlarının özetini içeren bir raporu Komisyon başkanlığına sunmak. 5 ‐Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Kurulu[] Diyanet İşleri Başkanının veya görevlendireceği bir Başkan Yardımcısının başkanlığında, İçişleri, Sağlık, Tarım ve Köyişleri, Çevre ve Orman Bakanlıkları ile Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan bir “Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Kurulu” kurulur. Kurul, Diyanet İşleri Başkanlığının daveti üzerine ekseriyetle toplanır ve kararlarını toplantıya katılanların ekseriyeti ile alır. Eşitlik halinde başkanın tarafı ekseriyet sayılır. Kurulun sekreterya görevini Başkanlık Din Hizmetleri Dairesi Başkanlığı yapar. Kurul, kurban kesim işlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi için alınması gereken tedbirlere dair kararları alır. Uygulamada bir aksaklık ortaya çıkarsa, bunların giderilmesi için gereken teşebbüslerde bulunur. 6 ‐ Kurban Hizmetleri Komisyonu[] Ana madde İl Kurban Hizmetleri Komisyonu - İlçe Kurban Hizmetleri Komisyonu Kurul kararlarını uygulamak ve kurban kesimiyle ilgili olarak Başkanlıkça verilecek diğer görevleri yapmak üzere, illerde vali veya görevlendireceği bir vali yardımcısının, ilçelerde kaymakamın başkanlığında, müftülük, sağlık müdürlüğü veya sağlık grup başkanlığı, tarım müdürlüğü, çevre ve orman müdürlüğü teşkilâtı varsa, belediye ve Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan bir “Kurban Hizmetleri Komisyonu” kurulur. Komisyonun sekretarya görevini müftülük yapar. Komisyon kararları mülkî amirin onayı ile yürürlüğe girer. 7‐ Komisyonun Görevleri Şunlardır[] a. Kurban kesiminin dinî esaslara, İl ve İlçe Umumi Hıfzısıhha Meclisi kararlarına ve sağlık şartlarına uygun olarak gerçekleşmesini sağlamak, genel gözetim ve denetimini yapmak, b. İl ve İlçe Umumi Hıfzısıhha Meclisi kararlarına ve sağlık şartlarına uygun olarak çevrenin sosyal ve ekonomik imkanları ile mevcut mezbahaları da dikkate alarak kurban satış ve kesim yerlerini tespit etmek, c. Kurbanların eziyet verilmeyecek şekilde ve kesim tekniğine uygun olarak kesilmeleri için gereken tedbirleri almak, d. Kurbanların dini kaidelere ve sağlık şartlarına uygun olarak kesilebilmesi için kesim yerinde yeterli sayıda din görevlisi, veteriner hekim, kasap ve yardımcı personel bulundurulmasını temin etmek ve kurbanların ehil kimselerce kesilmesi için gereken tedbirleri almak, e. Kurban satış ve kesim yerlerinde, kurban kesimi için gerekli alt ve üst yapının ilgili belediyelerce tesisini, ayrıca kurban atık ve çöplerinin satılması veya belediyelerce toplanarak bertaraf edilmesini sağlamak, f. Kurban kesim mahallinde, kurbanını kendisi keseceklerden alınacak tesisten yararlanma ücretini veya kurbanını görevli kasaplara kestireceklerden alınacak tesisten yararlanma ve kurban kestirme ücretini tespit etmek, g. Kurban kesim işleri için yapılacak harcamalara dair gereken kararları almak, h. İl ve İlçe Umumi Hıfzısıhha Meclisi kararlarına ve sağlık şartlarına uygun olarak mezbaha ve kurban kesim yerleri dışında da özel bahçesinde veya kurban kesmeye uygun mülkünde kurban kesmek isteyenlerin uyacakları esasları belirlemek, park, cadde, sokak, meydan gibi umuma açık veya kurban kesimi için uygun olmayan yerlerde kurban kesimi yapılmaması için gereken kararları almak, ı. Komisyonca yürütülecek hizmetler için harcanmak üzere kurban kesen veya kestirenlerden alınacak ücretleri muhafaza etmek için Vakıf aracılığı ile bankalarda Kurban Komisyonu Hesabı açtırmak, j. Yürüttüğü muhasebe hizmetleri ve kırtasiye giderleri için Vakıf şubesine ödenecek bedeli tespit etmek, k. Kurban Komisyonu Hesabından gerekli harcamalar yapıldıktan sonra artan meblağ olduğu takdirde, Komisyonun görev alanına giren hizmetler için harcamak, l. Gerektiğinde yürütmekte olduğu görevlerle ilgili olarak resmi veya özel kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak. 8 ‐ Komisyon Tarafından Yürütülecek Hizmetler[] İl ve ilçelerdeki komisyonlar kurban hizmetlerini yürütmek üzere aşağıdaki çalışmaları yaparlar a. Mevcut mezbahaları da dikkate alarak, İl ve İlçe Umumi Hıfzısıhha Meclisi kararlarına uygun olarak il ve ilçe merkezlerinde ihtiyaç duyulan sayıda ve büyüklükte kurban satım ve kesim yerlerini belirlerler. b. İl ve İlçe Umumi Hıfzısıhha Meclisi kararlarına uygun olarak kurban kesim yerleri dışında kalan ve kurban kesimi için uygun olan yerlerde kurbanlarını kendi imkânları ile keseceklerin uyacakları esasları tespit ederler. c. Kurban kesim yeri olarak belirlenen yerlerde, kurbanların dini esaslara ve sağlık şartlarına uygun olarak kesilebilmesi için gerekli alt ve üst yapının kapalı veya açık olarak belediyelerce tesisini temin ederler. Bu yerlerde, belediyelerle işbirliğine giderek kurban kesimi için gerekli beton saha, su tesisi ve atıklar için lüzumlu tertibatı alırlar. d. Kurban kesim mahallerinde görevlendirilecek yönetici, din görevlisi, kasap, veteriner, şoför ve yardımcı personel gibi görevlileri tespit ederler. e. Kesim esnasında sağlığa zararlı olduğu tespit edilen hayvan etlerinin veya organlarının diğer atıklardan ayrı olarak derin bir çukura gömülmesini ve üzerine kireç dökülerek kapatılmasını veya diğer usullerle imhasını sağlarlar. f. Kurban kesim yerinde kurbanını kendisi kesmek isteyenden alınacak tesisten yararlanma ücretinin miktarı ile kurbanını tesiste görevli kasaba kestirmek isteyenden alınacak tesisten yararlanma ve kesim ücretinin miktarını, uygulamayı kolaylaştıracak ve uygun olmayan yerlerde kesime sebebiyet vermeyecek şekilde, mahallî ekonomik imkânları göz önünde bulundurarak tespit ederler. g. Kurban kesim yerinde kurbanını kestireceklerin ödeyecekleri ücretleri kurban bayramından önce ve kurban bayramı günlerinde tahsil edecek şekilde tedbirler alırlar. h. İsteyenlerin, ücreti mukabilinde, kurbanlarını tamamen veya kısmen evlerine veya kurban sahibinin arzu ettiği yerlere gönderme hizmetini yapmak için gereken tedbirleri alırlar. Bunun için ihtiyaç duyulan sayıda personel ve vasıta görevlendirirler. k. Kurban kesim hizmetleri ile ilgili olarak vatandaşlara duyurulması gereken hususları mutat vasıtalarla ve uygun aralıklarla ilân ederler. l. İhtiyaç duyulan diğer hususlarda gerekli kararları alırlar. 9 ‐ Personel ve Vasıta Görevlendirilmesi[] Kurban kesim hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülebilmesi için Komisyon kararı ile komisyonda görevli kuruluşlardan, diğer kamu kurum ve kuruluşlarından veya dışarıdan ihtiyaç duyulan nitelikte ve sayıda personel ve vasıta görevlendirilir. Görevlendirilen personelin yolluk, yevmiye ve fazla mesai ücreti gibi giderleri ile vasıtaların masrafları Komisyon kararı ile kurban komisyonu hesabından karşılanır. 10 ‐ Muhasebe İşlemleri[] Başkanlık, vekaleten kurban kesimi organizasyonu hizmetlerinin muhasebe kısmı ile ilgili çalışmalarında Vakıf ile işbirliği yapar. Bankalarda “kurban hesabı” açılması ve paraya dair işlemler Vakıfça yürütülür. Bu harcamalardan artan meblağ, yürüttüğü muhasebe hizmetleri karşılığı olarak Vakıf hesabına aktarılır. İl ve ilçelerde komisyon kararlarına göre elde edilecek gelirler ile yapılacak harcamaların muhasebe işlemleri de Vakıf şubelerince yürütülür. Bunun için Vakıf şubelerinde ayrı bir “kurban komisyonu hesabı” açılır. Bu hesabın gelir ve giderleri Komisyon kararları üzerine mülkî amirlerin talimatı ile yapılır. Bu hesaptan yapılacak harcamalardan artan meblâğ, Komisyonun görev alanına giren hizmetler için harcanır. 11‐ Kurban Muhasebesinin Denetlenmesi[] Başkanlıkça yürütülen kurban kesimi hizmetleri ile ilgili olarak Vakıfça tutulan muhasebe kayıtları ve harcama işlemleri Başkanlık müfettişlerince denetlenir. IV‐Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Kurulu Kararları[] a. Kurban kesim işlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi için alınması gereken tedbirlere dair kararları almak, b. Zaman içinde organizasyonlarla ilgili olarak ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesi için gereken teşebbüslerde bulunmak, c. Kurul kararlarının ilgili bakanlık ve kuruluşlarca uygulanışını izlemek. Görev ve yetkisi bulunan Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Kurulu’nun bugüne kadar yaptığı toplantılarda alınan kararlarından bazıları şunlardır Kurban kesim yerlerinde çocukların bulunmaması, vatandaşlarımızın kurban kesimi konusunda aydınlatılması, özellikle bayram vaaz ve hutbesinde kurban kesim usulünün çok iyi anlatılması, “Sığır Cinsi Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliği” hükümlerine göre hayvan hareketleri ile alım – satımı yapılan hayvanların takibi, yeni doğan hayvanlarıntanımlanması ve mezbahalarda kesilen hayvanların belirlenmesi amacıyla ilgili kişilerin bildirimi esas alınarak Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan merkezi veri tabanına işlenmek üzere kurban bayramında kesilen sığır cinsi hayvanlara ait kulak küpe ve pasaportlarının il ve ilçelerde kurulan kurban hizmetleri komisyonlarınca belirlenen kişilere, il veya ilçe tarım müdürlüklerine ulaştırılmak üzere teslim edilmesi ve kurbanlık olarak kesilen hayvanların kulağında bulunan küpelerin ve pasaportların mezbahane ve kesim hanelerdeki görevlilere, muhtarlara, din görevlilerine, zabıta ve diğer görevlilere verilebileceğine anılan komisyonlarca karar verilmesi ve bu hususla birlikte vatandaşlarca kurbanlık için temin edecekleri hayvanları kulak küpeli ve yanlarında pasaportları olan hayvanlardan tercih edilmesinin mahalli müftülüklerce hutbe ve vaazlarda, medya aracılığıyla halka duyurulması, İl ve ilçelerde kurban kesim işlerinde görevlendirilecek veya yetki verilecek kasaplar için; temizlik, kılık‐kıyafet, beşeri münasebetler, kurban kesimini usta‐çırak ilişkisiyle benimsetecek, kurbana eziyet etmeden kesim işini öğretecek ve en az acı verecek kesim usulünü öğretecek kurslar düzenlenmesi ve bu suretle kasaplara sertifika verilmesi konusunda komisyonların bilgilendirilmesi, Belediyelerin kurban kesiminde ve vatandaşların diğer et ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılmak üzere mezbahane ve geçici kesim yeri tesis etmelerine ve bu konuda Belediyelerin İçişleri Bakanlığına sunacakları projelerin desteklenmesinin tavsiye edilmesi, Kurban edilmesi caiz olan hayvanlardan ekonomik kayba sebebiyet vermemek için öncelikle erkek, gebe olmayan ve kurban edilme yaşına ulaşmış olanların tercih edilmesi konusunda vatandaşların bilgilendirilmesi, Kurban kesimlerinde ruhsatlı mezbahanelerin yanı sıra ihtiyacı karşılamak üzere, semt pazarı, boş alanlar için hazırlık yapılıp toplum, insan, çalışan ve hayvan sağlığı dikkate alınarak temiz ve modern bir şekilde dizayn edilerek, belediyelerin yeteri kadar seyyar kurban satış yeri ve buralara yakın bir mesafede kurban kesim yeri kurması, Kurban hayvanının atıklarının çöp varillerine atılmaması, kanalizasyon kanallarına dökülmemesi, açıkta ve sokak hayvanlarına bırakılmaması için, öncelikle ekonomik bir değere sahip olan ve yem fabrikaları için ham madde olan söz konusu atıkların devlet veya özel sektör devreye sokularak değerlendirilmesi, bu mümkün olmadığı takdirde belediyelerin, kesim yerlerinde atıkları toplayarak, çevre temizliği ve halk sağlığı açısından, başka bir yerde hazırladığı büyük bir çukura gömülmesini ve kireçlenmesini sağlamak üzere tedbir alması, Çevre ve toplum sağlığı açısından kurbanların belirlenen satış yerlerinde satılıp yine belirlenen kesim yerlerinde kesilmesi için vatandaşların bilgilendirilmesine yönelik çalışmalar yapılması, illerde besici ve üreticilerin kesim yerleri düzenlemesi konusunda özendirilmesi ve alternatif projeler üretilmesi, satış ve kesim yeri kurmak konusunun sivil kuruluşların tamamına tavsiye edilmesi, Kurban kesen herkesin bayramın birinci günü bu vazifesini yerine getirmek istemesinin kasap sıkıntısını ortaya çıkarması sebebiyle, yetenekli vatandaşlardan yararlanılmasını temin etmek üzere kasaplara yönelik eğitim kursları açılması, katılanlara sertifika verilmesi ve sorunun iller bazında çözülmesi, ayrıca, tesisten yararlanma ve kasap ücreti vb. gibi komisyonlarca belirlenecek ücretlerin özendirici düzeyde tespit edilmesinin uygun olacağı, görevlendirilen personele komisyon gelirleri çerçevesinde ücret tahakkuk ettirilmesinin yönetmelik gereği olduğu, Kurul üyesi Bakanlıkların teftiş kurulu üyelerinin taşraya göreve gittiklerinde kurban hizmetleri komisyonu çalışma dosyalarını incelemelerinin temin edilmesi, Gönüllü yetenekli vatandaşlarımızın kasaplığa ve kurban hizmetlerine yönelik eğitime tabi tutulmaları için kurban hizmetleri komisyonları tarafından açılacak eğitim kurslarının Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü Halk Eğitim Merkezlerinde yapılması, Kurban kesim işini yapacak olanlara yönelik “kesim elemanı yetiştirme ve geliştirme kursları” olmak üzere eğitim kursu düzenlenmesi ve kursa katılanlara “Kurs Bitirme Belgesi” verilmesi, Bir veya birkaç kurban satış ve kesim yeri örnek çiziminin il ve ilçelerde uygulatılması yerine her il ve ilçenin kendi mahalli şartlarına, pazaryerleri, boş ve uygun alanlarının ebatlarına göre asgari teknik ve hijyenik şartları taşıyan ve birbirine yakın mekanda oluşturulacak şekilde kurban satış ve kesim yeri çizimleri yaptırarak uygulamaya geçmeleri yönünde komisyonların yetkilendirilmesi, Kurban ibadeti insanlık yaşadıkça devam edeceğinden, kurban satış yeri için belirlenen asgari sağlık, çevre ve güvenlik şartları dikkate alınarak ayrıca kurban kesim yeri için belirlenen teknik ve hijyenik şartlara göre Diyanet İşleri Başkanlığı mimarları tarafından yapılan model çizimlerin güzel, modern ve ideal bir proje olduğu ve söz konusu projenin büyük belediyeler için uygulanabilir niteliğinin bulunduğu, kurban kesmek isteyen vatandaşların dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizliğine uygun bir şekilde kurbanlarını bizzat kesmelerine veya vekaletle kestirmelerine yardımcı olacak hizmetlerin mevzuat ve kurulumuz kararları doğrultusunda disipline edilmesi, görülen eksiklik ve aksamaların düzeltilmesi ve kurban hizmetlerinin geliştirilmesi hedefine ulaşılmasını temin etmek üzere; kurulumuzda görüşülerek uygun görülen bu projenin tüm belediyelere, gerçek ve tüzel kişilere tip proje olarak tavsiye edilmesi, bu sebeple, Başkanlıkça hazırlanan projede yer alan ikişer adet kurban satış ve kesim yeri model çizimlerinin il ve ilçe Kurban Hizmetleri Komisyonlarına örnek olarak gönderilmesi, Belediyelere, mevcut pazaryerleri veya boş alanları ya da yeni yerleşim birimleri olarak belirlenen mahallerde tahsis edecekleri pazaryeri ve boş alanları çok amaçlı kullanılabilecek şekilde tasarlamalarının tavsiye edilmesi, ayrıca Belediyelerin zaman içinde ortaya çıkan olumsuzlukları önleyecek yapıcı çalışma ve kararlılıkta olmaları gerektiği hususlarını değerlendirmesi, Kesimlerin, kurban kesim elemanı yetiştirme kursuna katılmış ve belge almış kişiler tarafından yapılması, İki yaşını doldurmayan sığırların, gebe ve kurban olması dinen sakıncalı olan hayvanların kurban satış yerlerine alınmaması, Kurban kesim yerlerinde görevlendirilen personel ve kesim elemanları için komisyonlarca tanıtıcı “Görevli Kimlik Kartı” ve “Kesim Elemanı Kimlik Kartı” düzenlenmesi. V. Kurban Satış Yerleri Düzenlenmesi[] Kurban satış yerlerinin insan ve çevre sağlığı ve güvenliği ile hayvan haklarına değer verilerek yürütülebilmesi için bulunması gereken şartlar Bakanlıklar arası Kurban Hizmetleri Kurulunca belirlenmiş ve buna göre satış yeri model çizimleri yapılmış ve Valiliklere gönderilmiştir. Kurban satış yerlerinde bulunması gereken asgari sağlık, çevre sağlığı ve güvenlik şartları Kurban satış yerlerinin insan ve çevre sağlığı ve güvenliği ile hayvan haklarına değer verilerek yürütülebilmesi için aşağıdaki şartların bulunması gerekir 1‐ Kurbanlık hayvanların araçlara bindirilmesi ve indirilmesi için, satış yerlerine yakın uygun rampalar ve etrafı hayvanların kaçmasını önleyecek şekilde korkuluklarla çevrili güvenlik tedbirlerinin alınmış olması, ayrıca kurbanlık hayvanların taşındıkları araçlardan indirilmesi veya taşınacakları mahalden araçlara bindirilmesinin bu yerlerde yapılmasının sağlanması, 2‐ Büyükbaş hayvanların yularlarının bulunması ve boyunlarındaki iplerinin yeterince sağlam ve uzun olması, 3‐ Kurbanlık büyükbaş hayvanların nakli sırasında ilgililerin konu hakkında tecrübesi bulunan yeterli eleman bulundurması, 4‐ Kurban satış yerlerinde; yetiştirici, satıcı, alıcı ve diğer vatandaşların sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri yerlerin su, tuvalet, kapalı oturma yerleri..vb olması, 5‐ Kurbanlık hayvanların satış yerlerinin, etrafı branda ile çevrili, üstü kapalı ve hayvan sağlığına elverişli olması, 6‐ Satış yerlerinde oluşan hayvan atık ve pisliklerinin belediyelerce günlük olarak alınması ve temizliğinin muntazam yapılması, 7‐ Kurban satış yeri zemininin kuru ve temiz tutulması. VI ‐ Kurbanlık Hayvanın Satın Alınması, Nakli, Kesilmesi, Yüzülmesi, Karnının Açılması, İç Organlarının Çıkartılması, Kurban Kesim Yerleri, Kesimi Yapacak Kişiler ve Kesim Sonrası Yapılacak İşler[] 1 ‐ Kurbanlık Satın Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar[] a ‐ Veteriner Sağlık Raporu veya Menşe Şahadetnamesi olmayan, b ‐ Küpesiz ve Büyükbaş Hayvan Kimlik Kartı bulunmayan, c ‐ Çok zayıf olan, d ‐ Gebe veya yeni doğum yapmış olan, e - Yeni doğum yapmış olan, f ‐ Yüksek ateşi olan, g ‐ Çok genç ve etleri olgunlaşmamış olan, h ‐ Kılları karışık ve mat halde olan, i ‐ Bakışları ve dış görünümü canlı olmayan, j ‐ Salya akıntısı bulunan, k ‐ Pis kokulu ishali olan, l ‐ Pis kokulu burun akıntısı olan, m ‐ Çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız, hayvanların satın alınmaması gerekmektedir. 2‐ Kesim Yerine Nakil[] Hayvanların, hayvan pazarlarına naklinde; nakil, şekil ve koşullarının canlı ağırlık ve et fire oranı ile et kalitesi üzerine doğrudan olumlu veya olumsuz etkileri vardır. Hayvanlar kesim yerine getirilirken bunları rahatsız edici davranışlardan çubukla, sopayla vurma, kuyruğunu burma kaçınılmalıdır. Boğalar tek‐tek ve gözleri bağlı olarak kesim yerine götürülmelidir. Bunların boynuz ile birlikte ön sol bacağından bağlanmaları kaçmalarını veya etrafa zarar vermelerini önler. Hayvanların kesim yerine sürülerek nakillerinde eğer kısa bir yürüyüş yapılacaksa günün erken saatleri tercih edilmelidir. 3‐ Kesim ve Kan Akıtma[] Sorunsuz bir taşıma sonucu kesim yerlerine getirilen kasaplık hayvanları, stressiz bir boşaltma ve ideal bir dinlendirme devresini Bu süre şehir içinde nakledilmeyi takiben yaklaşık olarak 12 saattir. Bu süre içerisinde hayvana su verilmeli ancak yem verilmemelidir. Bunun nedeni ise işkembe ve bağırsaklardaki mikrop sayısını en aza indirmektir. takiben uygun şartları taşıyorlarsa kesime alınırlar. İdeal bir kesimde amaç a ‐ Hayvana acı çektirmemek, b ‐ İyi bir kan akıtmayı sağlamak, c ‐ Bu işleri hijyenik olarak yapmaktır. Hayvan strese sokulmadan ve uygun bir yöntemle yatırılıp tam olarak kontrol altına alındıktan sonra, maksimum 30 saniye içinde boynun her iki yanındaki atardamar ve toplardamar kesilerek kesim işlemi yapılmalıdır. Ayrıca hayvanın boğazlanması tamamlandıktan sonra arka bacağından tespit edilerek yüksekçe bir yere Boynun kesilmiş olan kısmı yere değmeyecek şekilde asılması kanatmanın yeterli miktarda sağlanması açısından oldukça önemlidir. Ancak bu uygulama evinin arka bahçesinde kurbanlık sığırını kesmek isteyecek vatandaşlarımız açısından pek mümkün olmadığından, kurbanlık sığırların en yakın geçici kesim yerlerinde kestirilmesi tavsiye edilir. Bu uygulama küçükbaş hayvanlar için mümkün olmakla birlikte küçükbaş hayvanların da mümkün olduğu kadar belirlenen geçici kesim yerlerinde kestirilmesi insan sağlığının korunması ve çevre kirliliğine yol açmaması açısından daha uygun olacaktır. Çünkü kesimin, gövdenin ve iç organların veteriner hekim tarafından, hayvanlardan insanlara geçen ve hastalık oluşturan parazitler ve mikroplar açısından kontrolü, kesim ve yüzmenin işinin ehli kasaplar tarafından yapılarak deri kayıp ve hasarının en aza indirilmesi ve oluşacak atık ve artıkların çevre kirliliğine yol açmayacak toplu bir şekilde uzaklaştırma imkanları sağlanacaktır. Yeterli miktarda kan akıtılmaz ise vücutta kalacak kan miktarına bağlı olarak ette ve iç organlarda mikroplardan kaynaklanan bozulmaya neden olacak değişiklikler ile birlikte kasların ete dönüşümü de yetersiz olacaktır. Bu ise etin görünüş ve lezzeti ile dayanma süresini ve dolayısıyla insan sağlığını olumsuz yönde etkileyecektir. 4‐ Kesilen Hayvanın Yüzülmesi[] Ülkemizde kasaplık hayvanların deri yüzme işlemi çoğunlukla bıçakla yapılmaktadır. Bıçakla yapılan deri yüzme işlemleriyle deride her zaman için bıçak yarası oluşması, kesim veriminin düşmesi ve etin yüzüm işlemleri esnasında mikroplarla bulaşma riski vardır. Bu nedenle de kesimlerin Tarım ve Köyişleri Bakanlığından ruhsat alınmış kombina ve mezbahalarda veya bu mümkün değilse geçici kesim yerlerinde yapılması ciddi sağlık problemlerinin çıkmaması açısından önemlidir. Bu nedenle hayvanların asılı halde yüzülmeleri, yüzme işleminin ehil kasaplar tarafından yapılması ve daha iyisi yukarıda da belirtildiği üzere kesim ve yüzüm işlemlerinin geçici kesim yerlerinde yaptırılması uygun olacaktır. Hayvanını geçici kesim yerleri yerine evinin bahçesinde kesmek isteyen vatandaşlarımıza deri yüzümü konusunda yol gösterici olacağı düşünülerek hayvan kesildikten sonra aşağıdaki işlemlerin sırasına ve tekniğine uygun bir şekilde yapılması durumunda hijyenik ve hatası en az yüzüm sağlanacaktır 1. İşlem Başın ayrılması, 2. İşlem Ön ayakların yüzülmesi ve kesilmesi, 3. İşlem Arka ayakların yüzülmesi ve kesilmesi, 4. İşlem Gövdenin yüzülmesidir. Burada öncelikle baş gövdeden ayrılır, dil gevşetilerek baş üzerinde kalacak şekilde bırakılır. Ön ayaklar alındıktan ve arka ayakların da yüzülmesinden sonra karın bölgesi derisi yüzülür ve sırt bölgesine gelindiğinde derinin uygun bir açıda, el ve bıçak kullanılarak gövdeden ayrılması sağlanarak yüzüm işlemi tamamlanmış olur. Küçükbaş hayvanlarda deri tulum şeklinde çıkartılmalıdır. Yerde yapılan kesimlerde derinin gövdeden uzaklaştırılması kesimi yapan kasap tarafından bıçak marifetiyle gerçekleştirilir. Deri yüzüldükten sonra hemen tuzlanmayacak ise serin ve havadar bir yerde bekletilmeli ve en kısa süre içerisinde, deri ağırlığının %30‐50’si oranında 2‐4 mm çapında iri tanelere sahip tuz ile iç yüzünde tuzlanmamış alan bırakılmadan tuzlanarak korumaya alınmalı ve yine serin ve havadar bir yerde muhafaza edilmelidir. 5‐ Yüzme İşlemlerinde Dikkat Edilecek Hususlar[] a ‐ Kesim yeri zemininde kesinlikle toz, serbest halde pislik ve dışkı gibi şeyler bulunmamalıdır. Bunun için deri, kuyruk altı ve bulaşık bölgeler, kan akıtılmasından sonra iyice yıkanmalıdır. b. Hiçbir aşamada derinin dış yüzü et ile temas etmemelidir. c. Sindirim kanalının çıkarılması sırasında et ve temiz sakatat üzerine kesinlikle içerik dökülmemesine dikkat etmek gerekir. Yemek borusunun ve rektumun göden bağırsağı bağlanması veya kesimden 12 saat öncesinden aç bırakma işlemine başvurulabilir. d. Tüketilebilen ürünler; boynuz, deri kuyruk gibi tüketilmeyen ürünlerden ilk fırsatta tam olarak ayrılmalıdır. e. Cinsiyet organların Kamış, Yumurtalıklar, rahim, meme vb. ve İşkembe ve bağırsakların temiz sakatattan Karaciğer, Akciğerler, kalp, böbrekler, dalak vb. ayrı tutulması ve uygun bir şekilde uzaklaştırılması gereklidir. f. İşkembe ve bağırsaklar açılmamalıdır. Kesim yeri zeminine işkembe ve bağırsak içeriği kesinlikle dökülmemelidir. g. Baş, burun delikleri de dahil iyice yıkanmalıdır. Dil, beyin ve yanak eti temizdir ve tüketilmeyen kısımlarla karışık tutulmamalıdır. h. Yüzme işlemini müteakip, gövdenin iç ve dış yüzü, var ise toz, kan, işkembe bağırsak içeriği ve diğer kirleri uzaklaştırmak için ihtiyaç miktarı kadar su kullanılarak yıkanmalıdır. k. Kesimi müteakip karkasın dinlendirilmesi gerekir. l. Yıkamadan sonra gövdenin silinmesinde kesinlikle bez kullanılmamalıdır, bu iş için lüzumu halinde kağıt havlular kullanılabilir. 6‐ Karnın Açılması ve İç Organların Çıkartılması[] Kasaplık bir hayvanın derisi yüzüldükten, başı gövdesinden ayrıldıktan sonra karın ve göğüs boşluğu açılarak sindirim, solunum, üreme ile mesane çıkarılır. Böbrek yatağı yağları ise isteğe göre bırakılır veya alınır. İç organların çıkarılması esnasında işkembe ve bağırsak içeriğinin ortama dökülmemesi için göden ve yemek borusu bağlanmalıdır. Çıkarılan işkembe ve bağırsaklar kesim yerinde boşaltılmamalıdır. Kesim sırası şu şekildedir Baş gövdeden ayrıldıktan sonra İç organ bağlantıları kesilerek organların gövdeden ayrılması gerçekleştirilir. Önce karın içi organları, sonra göğüs içi organları, kuyruk, yenilebilen yağlar çıkarılır, daha sonra gövde gerekirse yıkanır. Mide ve Bağırsak içeriği görünebilir bir şekilde karkasa bulaşmışsa, kan pıhtısı veya fazla miktarda kir var ise gövde makul ölçüde yıkanmalıdır. Bunun dışında mümkün olduğunca gövdeyi yıkamaktan kaçınılmalıdır. Bir hayvanın iç organları kanatmadan sonra en geç 30 dakika içinde çıkarılması gereklidir. İç organların çıkarılması geciktirilirse işkembe ve bağırsak gazlarının kokusu ete geçebilir ve ayrıca İşkembe ve bağırsakta bulunan mikropların etkisi ile etin ısısını yükseltebilir ve dolayısıyla etin rengi solar ve sulu bir hal alır. Bu ise etin dayanma süresini azaltır. Ayrıca İşkembe ve bağırsaklarda bulunan mikroplar ete geçerek onun bozulmasını çabuklaştırır. Gövdeye bulaşan pisliği uzaklaştırmada kesinlikle bıçak kullanılmamalıdır. 7‐ Kurban Kesim Yerleri[] Hayvan kesimleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığından ruhsat alınmış mezbaha ve kombinalarda veya geçici kesim yerlerinde yapılmalıdır. Kesim yapılacak yerler temiz ve serin olmalı ve buralarda bol miktarda su bulunmalıdır. Kesim işlemi mümkün olduğunca hayvanlar askıya alınarak yapılmalıdır. Böylece kesme ve yüzüm işlemi daha temiz ve sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilir. Kesim ve yüzme işlemini takiben karkas ve iç organlar Veteriner Hekime muayene ettirilmelidir. Böylelikle canlı muayene sırasında gözden kaçan Kist hidatid, Şarbon, sarılık, Sistiserkoz ve Sarkosporidoz gibi bazı hastalıkların teşhisi yapılabilir. 8‐ Kurban Kesim Yerlerinde Bulunması Gereken Asgari Teknik ve Hijyenik Şartlar[] Bütün yerleşim birimleri için maliyeti düşük, kanalizasyona bağlı, tazyikli suyu bulunan, zemini yıkanabilir, atıkları kolayca alınabilen, etrafı brandayla çevrili, üstü kapalı ve monoray hattı kurulu portatif veya prefabrik, düşük maliyetle yapılabilecek, kurban bayramında kolaylıkla kurulup bayramdan sonra kaldırılarak muhafaza edilebilecek kurban kesim yerleri oluşturulması ve kurban kesim yerinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir a. Kesim yapılacak yerlerin kolay yıkanabilir ve dezenfekte edilebilir yapıda olması, zemininde su ve kanın birikmemesi, b. Işıklandırma ve havalandırmanın yeterli olması, c. Kesim yerinde kullanılacak suyun içilebilir nitelikte, yeterli miktar ve basınçta olması, d. Ete temas eden bıçak vb. aletler ve kesim işinde çalışanların ellerinin temizlik ve dezenfeksiyonu için uygun bir sistemin bulunması, e. Kullanılacak tüm makine ve ekipmanın temizlik ve dezenfeksiyonu için de uygun bir sistemin bulunması, f. Kesim sonrası oluşan atık ve artıkları ile yan ürünlerin hijyenik şartlara uygun olarak çevre ve toplum sağlığına zarar vermeyecek şekilde izale, bertaraf ve tahliyesinin sağlanması, g. Kesim sonrası ortaya çıkan kanın tank veya benzeri sızdırmaz bir yerde toplanması ve uygun bir şekilde bertaraf edilmesi, h. Kurban kesiminin yapılacağı yerde biriken çöplerin, insan tüketimine uygun olmayan et ve diğer kısımların daha sonra alınmak üzere toplanacağı üstü kapalı bir yerin bulunması, ı. Gübre birikimi için özel bir yer ayrılması, k. Hastalıklı organlar ve karkaslar ya en az 2 metre derinliğinde çukurlara gömülüp üzerinin kireçle kaplanması veya uygun bir yerde yakılarak imha edilmesi, l. Kurban kesim yerlerinde yetiştirici, satıcı, görevli personel, kasap, kasap yardımcısı ve vatandaşların sosyal ihtiyaçlarını karşılaya bilecekleri yerlerin su, tuvalet, kapalı oturma yerleri..vb olması, m. Kesim yerlerinde hayvanların birbirlerini görmelerini engelleyici bir düzenlemenin getirilmesi. 9‐ Kesim Sonrası Alınacak Tedbirler ve Kurban Etinin İşlenmesi[] Hayvanlardan insanlara bulaşan ve halk sağlığı yönünden çok büyük önem taşıyan bakteriyel, viral, paraziter ve fungal hastalıklar zoonoz hastalıklar mevcuttur. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır Tüberküloz, bruselloz, şarbon, salmonelloz, leptospiroz, kampiylobakteriyoz, listeriyoz, yersiniyoz, toksoplazmoz, kuduz, deli dana hastalığı, Q‐humması, sistiserkoz, kist hydatid, askariazis, teniazis, kriptosporidoz, trişinelloz, sarcosporidoz. Bu hastalıklardan trişinelloz, deli dana hastalığı ve Q‐humması hariç diğer hastalıklar ülkemiz açısından önemlidir. Bu nedenle hayvan yetiştiricileri ve satın alan kişilerin gerekli sağlık kontrolleri yapılmayan hayvanlarla temasa geçmeleri ve bunların etlerini tüketmeleri kendileri ve ailelerinin sağlıkları açısından büyük riskler taşımaktadır. Ayrıca hayvanların sağlıklı olması tek başına yeterli değildir. Çünkü gıda kaynaklı 250’den fazla mikrobiyel hastalık ve zehirlenme vardır. Et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğindedir. Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği takdirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir. Bu nedenle, hastalık yapan ve bozulmaya neden olan mikro‐organizmaların ete bulaşmasının önlenmesi, ette mevcut mikroorga‐nizma sayısını azaltmak veya kabul edilebilir bir seviyeye indirmek ve mikroorganizmaların üremelerini ve toksin salgılamalarını engellemek için kesim, yüzme ve parçalama işlemlerinin serin yerlerde yapılması son derece önemlidir. Çevre sağlığı yönünden de kesimi takiben ortaya çıkan kan, mide ve bağırsak içeriği önemlidir. Bunların gelişi güzel bir şekilde etrafa atılmaması ve akarsulara dökülmemesi gerekmektedir. Ayrıca bunların ve hastalık taşıyan diğer iç organların karaciğer ve akciğer gibi köpek ve kedilere verilmemesi gerekir. Bütün bunlar usulüne uygun bir şekilde imha edilmeli veya derin çukurlara gömülmelidir. Hayvanların kesilmesi, yüzülmesi, karkasın parçalanması, etin nakli, muhafazası, pişirilmesi ve tüketime sunulması aşamalarında kişisel temizlik kuralları ihmal edilmemelidir. Ete hava, hayvan kesen kişiler, kullanılan kaplar vs. yoluyla gerçekleşecek bulaşmayı önlemek amacıyla temiz bıçak ve malzemeler kullanılması, etlerin konulacağı kapların iyice yıkanmış, kurban kesen kişilerin ellerini iyice yıkaması ve kesim sırasında hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerekir. Parçalama işlemi ile birlikte ette mevcut yada çevreden bulaşa‐bilecek mikroorganizma sayısında artış olacağından, etin mümkün olduğu kadar büyük parçalara ayrılması ve derhal soğutulması gerekir. Etlerin kesim sonrasında hemen kapalı ortamlara alınarak soğutulması ve parçalama işlemini müteakip en fazla +4 °C, +5 °C sıcaklıkta bekletilmesi gerekir. Hemen tüketilmeyecek etler soğukta bekletilmeli, derin dondurucuya alınmalı veya kavurma yapılarak muhafaza edilmelidir. Sakatat ile etlerin aynı ortamda bulundurulmaması ya da muhafaza edilmemesi gerekir. Kurban kesildikten sonra etler, tüketilmeden önce soğuk bir mahalde veya buzdolabında en az 12 saat dinlendirilmelidir. Etler kesinlikle çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmemeli, bazı zoonoz hastalıkların çiğ veya az pişmiş etlerin yenmesiyle bulaştığı akıldan çıkarılmamalıdır. Etlerin pişirilmesi aşamasında haşlama veya ızgara gibi yöntemler kullanılmalı, kızartılarak pişirilmesi tercih edilmemelidir. Etler ızgara yapılırken etle ateş arasındaki uzaklık eti yakmayacak, kömürleşme sağlamayacak şekilde ayarlanmalı, bu mesafe en az 15 cm olmalı, aksi takdirde ette kanser yapıcı maddeler oluşur. Köpek ve kedi gibi et yiyen hayvanlara et ve sakatat kesinlikle çiğ olarak verilmemelidir. Kesilen hayvanların içi su ile dolu kese bulunduran doku veya organları başta köpekler olmak üzere, kurt ve tilki gibi hayvanların ulaşamayacağı şekilde bertaraf edilmelidir. Çünkü bu organlar insanların başta karaciğeri olmak üzere, akciğer, beyin gibi organlara yerleşerek bugün için ilaçla tedavisi olmayıp cerrahi müdahaleyi gerektiren kist hidatik hastalığının yayılmasına yol açmaktadır. VII. 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda Hayvanların Hakları[] 1- Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması ve rahat yaşamalarının sağlanmasında; insanlarla diğer hayvanların hijyen, sağlık ve güvenlikleri dikkate alınmalıdır. 2- Hayvanları taşıyan ve taşıtanlar onları türüne ve özelliğine uygun ortam ve şartlarda taşımalı, taşıma sırasında beslemeli ve bakımını yapmalıdır. 3- Satılırken; hayvanların sağlıklarının iyi, barındırıldıkları yerin temiz ve sağlık şartlarına uygun olması zorunludur. 4- Hayvanların kesilmesi; dini kuralların gerektirdiği özel koşullar dikkate alınarak hayvanı korkutmadan, ürkütmeden, en az acı verecek şekilde, hijyenik kurallara uyularak ve usulüne uygun olarak bir anda yapılır. Hayvanların kesiminin ehliyetli kişilerce yapılması sağlanır. 5- Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmamak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek, kesin olarak öldüğü anlaşılmadan vücutlarına müdahalelerde bulunmamak; sağlık nedenleri ile gerekli olmadıkça bir hayvana zor kullanarak yem yedirmek acı, ıstırap ya da zarar veren yiyecekler ile alkollü içki, sigara, uyuşturucu ve bunun gibi bağımlılık yapan yiyecek veya içecekler vermek yasaktır. Sözlükte "yaklaşmak, Allah'a yakınlık sağlamaya vesile olan şey? anlamına gelen kurban, dinî bir terim olarak, "ibadet maksadıyla belirli bir vakitte belirli şartları taşıyan hayvanı usulünce boğazlamak, ya da bu şekilde boğazlanan hayvan" demektir. Arapça'da bu şekilde kesilen hayvana udhiyye denilir. İnsanlık tarihi boyunca hemen bütün dinlerde kurban uygulaması mevcut olmakla birlikte şekil ve amaç yönüyle aralarında farklılıklar bulunur. Kur'an'da Hz. Âdem'in iki oğlunun Allah'a kurban takdim ettiklerinden söz edilir el-Mâide 5/27; bir başka âyette de ilâhî dinlerin hepsinde kurban hükmünün konulduğuna işaret edilir el-Hac 22/34. Ancak Yahudilik ve Hıristiyanlık'ta kurban telakkisi bir hayli değişikliğe uğramıştır. Hıristiyanlık'ta İsâ'nın çarmıha gerildiği ve bunun insanoğlunun aslî günahına karşı Baba'nın oğlu İsâ'yı feda etmesi olduğu inanışıyla kurban telakkisi özel bir anlam kazanmıştır. İslâm'da kurbanın dinî hükmüyle ilgili olarak Kur'an'da, Hz. Peygamber'in sünnetinde önemli açıklamalar yer almış, bu çerçevede oluşan fıkıh kültüründe de konu hakkında ayrıntılı bilgi ve hükümler derlenmiştir. Kurban gerek fert gerekse toplum açısından çeşitli yararlar taşıyan malî bir ibadettir. Kişi kurban kesmekle Allah'ın emrine boyun eğmiş ve kulluk bilincini koruduğunu canlı bir biçimde ortaya koymuş olur. Müminler her kurban kesiminde Hz. İbrâhim ile oğlu İsmâil'in Cenâb-ı Hakk'ın buyruğuna mutlak itaat konusunda verdikleri başarılı sınavın hâtırasını tazelemiş ve kendilerinin de benzeri bir itaate hazır olduğunu simgesel davranışla göstermiş olmaktadır. Kurban toplumda kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışma ruhunu canlı tutar, sosyal adaletin gerçekleşmesine katkıda bulunur. Özellikle et satın alma imkânı hiç bulunmayan veya çok sınırlı olan yoksulların bulunduğu ortamlarda onun bu rolünü daha belirgin biçimde görmek mümkündür. Zengine malını Allah'ın rızâsı, yardımlaşma ve başkalarıyla paylaşma yolunda harcama zevk ve alışkanlığını verir, onu cimrilik hastalığından, dünya malına tutkunluktan kurtarır. Fakirin de varlıklı kullar aracılığıyla Allah'a şükretmesine, dünya nimetinin yeryüzündeki dağılımı konusunda karamsarlık ve düşmanlıktan kendini kurtarmasına ve kendini toplumunun bir üyesi olarak hissetmesine vesile olur. 1. Kurbanın Dinî Hükmü ve Kurban Çeşitleri[] İlmihal dilinde kurban ve kurban kesiminin dinî hükmü denilince, aksine bir kayıt bulunmadığı sürece, kurban bayramında kesilen kurban ve bunun hükmü anlaşılır. Kurban kesmenin fıkhî açıdan değerlendirilmesi hususunda fakihler arasında görüş farklılıkları vardır. Dinen aranan şartları taşıyan kimselerin kurban kesmeleri Hanefî mezhebinde ağırlıklı görüşe ve bazı müctehid imamlara göre vâcip, fakihlerin çoğunluğuna göre müekked sünnettir. Hanefîler, Kur'an'da Hz. Peygamber'e hitaben "Rabbin için namaz kıl, kurban kes" el-Kevser 108/2 buyrulmasının ümmeti de kapsadığı ve gereklilik bildirdiği görüşündedir. Ayrıca Hz. Peygamber'in birçok hadisinde hali vakti yerinde olanların kurban kesmesi emredilmiş veya tavsiye edilmiş, hatta "Kim imkânı olduğu halde kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın" İbn Mâce, "Edâhî", 2; Müsned, II, 321, "Ey insanlar, her sene, her ev halkına kurban kesmek vâciptir" Tirmizî, "Edâhî", 18; İbn Mâce, "Edâhî", 2 gibi ifadelerle bu gereklilik önemle vurgulanmıştır. Öte yandan kurban kesmeyi Hz. Peygamber hiç terketmemiştir. Bu ve benzeri delillerden hareket eden fakihler gerekli şartları taşıyanların kurban bayramında kurban kesmesini vâcip görürler. Sünnet olduğunu ileri sürenler ise, Kur'an'da bu konuda açık bir emrin bulunmayışından, Hz. Peygamber'in devamlı yapmış olmasının kurbanın sünnet olmasıyla da açıklanabileceği noktasından hareket ederler. Kurban bayramında kesilen kurbandan ayrı olarak yine ibadet niyetiyle kesilen başka kurban çeşitleri de vardır. Buna göre kurban çeşitleri şöylece sıralanabilir Kurban bayramında kesilen kurban, adak kurbanı, akîka kurbanı, kıran ve temettü haccı yapanların kestikleri ve hedy adı verilen kurban, hacda yasakların ihlâli halinde gereken ceza ve kefâret kurbanı. Bu kurban çeşitlerinin ortak ve farklı hükümleri vardır. Vasiyetinin veya adağının bulunması halinde ölmüş kimse için kurban kesilmesi gerekir ve kesilen kurbanın etinin tamamı fakirlere dağıtılır. Vasiyet veya adak olmasa bile, Şâfiîler hariç fakihlerin çoğunluğuna göre, sevabı ölüye bağışlanmak üzere onun adına kurban kesilebilir. 2. Kurban Kesme Yükümlülüğü[] Bir kimsenin kurban kesmekle yükümlü sayılması için bulunması gereken şartlara kurbanın vücûb şartları denilir. Kurban kesmenin sünnet olduğunu söyleyenlere göre ise bunlar sünnet oluşun şartlarıdır. Bir kimsenin kurban kesmekle yükümlü olabilmesi için dört şart aranır 1. Müslüman olmak. 2. Akıllı ve bulûğa ermiş olmak. 3. Mukim olmak, yani yolcu olmamak. 4. Belirli bir malî güce sahip bulunmak. Gayri müslimler öncelikli olarak imanla mükellef olup ancak iman ettikten sonra ibadetleri ifa etmeye ehil sayılırlar. Bu sebeple, bir kimsenin kurban kesmekle yükümlü tutulabilmesi, daha doğrusu böyle bir ibadeti ifaya ehil sayılabilmesi için müslüman olması gerekir. Bu kural bütün ibadetler için geçerlidir. Hanefîler'den Ebû Hanîfe ve Ebû Yûsuf ile Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre kurbanla yükümlü sayılmak için akıl ve bulûğ şart olmayıp gerekli malî güce sahip olan küçük çocuklar ve akıl hastaları adına kanunî temsilcileri tarafından kurban kesilmesi gerekir. Bu fakihler kurbanın malî bir ibadet oluşu ve başta fakirler olmak üzere üçüncü şahısların hakkının gözetilmesi hususunu ön planda tutmuşlardır. Hanefî fakihlerinden İmam Muhammed'e ve Şâfiîler'e göre kurban mükellefiyeti için akıl ve bulûğ şarttır. Hanefî mezhebinde bu konuda fetva İmam Muhammed'in görüşüne göre verilmiş ve tatbikatta bu görüş ağırlık kazanmıştır. Bu son görüşün ilk bakışta, üçüncü şahısların yani kurban etinden yararlanacak ihtiyaç sahiplerinin haklarını göz ardı ettiği ileri sürülebilirse de, ehliyetsiz ve eksik ehliyetli kimselerin mal varlığının korunması ve gerekli tedbirler alınarak onlara daha güvenli bir gelecek hazırlanması açısından isabetli olduğu da söylenebilir. Çünkü çocuk ve akıl hastasının haklarının istikbale mâtuf olarak korunması, kanunî temsilciler için hukukî ve dinî bir sorumluluktur. Böyle bir kaygının söz konusu olmadığı durumlarda kanunî temsilcilerinin zengin çocuklar ve ehliyetsizler adına kurban kesmesi güzel bir davranış olur. Dinen yolcu hükmünde olan kimse kurban kesmekle yükümlü değildir. Ancak yolcu hükmünde bulunan kimsenin tek başına veya mukimlerle birlikte kurban kesmesine bir engel de yoktur. Diğer mezheplere göre kurban mükellefiyeti açısından yolcu olanla mukim olan arasında, kurban kesmenin onlara göre sünnet olması sebebiyle, zaten bir farklılık yoktur. Hanefîler'in yolcu için böyle bir ruhsattan söz etmeleri, ibadetlerde külfeti kaldırmaya ve kurbandan gözetilen hikmetlerin gerçekleşmesine öncelik vermeleri sebebiyledir. Şöyle ki; yolculuk halinde bulunan kimse gerek kurbanlık temin etme ve kurbanı kesme, gerekse kesilen kurbanın etini değerlendirme ve dağıtma açısından o bölge halkının mukim kimseler sahip olduğu bilgi ve imkâna sahip değildir. Ayrıca yolculuk hali zengin olan yolcunun bile elindeki parayı daha tedbirli harcamasını gerektirir. Böyle olunca kurban bayramı süresince iş ve görev gereği yolda olan veya bulunduğu bölgede yolcu konumunda olan kimselerin bu ruhsattan yararlanması mâkuldür. İsterlerse kurban kesmeyebilirler. Bu kimselere kurban mükellefiyeti yüklemek maddî yönden ziyade ibadetin ifası yönünden ağır bir külfet teşkil edebilir. Ancak, klasik fıkıh kültüründe konu böyle ele alınmış olmakla birlikte, günümüzde yolculuk imkân ve şartları büyük ölçüde değişmiştir. Bayram tatilini fırsat bilerek yurt içi veya yurt dışı geziye çıkan, yazlığa giden, memleketine ana-ata ocağına giden kimsenin durumu farklıdır. Bu durumdaki kimselerin söz konusu ruhsattan yararlanma yerine ya önceden gerekli tedbirleri alarak vekâleten kurbanını kestirmesi ya da bulunduğu yerde kurban kesmesi daha isabetlidir. Çünkü kurbanın namaz, oruç gibi bireyin niyetiyle ve iç dünyasıyla alâkalı yönü bulunduğu gibi onlara ilâveten toplumda sosyal adaleti sağlayan ve üçüncü şahısların haklarını ilgilendiren yönü de mevcuttur. Bu sebeple de, yolcunun namaz ve oruçta yolculuk ve meşakkat içinde olma ruhsatından yararlanması daha bireysel bir karardır. Kurbanda ise zikredilen hususların, bu ibadetin sosyal amaçlarının göz önünde bulundurması, savunulabilir bir gerekçe, sıkıntı veya mazeret bulunmadığı sürece kurban ibadetinin yerine getirilmesi gerekir. Kurban kesme mükellefiyeti için dördüncü şart, malî imkânın bulunmasıdır. Hanefî mezhebine göre, kurban kesmeyi vâcip kılan zenginliğin ölçüsü, zekâtta ve fıtır sadakasında aranan zenginlik ölçüsüyle aynı olup kişinin borçları ve aslî ihtiyaçları dışında 20 miskal 85 gr. altına, ya da buna denk bir paraya veya mala sahip olmasıdır. Bu miktar bir mala sahip olan kimsenin kurban kesme imkânına sahip olduğu düşünülmüştür. Böyle olunca ücretli, memur gibi sabit gelirli kimselerin, kendi bütçe imkânları içinde sıkıntı çekmeden kurban ücretini ödeyip ödeyemeyeceğini göz önünde bulundurması ve ona göre karar vermesi gerekir. Pratik bir çözüm olması itibariyle, bu konuda Hanefîler'in yukarıda zikredilen ölçüsü esas alınabilir. Bu takdirde, sabit gelirlilerin aslî ihtiyaç harcamalarını çıktıktan sonra yıllık gelirinden artakalan miktar 85 gr. altın değerine ulaşıyorsa kurban kesmeleri gerekir. Zekât, sadaka-i fıtır ve kurban gibi malî yönü bulunan ödevlerle yükümlülük, dinimizde belli bir asgari zenginlik ölçüsüne ulaşmış olmaya bağlanmıştır. Dinen asgari zenginlik ölçüsü olarak belirlenen bu miktara nisâb denir. Bu üç malî mükellefiyet için aranan asgari zenginlik ölçüsü kural olarak aynıdır. Fakat, zekât verme yükümlülüğünün mükellefe fiilen yönelmesi için, diğer ikisinden farklı olarak, öngörülen bu nisâbın üzerinden tam bir yılın geçmiş olması şart görülmüştür. Bu şart bir bakıma, ulaşılmış olan bu asgari zenginlik seviyesinin ne kadar süreceği belli olmayan bir ihtiyaçsızlık istiğnâ hali mi, yoksa oturmuş istikrar bulmuş bir zenginlik gınâ hali mi olduğunun test edilmesi amacına yöneliktir. Fıtır sadakasının ramazan orucuyla irtibatlandırılarak ramazan bayramına getirilmesi, kurban kesmenin ise adını bu işten alan öteki dinî bayramla birleşmesi tesadüfî olmayıp bu günlerin yeme, içme ve eğlenme günleri oluşuyla ilgilidir. Böyle bayram günlerinde herkes yiyip içerken fakirlerin mahzun kalmamasını sağlamak Müslümanlık gereği olmak bir yana, toplumsal bütünleşme ve kaynaşmayı sağlamanın da hem etkili bir yolu hem de gereğidir. Böylesi bir günde harcama yapmak için oturmuş zenginlik nisâb-ı gınâ aranmamış, o an için var olan ihtiyaçsızlık durumu nisâb-ı istiğnâ yeterli görülmüştür. Böyle kimse kurban kesmekle, fitre vermekle mükellef olup zekât ve fitre de alamaz. Kişinin bu tür zenginliğinde kurban bayramı süresindeki durumu ölçü alınır. Böyle bir malî imkâna sahip her müslümanın, akıllı ve bâliğ ergen olması kaydıyla kurban kesmesi gerekir. Bu durumdaki kadın ve yetişkin çocuklar bizzat mükellef olmakla birlikte kocası veya babası bunlar adına ?hibe yoluyla? kurban keserse o da yeterli olur. Klasik fıkıh kitaplarında kurban mükellefiyeti için sayılan "hür olma" şartı, o dönemde sosyal bir vâkıa olarak mevcut bulunan kölelerin mülkiyet sahibi olamayışından kaynaklanır. Diğer mezhepler kurban kesmeyi sünnet saydıklarından, kurban mükellefiyeti için ayrıca bir zenginlik ölçüsü tesbit etmemişlerdir. Uygun olan, kurban alma imkânı bulunmayan kimselerin, kurban kesmek için kendini zorlamamasıdır. Hatta bazı Hanefî fakihlerine göre, böyle kimselerin kendilerine vâcip olmayan ibadeti vâcip hale getirmesi, böylece kesilen kurbanın adak kurbanı hükmünü alması bile ihtimal dahilindedir. Fakir kimsenin aldığı kurbanlık hayvanın kaybolması ve ikinci bir kurbanlık alması, bu arada birincinin de bulunması halinde iki hayvanı da kesmesi gerektiği hükmü bu ihtimale dayanır. Ancak bu hüküm hakiki mânasından ziyade maddî imkânı olmadığı halde sosyal baskı sebebiyle veya ibadetin ecrini kaçırmama gayesiyle kendini kurban kesmeye zorlayan kimseleri uyarı, böyle bir mükellefiyetin bulunmadığına vurgu ve bunu örneklendirme şeklinde anlaşılmalıdır. Zaten Hanefî mezhebinde fetvaya esas olan ağırlıklı görüş, fakir kimsenin kestiği kurbanın, özel olarak onu adamadığı sürece, adak kurbanı hükmünü almayacağı, zengin kimsenin kestiği kurbanla aynı hükme tâbi olduğu, hatta kurbanın etini dağıtma mükellefiyetinin en aza indiği yönündedir. 3. Kurbanlık Hayvan ve Kesimi[] Kurban kesmekle mükellef olan kimsenin bu ibadeti geçerli olarak yerine getirmiş sayılabilmesi için gerek kurbanlık hayvanla gerekse bu hayvanın kesimiyle ilgili bazı şartlar vardır. Bunlar kurbanın sıhhat şartlarıdır. a Şartlar 1. Dinen kurban olarak kesilmesi kabul edilmiş hayvan türleri şunlardır Koyun, keçi, sığır, manda ve deve. Dolayısıyla ancak bu hayvanlardan veya türdeşleri kurban kesilebilir. Tavuk, kaz, ördek, deve kuşu, ceylan gibi hayvanların kurban olarak kesilmesi geçerli değildir. Kurbanın geçerliliği açısından bu hayvanların erkek veya dişi olması arasında fark yoktur. Ancak koyunun erkeğinin, diğerlerinin ise dişisinin kesilmesi daha faziletli görülmüştür. Koyun ve keçi sadece bir kişi için; deve, sığır ve manda ise yedi kişiyi aşmamak üzere ortaklaşa kurban olarak kesilebilir. Bu hüküm Hanefîler dahil üç mezhebe göre olup Mâlikî mezhebinde parasına ve etine iştirakle ortak kurban kesimi câiz görülmez. 2. Koyun ve keçi cinsinden hayvanlar bir yaşını doldurduktan sonra kurban edilebilir. Hanefîler de dahil fakihlerin çoğunluğu, koyunun semizlik ve gösteriş olarak bir yaşındakilerle aynı olması halinde altı ayını tamamladıktan sonra da kurban olabileceği görüşündedir. Sığır ve manda cinsinden hayvanlar iki yaşını, deve ise beş yaşını tamamladıktan sonra kurban olarak kesilebilirler. 3. Kesilecek hayvanın kurban olmaya engel bir kusurunun bulunmaması gerekir. Kurban edilecek hayvanın sağlıklı, düzgün, âzaları tamam, besili olması hem ibadetin gaye ve mahiyetine hem de sağlık kurallarına uygun düşer. Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bazı âzaları eksik meselâ bir veya iki gözü kör, kulakları ve boynuzları kökünden kesilmiş, dili kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş, kuyruğu ve memesi kesik hayvanlar kurban olmaz. Ancak hayvanın doğuştan boynuzsuz, şaşı, topal ve deli, biraz hasta, bir kulağı delinmiş veya yırtılmış olmasında kurban açısından bir sakınca yoktur. Koyunun daha semiz ve lezzetli olması maksadıyla doğduğunda kuyruğunun kısmen veya tamamen kesilmesi kusur sayılmaz. 4. Kurbanın sahih olabilmesi için belirlenmiş vakit içinde kesilmesi gerekir. Kurban, kurban bayramının ilk üç günü yani zilhicce ayının 10, 11 ve 12. günleri, bayram namazının kılınmasından, 3. günün akşamına kadarki süre zarfında kesilebilir. Şâfiî mezhebine ve bazı fakihlere göre bu süre, bayramın 4. günü akşamına kadardır. Bayram namazı kılınmayan yerlerde sabah namazı vaktinden itibaren kesilebilir. Kurbanın bayramın 1. günü kesilmesi daha faziletli görülmüş, kesimin gündüz yapılması tavsiye edilmiştir. Geceleyin kurban kesmeyi câiz görmeyenler veya mekruh görenler, aydınlatma imkânının yetersizliğinin yol açacağı muhtemel tehlike, hata ve zorlukları göz önünde bulundurmuş olmalıdır. Bu sakıncalar yoksa, gece de kurban kesilebilir. 5. Kurbanın ibadet niyetiyle kesilmesi şarttır. Kur'an'da, kesilen kurbanlık hayvanların et ve kanlarının değil bu kesimi yapan müslümanın niyet, takvâ ve bağlılığının Allah'a ulaşacağı bildirilmiştir el-Hac 22/37. Esasen kurbanı diğer hayvan kesimlerinden ayıran da budur. Niyette aslolan kalbin niyetidir, dil ile açıkça söylenmesi gerekmez. Kurbanda niyetin bu önemi sebebiyledir ki, Hanefî mezhebinde ortaklaşa kesilen kurbana bütün ortakların ibadet niyeti ile katılmaları şarttır. Ortaklardan birinin sadece et elde etme niyetiyle iştiraki diğerlerinin kurbanını geçersiz kılar. Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise böyle bir ortaklık, kurban ibadetine zarar vermez. Bir kimse tek başına kesmek üzere aldığı büyük baş hayvana, sonradan altı kişiye kadar ortak kabul edebilir. Kurbanlık niyetiyle alınan hayvan kesilmeden önce ölürse, zengin kimsenin tekrar kurbanlık satın alması gerekir, fakir için gerekmez. Kesimden önce kurbanlık kaybolur, sahibi ikinci defa kurbanlık alır da sonra birinci hayvan bulunursa, zengin de fakir de bunlardan sadece birini, tercihen daha iyi olanını keser. Fakirin ikisini de kesmesi gerektiği görüşü fetvada tercih edilmeyen zayıf bir görüş olup fakirin kesmesinin adak hükmünü alacağı noktasından hareketle söylenmiştir. Mükellefler yanlışlıkla birbirlerinin hayvanlarını kesseler, her kesilen kurban, sahibinin kurbanı olmak üzere sahih olur. Etler dağıtılmamışsa değişim yaparlar, değilse helâlleşir ve bir fark da talep etmezler. b Kesim İşlemi Diğer gayelerle yapılan kesimlerde olduğu gibi kurbanlık hayvanın kesiminde de bazı kurallara uymak gerekir. Hayvan kesim yerine incitilmeden götürülür, kesilecek zaman da kıbleye karşı ve sol tarafı üzerine yatırılır. Elinden geldiği sürece her mükellefin kurbanını kendisinin kesmesi menduptur, değilse bir başkasına vekâlet verip kestirir. Kurbanı kesecek kimsenin müslüman olması tercihe şayandır. Yahudi ve hıristiyanlara da kesim yaptırılabilir. Çünkü Ehl-i kitabın kestiği yenir. Kurban sahibinin kesim esnasında orada hazır bulunması müstehaptır. Hayvan yere yatırılırken Kur'an'dan "Yüzümü gökleri ve yeri yaratan Allah'a, O'nun birliğine inanarak çevirdim. Ben müşriklerden değilim" el-En`âm 6/79, "Benim namazım, ibadetim kurbanım, hayatım ve ölümüm hep âlemlerin rabbi olan Allah içindir. O'nun ortağı yoktur. Bana böyle emrolundu ve ben Allah'a teslim olanların ilkiyim" el-En`âm 6/162-163 meâllerindeki âyetleri okur. "Ey Allahım, dostun İbrâhim'den ve habibin Muhammed'den kabul buyurduğun gibi benden de kabul buyur" şeklinde veya benzer tarzda dua eder. Daha sonra da tekbir ve tehlîl getirir. Kurbanı kesen kimse hayvana eziyet vermemeye dikkat etmeli, bıçağı hayvana göstermemeli ve keskin bıçak kullanmalıdır. Sağ eliyle tuttuğu bıçakla hayvanı keserken "Bismillâhi Allahü ekber" der. Kurbanı vekilin kesmesi halinde kurban sahibi de besmeleye iştirak eder. Kurban kesen kimse kesim esnasında Allah'ın adını anmayı besmele kasten terkederse, Hanefî mezhebine göre bu hayvanın eti yenilmez. Kurban kesmenin rüknü, kurbanlık hayvanın kanını akıtmaktır. Sığır, manda, koyun ve keçi cinsinden hayvanlar yatırılıp çenelerinin hemen altından boğazlanmak suretiyle zebh, deve ise ayakta sol ön ayağı bağlanarak göğsünün hemen üzerinden nahr kesilir. Kesim işlemi boğazın iki tarafındaki şah damarları, yem ve yemek borusu kesilerek yapılır ve hayvanın kanının iyice akmasını temin için bir süre beklenilir. Hayvana acı vermemek için önce şoka sokmak bayıltmak, sonra kesmek câizdir; çünkü şoka giren hayvan ölmez, hayatı devam eder, ancak kesilince kanı akar ve ölür. 4. Kurbanın Eti ve Diğer Parçaları Hz. Peygamber'in hadislerinden hareket eden İslâm âlimleri, kurban sahibinin kurbanın etinden yiyebileceği, bakmakla yükümlü bulunduğu kimselere yedirebileceği, etinin bir kısmını da dağıtması gerektiği konusunda görüş birliği içindedir. Ancak kurban etinin ne kadarının yenilip ne kadarının dağıtılacağı konusunda farklı görüş ve ölçüler ileri sürülmüştür. İslâm âlimlerinin çoğunluğu kurban etinin üç eşit parçaya bölünüp bir parçasının kurban sahibi ve bakmakla yükümlü olduğu kimseler tarafından tüketilmesini, ikinci parçanın zengin bile olsalar eş, dost ve akrabaya hediye edilmesini, üçüncü parçanın ise kurban kesmeyen fakir kimselere dağıtılmasını tavsiye ederler. Kişinin bakmakla yükümlü bulunduğu kimselerin kalabalık olması veya ihtiyaçlarının bulunması halinde kurban etinin kimseye dağıtılmadan evde tüketilmesinde de bir sakınca görülmemiştir. Bu konuda kesin bir sınır yoktur. Kurban sahibinin kurban etinden hem yemesi, ikram etmesi hem de fakirlere dağıtması esastır. Bunun ölçü ve şeklini her mükellef kendi konum ve imkânını, başkalarının durum ve imkânını ayrı ayrı gözden geçirerek bizzat belirlemeli ve bu konuda ibadet anlayışıyla hareket etmelidir. Adak nezir olarak kesilen kurbanın etinden, adakta bulunan kimse ve onun bakmakla yükümlü bulunduğu kimseler babası, annesi, dede ve nineleri, çocukları, torunları, hanımı yiyemezler. Burada iki durum sözkonusu Birincisi; Şayet konunun hükmü bilmenden yemişler ise yediklerinin bedelini fakirlere tasadduk etmeleri gerekir. İkincisi, konunun hükmünü bilerek, yiyeceklerinin bedelini, fakirlere tasadduk etmek üzere yemeleri asla caiz değildir. Yiyemezler. Nafile tatavvu olarak kesilen kurbanın etinden sahibi de, bakmakla yükümlü bulunduğu kimseler de yiyebilir. Kurban sırf Allah rızâsını kazanmak için kesildiğinden kurbanın etinin ve diğer parçalarının satılması veya benzeri şekilde sahipleri için gelir getirici işlemlere harcanması câiz değildir. Kurbanın derisi, yünü, bağırsakları, kemikleri, iç yağı gibi eti dışında kalan parçalarının da sahibine gelir temin etmek amacıyla para ile satılması câiz değildir. Bunları kurban sahibi evde kullanabileceği gibi kullanılmak üzere birine hediye de edebilir. Şayet satacak olursa parasını tasadduk etmesi gerekir. Kurbanın bu parçalarının veya satımı halinde parasının hayır işlerine sarfedilmesine, diğer bir anlatımla tasadduk etmenin dinen câiz olduğu kişi ve yerlere verilmesine özen gösterilmelidir. Bu parçalar da kurban ibadetinin devamı olarak görülmeli, aynı anlayış ve amaçla Allah rızâsına uygun şekilde ve uygun yere sarfedilmeli veya tüketilmelidir. Şayet kurban ücretle kestirilmişse, kesim ücreti kurbanın eti veya derisiyle veya bunların parasıyla ödenmez. Kurbanlık hayvanın kesim öncesinde sütünden ve yününden yararlanmak da tasvip edilmemiştir. Şayet yararlanılmışsa bedeli sadaka olarak verilmelidir. Kurbanlık koyun ve keçinin yünü, kesimden sonra kırkılıp evde ihtiyaç için kullanılabilir, fakat satılıp paraya çevrilemez. Aksi halde tasadduk edilmelidir. Kurbanın etinin, kesimin yapıldığı bölgede dağıtılması teşvik edilirse de daha fazla ihtiyaç sahiplerinin bulunması halinde başka yerleşim birimlerine de gönderilebilir, nakledilebilir. Kesim işlemi tamamlandıktan sonra çevre temizliğinin iyice yapılması, hayvanın artan parçalarının toprağa derince gömülmesi, mümkün olduğu ölçüde dışarıda hiçbir parçasının bırakılmaması gerekir. Bu husus, kurbanlık hayvana ve kurban ibadetine karşı gösterilecek saygının bir gereği olduğu gibi özellikle büyük şehirlerde ve kalabalık yerleşim birimlerinde sağlık kuralları ve çevre temizliği açısından da son derece önemlidir. Kurban kesmenin ve etini ihtiyaç sahiplerine dağıtmanın ecrini, çevre kirliliği meydana getirerek ve kul haklarını ihlâl ederek azaltmamak gerekir. 5. Akîka Kurbanı Çocuğun doğumunun ilk günlerinde Allah'a bir şükran nişanesi olarak kesilen kurbana "akîka kurbanı" denilir. Esasen akîka, Arapça'da yeni doğan çocuğun başındaki saçın adıdır. Akîka kurbanı kesildiği gün çocuğun başı da tıraş edildiği için kurban bu adı almıştır. Akîka kurbanı Hanefîler'e göre mubah bazı rivayetlerde mendup, diğer üç fıkıh mezhebine göre sünnet, Zâhirîler'e göre vâciptir. Hz. Peygamber torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin için birer koçu akîka kurbanı olarak kesmiş ve ümmetine de yeni doğan kız ve erkek çocukları için akîka kurbanı kesmelerini tavsiye etmiştir. Resûl-i Ekrem'in bu tür uygulama ve tavsiyeleri dinî bir gereklilik şeklinde değil de doğum, düğün gibi mutlu olayların yakın çevreye duyurulması, sevincin onlarla paylaşılması ve neticede sosyal yapının ve dayanışmanın sağlamlaştırılması yönünde tedbir ve örnekler sünnet, nafile ibadet olarak algılanması daha doğru olur. Akîka kurbanı, çocuğun doğduğu günden bulûğ çağına kadar kesilebilirse de doğumun yedinci günü kesilmesi müstehaptır. Aynı günde çocuğa isim verilmesi ve saçının kesilerek ağırlığınca altın veya gümüşün tasadduk edilmesi de tavsiye edilmiştir. Kurban olmaya elverişli her hayvan akîkaya da elverişlidir. Kesilen bu kurbanın etinden kurban sahibi ve aile fertleri, yakın dostları yiyebileceği gibi tasadduk da edilebilir. KURBANLA İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR VE CEVAPLARI[] Kurban ne demektir, hükmü nedir?[] Sözlükte yaklaşmak, Allah’a yakınlaşmaya vesile olan şey anlamlarına gelen kurban, dinî bir terim olarak, ibâdet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı, kurban bayramı günlerinde usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder. Akıllı, hür, mukim ve dini ölçülere göre zengin sayılan mümin, ilâhî rızayı kazanmak gayesiyle kurbanını keser. Böylece hem maddi durumu yetersiz olup kurban kesemeyenlere bir şekilde yardımda bulunmuş, hem de Cenab-ı Hakk’a, yaklaşmış olur. Kurban ibadeti, İslam toplumlarının şiarı sayılan ibadetlerden biri olarak asırlardan beri devam ede gelmektedir. Ayrıca kurban, bir Müslüman’ın gerektiğinde bütün varlığını Allah yolunda feda etmeye hazır olduğunun da bir nişanesidir. Kurban Hanefi mezhebine göre vacip, diğer mezheplere göre ise, sünnet-i müekkededir. Dini kaynaklarda Peygamber Efendimizin kurbanını daima kestiği ifade edilmektedir. Kurbanın dinî dayanağı nedir?[] Genel anlamda kurbanın bir ibadet olduğuna dair Kur’an-ı Kerim’de birçok ayet yer almaktadır. Hz. İbrahim’in oğlu İsmail’in yerine, Allah tarafından bir kurbanın verildiği açıkça bildirilmektedir. Saffat, 37/107 Ayrıca aşağıdaki ayetler de genel anlamda kurban ibadeti ile ilgilidir - “Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık…” Hac, 22/34 - “... kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin”Hac, 22/28 “Kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin için Allah’ın dininin nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Onlar saf saf sıralanmış dururken kurban edeceğinizde üzerlerine Allah'ın adını anın. Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca onlardan siz de yeyin, istemeyen fakire de istemek zorunda kalan fakire de yedirin. Şükredesiniz diye onları böylece sizin hizmetinize verdik.” “Onların etleri ve kanları asla Allah'a ulaşmaz. Allah'a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir.” Hac 22/36-37 Bu ayetlerde zikredilen hayvan kesiminin, ibadet amaçlı birer uygulama oldukları açıktır. Bu amaçla kesilen hayvanların, et ve kanlarının Allah’a ulaşamayacağı asıl olanın ihlas ve takva olduğunun vurgulanması, kurban kesmenin ibadet olduğunun açık bir göstergesidir. Teşrik tekbiri[] "Teşrik" Arap dilinde etleri doğrayıp kurutmak demektir. Vaktiyle bayramın birinci günü Mina'da kesilen kurbanların etleri, bayramın 2., 3. ve 4. günlerinde güneşte kurumaya bırakılırdı. Bu sebeple bu üç güne et kurutma günleri anlamında "eyyam-ı teşrik / teşrik günleri" denilmiştir. "Tekbir" ise Allah'ı ululamak, yüceltmek demektir. Kurban bayramının arefe günü 9 zilhicce sabah namazından başlayarak bayramın 4. gününe ikindi namazına kadar 13 zilhicce ikindi namazı dahil farz namazlardan sonra toplam 23 defa "Allâhü ekber Allâhü ekber lâ ilâhe illallâhü vallâhü ekber Allâhü ekber ve lillâhi'l-hamd" cümlesini söylemeye "teşrik tekbiri" denir. İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed'e göre bu tekbirlerin söylenmesi kadın-erkek her Müslümana vaciptir. Ebû Hanîfe'ye göre bu tekbirin; arefe günü sabah namazından itibaren bayramın birinci günü ikindi namazına kadar sekiz vakit, cemaatle kılınan farz namazlardan sonra söylenmesi vaciptir. Bu tekbirleri söylemek, Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre sünnet, Mâlikî mezhebine göre müstehaptır. Kurban keserken nelere dikkat edilmelidir?[] Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet verilmemelidir. Hayvanlar ehil kişiler tarafından kesilmeli ve kesim işlemi süratli bir şekilde yerine getirilmelidir. Ayrıca, çevre temizliği için gerekli tedbirler alınmalıdır. Kesim esnasında hayvanların, birbirlerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmelidir. Kurban bayıltılarak kesilebilir mi?[] Ölmeden kesilmesi kaydıyla, ihtiyaç halinde veya hayvana eziyet vermemek amacıyla kurbanlık hayvanın uygun tekniklerle bayıltılmasında bir sakınca yoktur. Ancak hayvan henüz kesilmeden, şok etkisiyle ölürse, kurban olmayacağı gibi, eti de yenmez. Kurban kesilirken besmele çekilmesinin hükmü nedir? Hangi dua okunmalıdır?[] İster kurban niyetiyle olsun ister başka bir amaçla olsun hayvan kesilirken besmele çekilmesi gerekir. Hayvanın kesimi esnasında besmele kasten terk edilirse o hayvanın eti yenilmez. Ancak kasıtsız ve unutularak besmele çekilmezse bu hayvanın eti yenilir. Kurban kesilirken üç defa “Bismillahi Allahü ekber” denilir ve şu ayetler okunur Kurban keserken abdestli olmak şartmı dır?[] Kurban kesen kişinin abdestli olması şart olmamakla birlikte, kurban bir ibadet olduğu için kesenin abdestli olması daha faziletlidir. Kadın kurban kesebilir mi?[] Hayvan kesiminde, gerekli yeterlilik ve şartları taşıyan kişi kadın olsun, erkek olsun kurban kesebilir. Kimler kurban kesmelidir?[] Kurban kesmek, âkıl-baliğ akıllı-ergen, dinen zengin sayılacak kadar mal varlığına sahip ve mukim olan bir Müslüman’ın yerine getirmesi gereken mali bir ibadettir. Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka gr. altın veya bunun değerinde para veya eşyaya sahip olan kişi dinen zengindir. Dolayısıyla, Allah'ın kendisine bahşetmiş olduğu nimetlere şükran ifadesi ve Allah yolunda fedakarlığın nişanesi olmak üzere kurban kesmelidir. Zengin olan karı-kocadan her birinin kurban kesmesi gerekir mi?[] İbadetlerde sorumluluk bireyseldir. Bu nedenle, dinen zengin olan karı-kocadan her birinin ayrı ayrı kurban kesmesi gerekir. Ancak İmam Malik’e göre aile reisi tüm aile efradı adına bir adet büyükbaş veya küçükbaş hayvan keserse, bu aile bireylerinin hepsi için yeterli olur. Yolcunun kurban kesmesi gerekir mi?[] Yolcu kurban kesmekle mükellef değildir. Ancak kesmesi halinde, sevabını kazanır. Sefer halinde iken kurban kesenler; bayram günleri içinde memleketlerine dönerlerse, yeniden kurban kesmeleri gerekmez. Sefer halinde iken kurban kesmeyip de bayram günlerinde memleketlerine dönenler, kurbanlarını keserler. Kurban ne zaman kesilir?[] Kurban, kurban bayramının ilk üç gününde kesilir. Kurban kesim vakti, Bayram namazı kılınan yerlerde, bayram namazı kılındıktan sonra, bayram namazı kılınmayan yerlerde ise sabah namazı vakti girdikten sonra başlar. Bayramın üçüncü günü güneş batıncaya kadar devam eder. Bu süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüzleri kesilmesi uygundur. Şafii mezhebine göre ise, kurban bayramın dördüncü günü de kesilebilir. Hangi hayvanlar kurban olarak kesilir?[] Kurban; koyun, keçi, sığır, manda ve deveden olur. Bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemezler. Söz konusu hayvanların kurban olarak kesilebilmesi için devenin 5; sığır ve mandanın 2; koyun ve keçinin 1 yaşını doldurmuş olması gerekir. Bu sayılan yaş sınırını geçtiği halde süt dişlerini değiştirmeyen hayvanlar da kurban edilir. Bunun yanında, 6 ayını tamamlayan koyun, bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir. Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, hem de sağlık bakımından önem arz eder. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, kurban edilmesine mani teşkil etmez. Kurbanlık hayvanlardan hangileri ortak olarak kesilebilir?[] Koyun veya keçinin bir kişi tarafından; sığır, manda ve devenin ise, yedi kişiye kadar ortaklaşa kurban olarak kesilebileceği Hz. Peygamber'in hadisleri ve uygulamaları ile sabittir Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 7-8. Ortak olarak kurban edilebilen hayvanlar tek veya çift hisse olarak kesilebilirler. Akika, adak, udhiyye ve nafile kurbanlar için aynı büyükbaş hayvana ortak olunabilir mi?[] Ortak kesilen kurbanlarda, hissedarlardan her birinin kurbanlarını aynı maksat için kesmiş olmaları gerekmez. Ortakların herbirinin ibadet niyetiyle katılmış olması kaydıyla bir kısmı udhiyye, diğer bir kısmı ise adak, akîka, nafile kurbanı olarak niyet edebilirler. Kurban eti nasıl değerlendirilmelidir?[] Hz. Peygamber, kurban etinin üçe taksim edilip, bir bölümünün kurban kesmeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bölümünün akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, bir bölümünün de eve ayrılmasını tavsiye etmiştir Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 10. Ailenin ihtiyaç durumuna göre etin tamamı evde bırakılabileceği gibi, toplumda muhtaçların arttığı dönemde kurban etinin çoğunun hatta tamamının dağıtılması uygun olur. Kurban derisi nasıl değerlendirilmelidir?[] Kurbanın derisi, bir fakire veya hayır kurumuna verilmelidir. Hz. Peygamber, veda haccında Hz. Ali'ye, kurban olarak kesilen develerinin başında durmasını ve bunların derileri ile sırtlarındaki çullarını sadaka olarak vermesini, kasap ücreti olarak bunlardan bir şey vermemesini emretmiştir Ebu Davud; Menasik, 20. Buna göre kurban derilerinin para karşılığında satılması, kurbanın kesimi veya bakımı için ücret olarak verilmesi caiz değildir. Derinin satılması halinde bedelinin yoksullara verilmesi gerekir. Vekalet yoluyla kurban kesilebilir mi?[] Kurbanı, kişi kendisi kesebileceği gibi, vekalet yoluyla başkasına da kestirebilir. Zira kurban mal ile yapılan bir ibadettir; mal ile yapılan ibadetlerde de vekalet caizdir. Vekalet yoluyla kurban kestiren kişi, bulunduğu yerde ki birisine vekalet verebileceği gibi, başka bir yerdeki kişi veya kuruma da vekalet verebilir. Vekalet, sözlü veya yazılı olarak verilebileceği gibi telefon, internet, faks ve benzeri iletişim araçları ile de verilebilir. Kuyruksuz koyunlar kurban edilebilir mi?[] Doğuştan kuyruksuz olan veya besili olması için küçük yaşta kuyrukları boğulmak suretiyle düşürülen koyunların kurban edilmelerinde bir sakınca yoktur. Ancak bir kaza ile değerini azaltacak şekilde kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu kopan hayvanın kurban edilmesi caiz değildir. Ölmüş kimseler için kurban kesilir mi?[] Son zamanlarda halkımız arasında yaygınlaşma eğilimi gösteren; “ölü kurbanı” veya “kabir kurbanı” diye isimlendirilen bir kurban çeşidi yoktur. Ancak, ölmüş birisi adına veya sevabı ölüye bağışlanmak üzere kurban kesilebilir. Kurban borcu olup da hayatta iken vasiyet eden kişinin bıraktığı miras yeterli ise, mirasçıları tarafından vasiyetinin yerine getirilmesi gerekir. Vasiyeti yoksa, ölen kimseler için mirasçılarının kurban kesmeleri gerekmez. Ancak bir kimse, sevabını ölmüş bulunan anne veya babasına yahut diğer yakınlarına bağışlamak üzere, çeşitli hayır kurumlarına, fakir ve muhtaç kişilere bağışta bulunabileceği gibi, kurban da kesebilir. Taksitle kurban alınabilir mi ?[] Kişi, ister peşin ister taksitle olsun satın aldığı hayvanı kurban olarak kesebilir Satın alınan kurbana, daha sonra başkaları ortak edilebilir mi ?[] Kişi, mülkiyetinde olan veya kurban etmek amacıyla satın aldığı büyükbaş hayvana yedi kişiyi geçmemek şartıyla başkalarını da ortak edebilir. Kurban yerine sadaka vermekle bu ibadet yerine getirilmiş olur mu?[] Fıkhi hükmü ister vacip, ister sünnet olsun; kurban ibadeti belirli şartları taşıyan hayvanın usulüne uygun olarak kesilmesiyle yerine getirilir. Kurban bedelini yoksullara ya da yardım kuruluşlarına vermek suretiyle, kurban ibadeti ifa edilmiş olmaz. Şüphesiz Allâh Teâlâ’nın rızasını kazanmak niyetiyle, fakir ve muhtaçlara yardım etmek, iyilik ve ihsanda bulunmak da Müslüman’ın önemli vazifelerinden biridir. Ancak, bu iki ibadetten birinin diğerinin alternatifi olarak sunulması dini açıdan doğru değildir. Nitekim Peygamber Efendimiz de, kurban meşru kılındıktan sonra her yıl kurban kesmiştir. Buhârî, Hac 117, 119; Müslim, Edâhî 17. Ayrıca hadisi şeriflerde kurban bayramında, Allah katında en sevimli ibadetin kurban kesmek olduğu, kurbanın kesilir kesilmez Allah katında makbul olacağı ve kurban edilen hayvanın her unsurunun kişinin hayır hanesine yazılacağı ifade edilmiştir. Tirmizî, Edâhî 1; İbnu Mâce, Edâhî 3. Akika Kurbanı nedir?[] Yeni doğan çocuk için şükür amacıyla kesilen kurbana, “akika” adı verilir. Akika kurbanı kesmek müstehaptır. Akika kurbanı olarak kesilecek hayvanda, diğer kurbanlarda aranan şartlar aranır. Akika kurbanı, çocuğun doğduğu günden bulûğ çağına kadar kesilebilirse de doğumun yedinci günü kesilmesi daha faziletlidir. Akika kurbanının etinden ve derisinden, kurban sahibi dahil herkes istifade edebilir. Şükür kurbanı ne demektir?[] Temettu ve kıran haccı yapan kişilerin, aynı mevsimde hac ve umreyi birlikte ifa ettikleri için, kestikleri kurbanlara şükür kurbanı da denilmektedir. Aynı şekilde kişi, arzu ettiği bir amaca ulaşması veya bir nimete nail olması sebebiyle şükür kurbanı kesebilir. Bu kurbanların etinden sahipleri de yiyebilirler. Adak Kurbanı Ne Demektir?[] Kurban adayan kişinin kurban kesmesi vaciptir. Eğer kişi adağını bir şartın gerçekleşmesine bağlamışsa, bu şart gerçekleşince kesmesi gerekir. Adak kurbanının etinden adak sahibi, usul ve furûu neslinden geldiği ana, baba, dede ve nineleri…ile kendi neslinden gelen çocukları ve torunları.. yiyemeyeceği gibi, zengine de yediremez. Burada iki durum sözkonusu Birincisi; Şayet konunun hükmü bilmenden yemişler ise yediklerinin bedelini fakirlere tasadduk etmeleri gerekir. İkincisi, konunun hükmünü bilerek, yiyeceklerinin bedelini, fakirlere tasadduk etmek üzere yemeleri asla caiz değildir. Yiyemezler. Kadın kurban kestirebilir mi?[] Bir önceki soruya verdiğimiz cevaptan da anlaşılacağı üzere, Hanefilere göre kadının da kendi malı mülkü, altını ya da parası varsa onun da kurban kesmesi gerekir. Hatta kadın evi bakmakla yükümlü olmadığı için, onun temel ihtiyaçlarını karşılayacak parasının bulunması aranmaz. Çünkü onları zaten erkek karşılayacaktır. Öyleyse zengin olan kadın kurban keser, ya da vekalet vererek kestirir. Yolcunun kurban kesmesi gerekir mi?[] Şeri ölçülerle yolcu sayılan bir insana kurban kesmek vacip değildir. Ancak bizzat kendisi keserse, ya da vekil tayin ettiği kişiye kestirirse güzel bir iş yapmış olur. Kurban kesmek yerine sadaka vermekle bu ibadet yerine getirilmiş olur mu?[] Hayır asla! Çünkü ibadetlerin cinsini ve keyfiyetini biz tayin edemeyiz. İbadetler tamamen Mabudun bildirdiği gibi olmalıdır. Başka türlü verme ibadetleri zaten vardır. Kişi onlardan yapması gerekenleri de yapacak, gerekiyorsa kurbanını da kesecektir. Kurban ne zaman kesilir?[] Vacip olan kurban, kurban bayramının birinci, ikinci ve üçüncü yani, Zilhicce ayının onuncu, on birinci ve on ikinci günlerinde kesilir. Güzel olan, kurbanların gündüzleri kesilmesidir. Kurban Bayramı´nın birinci günü kesmek ise daha faziletlidir. Diğer kurbanlarda ise herhangi bir vakit söz konusu değildir. Bir kurbana kaç kişi ortak olur?[] Büyük baş hayvanlara birden yedi kişiye kadar ortak olabilir. Hayvan kurban olacak yaşta ve özelliklerde bulunduktan sonra, etinin az ya da çok olması, ortak sayısını belirlemez. Küçük ve eti az olsa dahi büyük baş hayvanlara yedi ortak olabilir. ´Bu kurban ancak beş kişilik, ya da üç kişilik olur´ gibi ifadeler, kişi başına gelecek etin belli bir miktarda olmasını anlatmak için söylenir. Yoksa büyük baş bir hayvan kurban olma özelliklerini taşıdıktan sonra ona yedi kişi ortak olabilir. Hangi hayvanlar kurban olarak kesilir? Bu hayvanlar hangi nitelikleri taşımalıdır?[] Kurban ancak keçi koyun, sığır deve ve mandadan olur. Bunun dışındaki hayvanlardan kurban olmaz. Çünkü kurban bir ibadettir ve ibadetleri Hz. Peygamber nasıl öğretmişse ancak öyle yapılırlar. Tavuktan, deve kuşundan vb. hayvanlardan kurban kesmeye kalkan, veya bunların kurban olabileceğini söyleyen ya da bu hayvanlardan bir kurban adayan insan bir bidat işlemiş olduğu için günahkar olur. Hatta böyle bir iddiaya küfür diyen alimler dahi vardır. Kurban kesilecek hayvanlar kendi cinsinin olgun yaşına geldiğinde ve ortalama bir büyüklükte olduğunda kurban kesilebilirler. Her hangi bir arıza ya da hastalık bunları ortalama değerden düşürmüşse kurban kesilemezler. Çünkü kurbanda bir bakıma şöyle bir mana vardır ´Ya Rab! Ben senin rızan için bir koyun, ya da bir keçi vb kesiyorum´. Durum böyle olunca normal bir keçi ya da normal bir koyun sayılmayan, arızalı bir hayvanı kurban etmek uygun olmaz. Bu konudaki ölçü şu hadisi şeriftir ´Kurbanda belirgin kör, belirgin hasta, belirgin topal ve kemiklerinde iliği kalmamış kadar zayıf hayvanlar kurban olmaz´. Ayrıca tek gözü olmayan ve boynuzları kırılan hayvanların da kurban olmayacağı söylenmiştir. Çünkü bu arızalar bir hayvanı kendi cinsinin ortalaması olmaktan çıkarır. Ancak besili olsun ya da zarar vermesin diye küçükken boynuzları köreltilen hayvanlar böyle değildir. Çünkü bu durum hayvanın değerini düşürmez, aksine artırır. Kurbanlık hayvanlardan hangileri ortak olarak kesilebilir?[] Büyük baş hayvanlara birden yediye kadar ortak olunabilir. Küçük baş hayvanlardan ise ancak bir kurban olur. Kurban keserken nelere dikkat edilmelidir?[] 1. Kurban keserken özellikle hayvana sıkıntı vermemeye dikkat etmelidir. Şehirlerde gördüğümüz ve hayvanların itilip kakılarak, dövülerek kurban edilmesi vahşiliktir, İslam ahlakına eziyet eden insanlar sanki on günah işlemiş iki sevap almış gibidirler. Bu kadar günah almaktansa sevabı terk etmek daha iyidir. Müslümanlar kurban keserken hayvana nasıl şefkatle davranılacağını gösterme şansı yakalarlar. Bu şansı kaçırmamalı ve müslümanın merhametini ve diğerlerinden farkını göstermelidirler. 2. İkinci önemli mesele, temizlik ve insanları tiksindirmemedir. Şehirlerde gördüğümüz manzaralar, Müslümanlığın belirtileri değildir. Bizden Allah kurban kesmemizi ister, etrafı pisletmemizi değil. Ve Hz. Peygamber sav şöyle buyururAllah her şeyin ihsan ile yapılmasını şart koşmuştur. İhsan, bir şeyi yapılabileceğinin en güzeliyle yapmaktır. Öyleyse boğazlarken de ihsan ile boğazlayın, bıçağınızı iyi bileyin ve hayvanınızı rahatlatın´.Bu konuya Müslümanlar çok;ama çok dikkat etmeli ve her fırsatta dine ve dindarlara saldırmak isteyenlere fırsat vermemelidirler. Kurban bayıltılarak kesilebilir mi?[] Zorunlu bir sebep yoksa kurbanı bayıltarak kesmek sakıncalıdır, en azından mekruhtur. Çünkü kesimden mi bayıltmadan mı öldüğünü bilemeyiz. Sonra bayıltmanın hayvana ne kadar acı çektirdiğini de bilemeyiz. Ama zapt edilemeyen bir hayvanı bayıltmaktan başka çare yoksa, en sonunda bu yola da baş vurulabilir. Kurban eti nasıl değerlendirilmelidir?[] Kurban kesmekten asıl amaç, Allah için kan akıtmaktır. Bu yapıldıktan sonra kurban tamamdır; ancak elbette kurban kesmenin hikmetlerinden biri de fakir fukaranın et yemesidir. Bunu sağlamak ve kurban etini olabildiğince dağıtmak gerekir. Bunun bir ölçüsü yoktur. Kişi, kendi vicdanına göre hareket eder. Kurban bağışlanabilir mi?[] Kurban elbette bağışlanabilir. Kurbanını keser ve etini olduğu gibi bir şahsa, şahıslara, ya da kurumlara bağışlayabilir. Kendisi adına kurban kesilmek üzere kurbanının parasını da bağışlayabilir, yani birisini vekil kılabilir. Ancak kurban kesmek yerine onun parasını bağışlamakla kurban görevini yerine getirmiş olmaz. Hayır kurumlarına vekalet vererek kurban kesilebilir mi?[] Elbette güvendiği ve bu görevi hakkıyla yerine getirdiğinden emin olduğu kurumlara kurbanını verebilir, onları vekil ederek kesilmesini onlardan isteyebilir. Ancak kurbanın bir ibadet olduğunu bilmek gerekir. Bu sebeple kesilen kurbanların etlerinin günah olmayan şekilde ve müslümanca kullanılıyor olmasına dikkat etmeli ve bunu aynı zamanda takip etmelidir. Hayır kurumlarına bağışlanan kurbanlar için de şükür namazı kılınır mı?[] Kurban için kılınan iki rekat şükür namazı, kurbanını kendi kestiğinde de, başkasına kestirdiğinde de kılınmalıdır. Bunu kılmak şart/farz değildir; ama kılınması sünnettir, sevaptır. Taksitle kurban alınabilir mi?[] Kurbanın peşin alınma zorunluluğu yoktur. Helal olan her türlü alışverişle kurban da alınır. Taksitle alış veriş caiz olduğuna göre kurbanı da taksitle almak caizdir. Borç para ile kurban kesilir mi?[] Borç para ile başka şeyler almak caiz olduğuna göre kurban almak da caizdir. Hatta hac gibi, kurban gibi şeyleri borç para ile almak bazen daha da güzel ve garantili olabilir. Çünkü borç alınan bir para asla haram değildir. Böylece kurbanını haram olmayan bir para ile kesmiş olur. Ölmüş kişiler için de kurban kesilir mi?[] Ölmüş kimseler için de kurban kesilebilir. Hz. Peygamber de sav ümmeti için kurban kesmişlerdi. Bayramda adak kesilir mi?[] Bayramda adak kesilir. Hatta bazılarına göre Kurban´ denen şey, Kurban Bayramı´nda kesilen hayvan olduğu için, ´Ben bir kurban keseceğim´ diye adak adayan insan, sanki kurban bayramında bir kurban keseceğim, demiş olacağından, adaklar da ancak kurban bayramında kesilir. Fakat bizim dilimizde ´Kurban´ dendiği zaman bu anlaşılmadığı için, adaklar, özellikle kurban bayramında denmiş olmadıkça, her zaman kesilebilir. Adak ne demektir?[] Kişinin dinen yükümlü olmadığı halde, farz veya vacip türünden bir ibadet yapacağına dair Allah´a söz vermesidir. Adak bağışlanabilir mi?[] Adak kurban elbette bağışlanabilir. Kişi adak kurbanını keser ve etini olduğu gibi bir şahsa, şahıslara, ya da kurumlara bağışlayabilir. Kendisi adına adak, akika, şükür kurbanı kesilmek üzere kurbanının parasını da bağışlayabilir, yani birisini vekil kılabilir. Hayır kurumlarına vekalet vererek adak, akika, şükür kurbanı kesilebilir mi?[] Elbette güvendiği ve bu görevi hakkıyla yerine getirdiğinden emin olduğu kurumlara kurbanını verebilir, onları vekil ederek kesilmesini onlardan isteyebilir. Bayramda adak kesilir mi?[] Bayramda adak kesilir. Hatta bazılarına göre ´Kurban´ denen şey, kurban bayramında kesilen hayvan olduğu için, ´Ben bir kurban keseceğim´ diye adak adayan insan, sanki ´Kurban Bayramı´nda bir kurban keseceğim´ demiş olacağından, adaklar da ancak kurban bayramında kesilir. Fakat bizim dilimizde ´Kurban´ dendiği zaman bu anlaşılmadığı için, adaklar, özellikle Kurban Bayramı´nda denmiş olmadıkça, her zaman kesilebilir. Kurbanı sıra ile kesmek[] Kurban bayramında, akıllı, bülûğ çağına gelmiş, temel ihtiyaçları ve borçları dışında 80 18 gr altın veya buna denk parası veya malı olan, hür ve mukîm yolcu olmayanmüslümanların kurban kesmeleri mâlî bir ibadettir Dinî hükümlere göre, bir aile içinde herkesin malı kendisine aittir, müşterek bir aile malı yoktur Bu itibarla, yukarıdaki niteliklere göre kurban kesmekle kim mükellef ise, kurbanı o keser Karı-koca her ikisi de kurbanla mükellef ise, her ikisi de keser Sadece birisi mükellef ise, mükellef olan keser Her ikisi de mükellef değiller ise, hiçbiri kesmeyebilir Mükellef olmadıkları halde kurban kesmek isteyenler de nafile olarak bu ibadeti yapabilirler İslam'da eşler arasında mal ayrılığı esastır Ailede mal kime aitse o kurban keser Edinilen mal, eşler arasında ortak ve onlardan her biri bu maldan kendi hissesine düşen miktarla dinen zengin sayılıyorsa, bu durumda her ikisi de kurban keser Kredi kartıyla kurban alma[] Kurban kesmekle mükellef olan şahsın, satın alacağı hayvanın ücretini kredi kartıyla ödemesi, kurbanın sıhhatine engel teşkil etmez Çocuğun Babasına Gönderdiği Para İle Kurban Kesmek[] "Çocuğun babasına gönderdiği kurban parası ile babanın yaptığı kurban kabul değil" sözü doğru değildir Oğlu veya başkası tarafından kendisine bağış yapılan kimse, bağışlanan para ile kurban kesebildiği gibi daha başka ibadetler de yapabilir Yolcunun kurban kesmesi gerekir mi?[] Kurbanın vacip olmasının şartlarından biri de mükim olmaktır Dolayısıyla seferi olanların kurban kesmeleri vacip değildir Ancak, kesmek isterlerse kesebilirler Sefer halinde iken kurban kesenler; bayram günleri içinde memleketlerine dönseler dahi yeniden kurban kesmeleri gerekmez Sefer halinde iken kurban kesmeyip de bayram günlerinde memleketlerine dönenler ise kurban kesmelidirler Doğuştan iki memeli olan veya memelerinden bir kısmından süt gelmeyen hayvanlar[] Doğuştan iki memeli olan veya memelerinden bir kısmından süt gelmeyen hayvanların, kurbanlık hayvanda aranan diğer şartları taşıması halinde kurban edilmesinde sakınca yoktur Kulağı kesik veya delinmiş hayvanlar[] Kulağı kesik veya delinmiş hayvanın eti her halükarda yenilebilir Kurbanlık hayvanlarda, kurban edilmesine engel teşkil eden kusurlar hadis-i şerîfte belirgin körlük, hastalık, topallık ve iliği yok denecek kadar zayıflık olarak belirlenmiştir Bunların dışındaki kusurlar ise, müctehitler tarafından, kendi dönemlerindeki hayvanların değerini düşüren kusurlar esas alınarak belirlenmiştir Tarım Bakanlığına göre günümüzde işaret için hayvanların kulaklarının delinmesi bir kusur değil hayvanın sağlıklı olduğunun göstergesidir Bu itibarla kulakları delinen hayvanın kurban edilmesinde sakınca yoktur Kaldı ki, fakihlerin çoğunluğu kulağın delinmesini kusur kabul etmemişlerdir Doğuştan boynuzsuz hayvanlar[] Doğuştan boynuzsuz kurbanlık hayvanların kurban olarak kesilmesi caiz olduğu gibi küçükken sapılan cerrahi yöntemle boynuzları kesilerek, kimyasal yolla boynuzu yakılarak ya da benzeri boynuz uzaklaştırma işlemine tabi tutularak boynuzsuzlaştırılan hayvanların kurban olarak kesilmesi caizdir Boynuzların elektrikle sökülmesi[] Doğum esnasında hayvanların boynuzlarının elektrik ile kurutulması suretiyle boynuzsuz olarak büyüyen hayvanların kurban edilmesinde bir sakınca yoktur Hayvanın Boynuzlarını Yakmak[] Tıbbî müdahale ile boynuzlarının büyümesi engellenen hayvanın, diğer şartlarını taşıması halinde kurban edilmesinde sakınca yoktur Kurbanın süt dişleri[] Kurbanlık hayvanın kurban edilebilmesi için, süt dişlerini değiştirmiş olması gerekir Bu şartları taşımıyan bir hayvanı kurban eden kişi kurban ile mükellefzengin ise, kurban kesim günleri içinde yeni bir kurbanlık olarak kesmesi, kurban kesim günlerinin çıkması halinde bedelini tasadduk etmesi gerekir 2 tam yılı doldurduğu halde dişini değiştirmemiş olanlar da kurban edilir Kurban kesilen hayvanda -BSE hastalığı[] Kurbanlık hayvanın kesilmeden önce hastalığı bilinmiyor ve başka bir özrü de yoksa, kestikten sonra hastalığının anlaşılması halinde yeniden kurban kesilmesi gerekmez Ancak satıcının ayıbından dolayı kurbanlığın bedelini bayramın ilk üç gününde iade etmesi durumunda yeniden kurban alınarak kesilir Bundan sonra iade edilmesi halinde bu parayı fakirlere tasadduk eder Küpe takılan hayvanın kurban olması[] Kulağı kesik veya delik olan bir hayvanın her halukarda etinin yenmesinde bir sakınca yoktur Bir ihtiyaç nedeniyle kulağı delinmiş hayvan, kurban edilebilir Kuyruksuz koyunlar kurban edilebilir mi?[] Kurbana engel olan ayıplar, hayvanın emsali arasında kıymetini azaltan kusurlardır Zararsız şekilde ve daha iyi gelişmesi maksadıyla kuyruklarının fazla kısımları boğulmak suretiyle düşürmek, hayvanların kıymetini düşüren bir ayıp değildir Bu itibarla böyle hayvanların kurban olarak kesilmesinde bir sakınca yoktur Dişi Bir Sığırın Kurban Edilip Edilmeyeceği[] Deve, sığır gibi büyük baş hayvanlar ile, koyun, keçi gibi küçük baş hayvanların belirli şartları taşımaları durumunda kurban olarak kesilebilecekleri hususu Hz Peygamberin hadis ve uygulamaları ile sabittir Kurban edilecek hayvanın cinsiyeti, kurban ibadetinin fazileti açısından bir ölçü değildir Ancak sığırın dişisinin kurban edilmesinin faziletli olduğu görüşünü ileri süren fakihlerin, bu görüşünü yaşadıkları toplum ve dönem ile ilintilendirerek değerlendirmek daha isabetli olur Tarıma dayalı bir toplumda, erkek sığırın tarıma katkısı ile dişi sığırın katkısı göz önünde bulundurularak böyle bir görüş ortaya atılmış olabilir Ancak bu görüşler, dinin değişmez esasındanmış gibi kabul edilmemelidir Bu tür görüşler, toplum menfaati göz önünde bulundurularak ortaya konmuş görüşlerdir Şayet çağımızda ve toplumumuzda dişi sığırların kurban edilmesi, üretime zarar veriyor ise, erkek sığırların kurban edilmesinin daha uygun olduğunun ifade hatta teşvik edilmesinin, kurbanın faziletine hiçbir zararı söz konusu değildir Ayrıca Kurbanlık hayvanın erkek veya dişi olması, kurbanın geçerlilik şartları arasında geçmemektedir Gebe hayvanın ya da yeni doğuran hayvanın kurban edilmesi[] Doğumu yaklaşan gebe hayvanı ya da yeni doğuran hayvanı kurban olarak kesmek mekruhtur Kurbanlık Hayvanın Yaşı[] Kurbanlık hayvanların yaş sınırı, ictihatla değil, Hz Peygamber'in sünneti ile tesbit ve tayin edilmiştir Hadis-i şeriflerde belirtildiği üzere, keçi ve koyun bir yaşını; sığır iki yaşını, deve ise beş yaşını doldurunca kurban olarak kesilebilir Ancak altı-yedi aylık iken bir yaşında imiş gibi gösterişli olan koyunun kurban olarak kesilmesi caizdir Bu hayvanların yaşları hesaplanırken hicri takvim dikkate alınır Bir kameri yılda 354 gündür Hangi cins olursa olsun, bir yaşını doldurmayan keçi; iki yaşını doldurmayan sığırın kurban olarak kesilmesi geçerli değildir Ancak altı ya da yedi aylık iken bir yaşında imiş gibi gösterişli olan koyunun kurban olarak kesilmesi caizdir Kurban bayramında iki seneyi tamamlamasına 17 gün kalan bir tosun, iki yaşını doldurmadığından kurban olamaz 2001yılının Arefe günü doğan bir sığır, 2003 yılının kurban bayramında iki yaşını doldurduğundan, 2003 yılının kurban bayramında kurban olarak kesilebilir Kurbanlık hayvanların ortak kesimi[] Kurbanlık hayvanlardan hangileri ortak olarak kesilebilir?[] Koyun veya keçi bir kişi tarafından; sığır, manda ve deve gibi büyük boy hayvanlar ise, yedi kişiye kadar ortak olarak kurban edilebilir Bu nedenle iki kişinin ortak olarak bir koyunu veya keçiyi kurban olarak kesmeleri caiz değildir Kurbanlarda ortaklık sadece büyükbaş hayvanlardan olur Bu konuda bir çok hadis-i şerif bulunmaktadır Ortak olarak kurban edilebilen hayvanlar,tek veya çift sayıda ortak tarafından kurban edilebilir Ancak bu hisselerden birini iki kişinin ortaklaşa kurban etmeleri caiz değildir Ayrıca yediden fazla kişi, iki veya daha fazla büyük baş hayvana ortak olarak kurban kesseler, bu kurbanların hiçbiri geçerli olmaz Hissedarlardan her birinin kurbanlarını aynı maksat için kesmiş olmaları gerekmez Bir kısmı vacip veya nafile udhiyye için, diğer bir kısmı ise adak kurbanı olarak niyet edebilirler Ancak hepsinin kurbanlarını ibadet niyetiyle kesmeleri gerekir İçlerinden biri kurbana niyet etmeksizin sırf et almak için iştirâk etse, hiçbirinin kurbanı sahih olmaz Böyle birkaç hisse olarak kesilen kurban etinin, ortaklar arasında tartı ile ve eşit olarak paylaşılması gerekir Götürü usûlü ile taksim câiz olmaz İki Kişinin Kestiği Kurbana Üçüncü Kişi Girebilir mi?[] Ortak olarak kurban edilebilen hayvanlar tek veya çift sayıda ortak tarafından kurban edilebilirler Buna göre iki ailenin ortak kestiği bir hayvana mutlaka üçüncü bir kişinin ortak olması gerekmez Kurbanın Kesilmesi[] Hayvanlar ehil kişiler tarafından kesilmeli ve kesim işlemi süratli bir şekilde yerine getirilmelidir Ayrıca, çevre temizliği ve ekolojik dengenin korunması için gerekli tedbirler alınmalıdır Kurban kesimi esnasında, psikolojik açıdan etkilenmemesi için çocukların kesim mahallinden uzak tutulmalarına dikkat edilmelidir Aynı şekilde, hayvanların diğerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmelidir Dinimize göre kurbanlık hayvanlar şöyle kesilmelidir[] * Hayvan eziyet edilmeden kesilecek yere getirilir * Eziyet edilmeden kıbleye karşı sol yanı üzerine yatırılır * Oradakiler tarafından seslice üç defa tekbir getirilir * Bundan sonra kurban duası olarak bilinen En'am süresinin 162-163 ayetleri okunur * Dua bittikten sonra "Bismillahi Allahu Ekber" denilerek kurbanın boğazı kesilir * Koyun, keçi ve sığır; boğazları ile çeneleri arasından kesilir Usulüne göre bir kesim yapmış olmak için hayvanın yemek ve nefes borularıyla, iki atardamarından en az birinin kesilmesi gerekir Bu şekilde yapılan bir kesim sırasında, bıçağın omur iliğe ulaşması ya da ulaşmama fark etmez Kanın da açılan bir çukura akması beklenir Kesilen hayvan deve ise, boynunun alt kısmı ile göğsü arasından kesilir Kesim işinde keskin bıçak kullanılmalı ve hayvana eziyet edilmemelidir * Kurbanı elinden geliyorsa sahibi kesmeli, değilse uygun gördüğü bir müslümana kestirmeli, kendisi de başında bulunmalıdır Kesen kişinin mutlaka besmele çekmesi gerekir * Hayvan hareketsiz hale gelince usulüne göre yüzülür ve parçalanır * Kurban sahibinin, kurbanın kesilmesinden sonra iki rekât namaz kılarak hacetlerini Allah'dan istemesi Peygamber efendimiz tarafından tavsiye edilmiştir "Her kim kurbanını kestiğinde, kestiği bıçağı elinden bıraktıktan sonra iki rekât namaz kılar ve Allah'a dua ederse Allah o kimseye istediği, şeyi verir "Buhari Kurbanın Başının Koparılması[] Hayvana eziyet verilmemesi amacıyla hayvanın canı çıkmadan başının gövdesinden ayrılması hoş karşılanmamıştır Dolayısıyla canı çıkıp derisi yüzülmeye başlamadan önce başının koparılması doğru değildir Canı çıktıktan sonra başının vücudundan ayrılmasında sakınca yoktur Kurbanlıkların bayıltılarak kesilmesi Şokla kesim[] Fazla eziyet vermemek ölüm acısını azaltmak maksadıyla, kesim esnasında hayvanın elektrik şoku ile veya narkoz vererek bayıltılması, bu hayvanın kurban olarak kesilmesine engel ayıplarından sayılmaz Çünkü kurbana engel ayıp, kesim esnasında meydana gelen arızalar olmayıp, hayvanda önceden mevcut olan ve emsaline göre hayvanın değerini noksanlaştıran kusurlardır Kesim esnasında meydana gelen kusurlar, kesim işlemine dahil bir ameliyye olup, kurbana engel ayıp sayılmaz Bu itibarla, canlı olarak şok etkisi ile ölmeden önce hemen kesilmek kaydı ile kurbanlık hayvanın elektrik şoku ile bayıltılarak kesilmesi caizdir Hayvan henüz kesilmeden, şok etkisiyle ölürse, kurban olmayacağı gibi, eti de yenilmez Vekalet yoluyla kurban kesilebilir mi?[] Kişinin keseceği kurbanı bizzat satın alması, kendisinin kesmesi veya kesilirken yanında bulunması, -kurbanın sahih olması için- gerekli değildir Bunlar vekalet yoluyla da yapılabilir Çünkü kurban, mali bir ibadettir Mal ile yapılan ibadetlerde ise vekalet caizdir Kurbanı kişi kendi bulunduğu yerde vekalet vererek kestirebileceği gibi, başka bir yerdeki kişi veya kuruma da vekalet vererek kestirebilir Aynı şekilde vekalet, sözlü olarak verilebileceği gibi, yazılı olarak, telefon, internet, faks ve benzeri iletişim araçları ile de verilebilir Kurbanlık hayvandan yararlanma[] Bir kimse, kendi evinde besleyip büyüttüğü veya kurbanlık olarak satın almadığı bir ineğini, kurbana bir müddet kala kurban edeceğine niyet etse de bu ineğinin sütünü yiyebilir, ondan istifade edebilir Fakat kurban olarak alınan bir hayvanın kesim öncesinde sütünden ve yününden yararlanmak uygun değildir Şayet yararlanılmışsa bedeli sadaka olarak verilmelidir Kurbanın Eti[] Kurban eti nasıl değerlendirilir?[] Kurban etinin hepsini yoksullara sadaka olarak dağıtmak veya kurban kesenin kendisi veya ailesi için alıkoymak caiz ise de, en uygun olanı, kurban etini üçe taksim edip, yenilmek, ikram edilmek ve fakirlere dağıtılmak üzere birini kurban kesmeyen yoksullara, bir bölümünü akraba, tanıdık ve komşulara vermek, birini de ailesi ile birlikte yemek üzere evde bırakmaktır Kurban etlerinin bayram günlerinde dağıtılması daha uygun ise de ihtiyaca göre bayramdan sonraki günlerde de dağıtılabileceği gibi ev halkı tarafından da yenir Kurban etinden Kasap ücreti vermek[] Kurban etindenkasap ücreti de verilmez Hz Ali'den şöyle dediği rivayet edilmiştir "Resulullah a s, develer kesilirken başında durmamı, derilerini ve sırtlarındaki çullarını paylaştırmamı emretti ve onlardan herhangi bir şeyi kasap ücreti olarak vermeyi bana yasakladı ve kasap ücretini biz kendimiz veririz" buyurdu Müslim, Edahî, 28; Ebu Davud, Edahî, 9; Nesâî, Dahâyâ,37 Kurban etinin satılması[] Kurban, sırf Allah rızasını kazanmak için kesildiğinden kurbanın deri, et, yağ, baş, ayak, yün ve süt gibi parçalarının sahibi tarafından satılması ya da kesim ücretinin bunlarla ödenmesi caiz değildir Nitekim Hz Peygamber "Kurban derisini satan kimsenin kurbanı yoktur" buyurmuştur Eğer böyle bir şey yapılmışsa, kıymetinin tasadduk edilmesi gerekir Kurbanda esas olan kanın akıtılması olmakla birlikte sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı sağlaması bakımından etinin fakirlere tasadduk edilmesi önem arzetmektedir Bu itibarla, kurban etinin doğrudan fakirlere tasadduk edilmesi yerine satılarak bedellerinin verilmesi caiz olmakla birlikte böyle bir davranış kurban etinin espirisine uygun değildir Ancak hayır kurumlarının vekalet yoluyla kestikleri veya kendilerine bağışlanan kurban etlerini kasaba verip daha sonra aynı miktarda et almaları caizdir Ayrıca vekalet yoluyla kurban kesimlerinde vekalet veren kimselerin paralarıyla kurban almayıp bu paranın bir hayır kurumuna yatırılması, bunun yerine onlar adına alınacak kurbanın ücretinin kesildikten sonra etleri satılarak ödenmek kaydıyla satın alınması caiz değildir Ancak vekalet verenlerin bu konuda sorumlulukları bulunmamaktadır İsteyen vatandaşlarımızın, önceden bedelini ödeyerek, müslümanların kurduğu bir vakıf ya da bir kuruluş organizesiyle vekaleten kurbanlarını kestirmeleri ve bu kurbanların etlerinin yoksul müslümanlara et olarak ulaştırılması caiz olduğu gibi söz konusu etlerin, kısmen veya tamamen et olarak müslümanlara ulaştırılması imkanının sağlanamaması halinde bunların rayiç bedelle satılarak bedelinin yukarıda geçenlere sarfedilmesinde dinen bir sakınca yoktur Kurbanın Yenilmeyecek Yerleri[] Kurbanın yenilmesi caiz olmayan azaları şunlardır * İdrar yolu ferci * Hayaları * İdrar torbası * Safra kesesi öd * Akan kanı * Tenasül uzvu Hayvanın bu kısımları kesildikten sonra parçalanırken ayrılır ve atılır Kurbanın Derisi[] Kurbanın derisi sahibi tarafından istenirse seccade veya evde kullanılabilecek bir eşya yapılabilir Kurban sahibi derisini istediği gibi tasarruf eder, dilediği hayır müessesesine verebilir Hac kurbanları Türkiye’de kestirilebilir mi?[] İslâm’ın beş esasından biri olan hac ibadeti, Müslümanların Mekke’de bulunan Kabe’yi ve çevresindeki kutsal mekanları, bu ibadet için tahsis edilen belli zaman dilimi içinde, usulüne uygun olarak ziyaret etmeleri ve yapılması gerekli diğer görevleri yerine getirmeleridir Hac ibadeti, ifrad, temettu' ve kıran olmak üzere üç şekilde eda edilebilir Sadece hacca niyet edilip, umreye niyet edilmeyen ifrat haccında kurban kesmek zorunlu değildir Temettu haccı aynı hac mevsiminde önce umre yapıp ihramdan çıktıktan sonra hac için tekrar ihrama girilerek yapılan hac ile kırân haccı bir niyetle hac ve umre için ihrama girilerek yapılan hac’nda harem bölgesinde Kabe ve civarı şükür kurbanı hac kurbanı, hedy kesilmesi vaciptir Bakara 2/196 Bu nedenle, hac kurbanının harem bölgesi dışında kesilmesi caiz değildir Bu konuda din bilginleri arasında herhangi bir görüş ayrılığı bulunmamaktadır Hacda bulunan kişilerin, hac kurbanı hedy dışında, Bayram münasebetiyle nafile olarak kurban kesmek istemeleri halinde, bunu vekalet yoluyla Türkiye’de kestirmeleri daha uygun olur Ölü kurbanı var mıdır?Ölen anne-baba adına kurban kesme -Ölü İçin Kurban Kesilir mi?[] Ölü kurbanı diye bir kurban çeşidi yoktur Ancak, ölü adına veya sevabı ölüye bağışlanmak üzere kurban kesilebilir Vasiyeti yoksa, ölen kimseler için mirasçılarının kurban kesmeleri gerekmez Ancak bir kimse, sevabını ölmüş bulunan anne veya babasına yahut diğer yakınlarına bağışlanmak üzere, çeşitli hayır kurumlarına, fakir ve muhtaç kişilere bağışta bulunabileceği gibi, kurban da kesebilir Ölenin kendisi için kurban kesilmesine dair vasiyeti yoksa, kesen kimse, bu kurban etini fakirlere yedirebileceği gibi, kendisi ve zenginler de yiyebilir Vasiyet varsa, tamamen fakirlere yedirilmesi veya dağıtılması gerekir Ölen kimsenin vasiyeti olmaksızın, sevabı onun ruhuna bağışlanmak üzere kesilen kurbanın her hangi bir zamanda kesilmesi caiz ise de, kurban bayramı günlerinde kesilmesi daha faziletli ve daha sevaplıdır Ölenin vasiyyeti gereğince kesilen kurban ise, ancak kurban bayramı günlerinde kesilir Kurban Yerine Bedelini Vermek Kurban kesmek yerine sadaka vermekle bu ibadet yerine getirilmiş olur mu?[] Kurban ibadeti, kurbanlık hayvanı kesmek suretiyle yerine getirilir Bunun için kurban bayramında kesilen kurbanı veya adak kurbanını kesmek yerine, parasını fakirlere vermekle bu ibadet yerine getirilmiş olmaz Mezheplerin çoğuna göre udhiyye kurbanının hükmü sünnettir Hanefi fıkhında tercih edilen görüş ise, kurbanın vacip olduğudur Ancak bir ibadetin farz olmayışı, onu ibadet olmaktan çıkarmayacağı gibi, şeklinin de değiştirilmesini gerektirmez İbadetlerin; şekil, şart ve rükünleri olduğu gibi hikmetleri, amaçları ve teşri gerekçeleri de vardır İbadetlerdeki bu özelliklerin birbirinden ayrı düşünülmesi mümkün değildir Din, felsefi bir doktrin değildir Dini hükümlerle ilgili olarak ortaya çıkan yeni meselelerde, teşri amaç ve şartlarına aykırı olmayacak şekilde yeni düzenlemeler getirilmesi, her ne kadar caiz ise de; ibadetlerin eda edilişini ve sahih olma şartlarını ortadan kaldırarak indi, keyfi ve nefsani istekler doğrultusunda değişiklikler yapılamaz İslam Dini’ndeki, hatta diğer ilahi ve semavi dinlerdeki kurban ibadetini, ilkel dinlerdeki anlayışlarla ve uygulamalarla karıştırmak büyük bir yanlışlıktır Kurban ibadetinin dini delillerinin Kur’an-ı Kerim’de bulunmadığını iddia etmek ve Allah’ın bu çeşit bir buyruğunun olmadığını ileri sürmek de doğru değildir Zira Saffat Suresinde Ayet 107; Hz İbrahim’in oğlu Hz İsmail’in yerine bir kurbanın, Allah tarafından kendilerine fidye kurban olarak verildiği açıkça bildirilmektedir Ayrıca diğer bazı ayetlerde de kurban ibadeti ile ilgili nasslar mevcuttur “ Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar Işte bunlardan yiyin, sıkıntı içindeki fakiri de doyurun ”Hacc Süresi, 28 “Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanların üzerine O’nun adını anarak kurban kesmeyi meşru kıldık ” Hacc Suresi; 34 “Biz büyükbaş hayvanları da sizin için Allah’ın dininin işaretlerinden kurban kıldık Sizin için onlarda hayır vardır Onlar ayakları üzerine sıralanmış halde dururken üzerlerine Allah’ın ismini anınız ve kurban ediniz Yanları yere yaslandığı zaman da onlardan yiyin, isteyen yoksulu da istemeyen yoksulu da doyurun İşte biz, şükredesiniz diye o hayvanları sizin emrinize verdik ” Hacc Süresi, 36 “Bu hayvanların ne etleri ve ne de kanları Allah’a ulaşacaktır Allah’a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir ” Hacc Suresi; 37 Bu ayetlerde zikredilen hayvan kesiminin, et ihtiyacı temini için kesilen hayvanlar olmadığı, bunların ibadet amaçlı birer uygulama oldukları gayet açıktır Et ve kanların Allah’a ulaşamayacağının, asıl olanın ihlas ve takva olduğunun bizzat ayetin nazmında yer alması bunu ispat etmektedir Allah’ın, kurbanın etine ihtiyacı olmadığına göre, hayvanın kesilmesi yerine nakdi tutarının ihtiyaç sahiplerine dağıtılmasının daha uygun olacağı görüşünü bu ifadelerden çıkarmak doğru değildir Fıkhi hükmü ister vacip, ister sünnet olsun; kurban ibadetinin ancak kurban olacak hayvanın usulüne uygun olarak kesilerek yerine getirileceği kesindir Bedelini infak etmek suretiyle, kurban ibadeti yerine getirilmiş olmaz Allâh Teâlâ’nın rızasını kazanmak niyetiyle, karşılıksız olarak fakir ve muhtaçlara yardım etmek, iyilik ve ihsanda bulunmak da Müslüman’ın önemli vazifelerinden biridir Zaruret derecesinde ihtiyaç içerisinde bulunan kimseye yardım etmek dinimizde farz kabul edilmiştir Ancak, bu iki ibadetin birbirinin alternatifi olarak sunulması doğru değildir Kişinin keseceği kurbanı bizzat satın alması, kendisinin kesmesi veya kesilirken yanında bulunması, -kurbanın sahih olması için- gerekli değildir Bunlar vekalet yoluyla da yapılabilir Çünkü kurban, mali bir ibadettir Mali ibadetlerde vekalet, mutlak olarak caizdir Hiçbir mazeret olmadan da kişi kendi kurbanını satın alıp kesmek üzere güvendiği bir kimseyi vekil tayin edebilir Vekil hakiki şahıs olabileceği gibi, hükmî şahısyani özel veya resmi bir kuruluş da olabilir Netice itibariyle, maddi yardımda bulunmanız kurban yerine geçmez Kurbanınızı vekalet yoluyla kestirebilirsiniz Kurbanın rüknü, kurbanlık hayvanın kesilip kanının akıtılmasıdır Kurbanlık hayvan bizzat veya vekalet yolu ile kesilmedikçe, parasını tasadduk etmekle, kurban vecibesi edâ edilmiş olmaz Kurban kesmek yerine sadaka vermekle bu ibadet yerine getirilmiş olur mu?[] Kurban ibadeti, kurbanlık hayvanı kesmek suretiyle yerine getirilir. Bunun için kurban bayramında kesilen kurbanı veya adak kurbanını kesmek yerine, parasını fakirlere vermekle bu ibadet yerine getirilmiş olmaz. Kurban kesildikten sonra fiyat belirlenmesi Kurbanın Kilo İle Alınıp Satılması caiz midir?[] Kesildikten sonra sakatatını kellesini ve derisini hesaba katmaksızın geri kalan eti tartılarak kilosu şu kadardan fiyatı tespit edilmek üzere pazarlık edilerek satın alınan hayvanın kurban olarak kesilmesi ve yapılan bu alış-veriş caizdir. Şu kadar var ki kilo fiyatının rayiç bedel şeklinde muallakta bırakılmayıp kaçtan olacaksa belirlenmesi ve derisi, kellesi, sakatatı gibi kısımlarının satıcıda kalmak üzere akitten istisna edilmemesi gerekir. Aynı şekilde canlı olarak tartılarak kilosu şu kadardan fiyatı tespit edilmek üzere satın alınan hayvanın da kurban olarak kesilmesi ve yapılan akit caizdir. Kilosunun fiyatı belli olmak kaydıyla, bir hayvanın canlı iken, yahut kesildikten sonra et olarak tartılıp fiyatının belirlenmesi suretiyle satılması caizdir. İhmal sebebiyle zamanında kurban kesmeyen ne yapmalıdır?[] Şartlarını taşıdığı halde ihmal sebeplerle kurban kesmeyen bir kimsenin, o yıla mahsuben, bir kurban bedelini fakirlere vermesi, ayrıca tevbe ve istiğfar etmesi gerekir. Alınan kurbanlığın ölmesi durumunda ne yapılır?[] Almış olduğu kurbanlık hayvanı ölen kişi, yükümlülük şartlarını taşıması halinde, Bayramın ilk üç gününde ise yeni bir kurbanlık alıp kesmesi, Bayram günlerinden sonra ise kurban bedelini tasadduk etmesi gerekir. Zengin bir kimsenin aldığı kurbanlık hayvan, kurban günlerinden önce ölürse, bu kimsenin yeniden bir kurbanlık hayvan alması gerekir. Zengin bir kimse bir şahısa para verip "bununla kurbanlık hayvan al ve benim adıma kurban kes" dese; ancak bu şahıs parayı harcasa; zengin olan şahıs da bu durumu eyyam-ı nahr kurban kesim günleri geçtikten sonra öğrense vekilin söz konusu parayı tazmin etmesi gerekir. Zengin olan kimsenin kurban yükümlülüğü düşmez. Ancak eyyam-ı nahr geçtikten sonra bu paranın fakirlere tasadduk edilmesi gerekir. Erkeğin eşi için kurban kesmesi gerekir mi?[] İslam dininde ferdin mülkiyeti esas olduğundan ailede karı-koca zengin olan kişi kim ise kurbanı onun kesmesi gerekir. Kişi dilerse karısı veya çocukları adına kurban kesebilir. Kesilen kurbanın kanından sürmenin bir sakıncası var mıdır?[] Kesilen kurbanın kanından eve, arabaya, alna sürülmesi ve bundan bereket umulmasının dini bir temeli yoktur; eski örf ve âdetlere dayanmaktadır. Adetli kadın ve cünüp erkek kurban kesebilir mi?[] Hayız gören kadın veya cünüp bir erkek kurban kesebilir. Kestiği de yenir. Ana rahmindeki çocuk için kurban kesmek gerekir mi?[] Anne karnındaki bebek için kurban kesilmesi gerekmez. Ancak kişi hanımım hamile kalırsa kurban keseceğim diye adakta bulunması halinde bu kişinin kurban kesmesi gerekir. Kesilen kurbanın hasta olduğunun ortaya çıkması halinde yeniden kesmek gerekir mi?[] Kesilen kurbanın hasta olduğu ortaya çıkıp, etinin sağlık sebebiyle imha edilmesi halinde, eğer kurban kesme günleri bayramın ilk üç günü çıkmamış ise iade edilen para ile yeni bir kurban kesilmesi, kurban kesme günleri geçmiş ise, bu paranın fakirlere tasadduk edilmesi gerekir. Kurbanlık hayvanların gebe kalmasını önlemenin bir sakıncası var mıdır?[] Allah Teâla diğer yeryüzü nimetleri gibi hayvanları da insanların hizmetine vermiş ve onlardan çeşitli şekillerde faydalanmayı helal kılmıştır. Ancak kurbanlık için hazırlanan hayvanların daha fazla etlenmelerini temin maksadıyla gebeliklerinin sonlandırılması; fıtrata müdahale, ekolojik dengenin korunması ve hayvanlara karşı şefkatli davranma çerçevesinde ele alındığında dinen uygun değildir. Dinimizce uygun görülmeyen şeyleri yapmak günah olduğu gibi, böyle şeylere rıza göstermek ve aracı olmak da günahtır. Ancak, kurbanlık veya etlik olarak beslenen hayvanların gebe kalmalarını engelleyici ilaç ve benzeri şeylerin kullanılmasında dinen bir sakınca yoktur. Kurbanda kesilen hayvanlara yazık değil mi? Onların haklarına tecavüz edilmiş olunmuyor mu?[] Bir yılda dünyada et için kesilen hayvanların adedini düşünün. Kurban için kesilen hayvanların sayısı onun karşısında çok az kalır. Yüce Allah, hayvanları insanın gıdası için yaratmıştır. Eti yenen hayvanlar kesilmezse hem büyük bir gıda kaybı, hem de büyük ekonomik değer kaybı olacaktır. Hayvanları haksız yere öldürmemeli. Ama gıda için onlardan istifade etmek için kesilebilirler, avlanılabilirler. Onlar bırakılıp, ayakta ölüp leş mi olsunlar? Kurban kesmesini bilmeyenin, başkasına kestirirken, Allah rızası için bayram kurbanımı kesmeye seni vekil ettim demesi ve kalben de niyet etmesi gerekir. Eğer kurbanı da başkasına aldıracaksa, kurbanı alacak kimse de, kesmeyi bilmediği için başkasına kestirecekse, Allah rızası için bayram kurbanımı almaya, aldırmaya, kesmeye ve kestirmeye seni umumi vekil ettim der.[] 2- Bir kimse, kendisine kurban kesmesi vacip olmasa da, vekil vacip diye kesse, kurban yine sahih olur. Adak hayvanı, akika veya nafile kurban yanlışlıkla vacip diye kesilse mahzuru olmaz.[] 3- Bir kimsenin kendi hayvanını başkası adına kesmesinin caiz olması için, bu kimsenin, kendi hayvanını başkasına veya onun vekiline hediye etmesi, onların da teslim alması, sonra bunu vekil ederek geri verip kestirmeleri gerekir.[] 4- Başkasının hayvanını ondan habersiz, onun için kurban etmek caizdir.[] 5- Başkasının hayvanını, ondan izinsiz, kendi için kurban eden, sonra kıymetini öderse, caiz olur. Sahibi kıymetini kabul etmeyip, kesilmiş hayvanı alırsa, sahibi için kurban edilmiş olur.[] 6- Bir kimse, birine, kurban işimi hallet dese, ona para bile vermese, vekalet vermiş olur. O kişi de bir hayvan alıp kesebilir.[] 7- Vekaleten kurban kesene, kimi çok, kimi az para verebilir. Kimi de hiç para vermeden, Bana da bir hisse verin diyebilir. Vekil asıl gibidir. Vekil, vekalet aldığı kimseler adına kurban keser veya kestirebilir. Daha sonra vekil, ondan para ister veya istemez. İki kurbana yetecek para veren için de iki kurban alır veya ona iki hisse verir. Yahut iyisinden bir kurban alır. Çünkü umumi vekil, tam yetkilidir.[] 8- Kurban kesmeye vekil olan, zekat hariç, sahibinden ayrıca izin almadıkça veya, İstediğini yap diyerek umumi vekil edilmedikçe, başkasını kendine vekil yapamaz. Umumi vekil ise, başkasını, o da bir başkasını vekil yapabilir.[] 9- Birden çok kişiye vekalet vermek sahihtir. Bir işe vekil olan iki kişiden biri, tek başına yetkili olamaz. Ancak emaneti vermede, borcu ödemede, kurban kesme gibi işlerde birisi tek başına yetkili olabilir. Çünkü bu işlerde vekillerden birisinin, diğerinin görüşünü sormaya ihtiyacı yoktur. Bir kimse, kurbanını kesmek üzere dört kişiye vekalet verse, bu vekillerden biri kesince ötekilerin görüşünü almaya ihtiyaç yoktur. Kurban dinimize uygun kesilmiş olur.[] 10- Üzerinde birçok kimsenin vekaleti bulunan kimse, herhangi bir mazeretle bayramın üçüncü günü de kesememişse, Şafii’yi taklit edip dördüncü günü de kesebilir.[] 11- Kurbanda kanın akması yeter, etin dağıtılması şart değildir. Kan akıtılmakla vacib olan kurban kesilmiş olur. Eğer eti de uygun yerlere verilirse daha çok sevab olur. Etin üçte birini evde bırakmak, üçte birini komşulara, gerisini fakirlere vermek müstehabdır. Hepsini fakirlere vermek veya hepsini evde bırakmak da caizdir.[] 12- Derisi namaz kılan fakire verilir. Ne olduğu bilinmeyen kimselere verilmez. Veya evde kullanılır. Yahut devamlı kullanılacak bir şey karşılığı verilir. Tükenen bir şey veya para karşılığı satılmaz. Derisi, eti satılırsa, parası fakire sadaka verilir.[] Kurbanını hayır kurumuna hediye etmek isteyen kimse nasıl vekalet verir?[] Kurbanını, bir hayır kurumuna hediye etmek isteyen kimse, kurban parasını, bu işle vazifeli kimseye teslim ederken, Allah rızası için bayram kurbanımı almaya aldırmaya, kesmeye ve dilediğine kestirmeye ve etini ve derisini dilediğine vermeye seni umumi vekil ettim demelidir. Vekalet, mektupla, faksla, e-maille veya telefonla da verilir. Kurban parası, önceden verilebildiği gibi, daha sonra da gönderilebilir. Vazifeli kimse, satın aldığı kurbana bir numara bağlar. Bu numarayı ve kurban sahibinin ismini deftere yazar. Kesilirken sahiplerinin ismini söyleyerek kasapları vekil eder. Ancak böyle kesilen kurbanlar sahih olur. Kurban satın almak için, umumi vekil olan kimse, bir başkasına, o da bir başkasına umumi vekâlet verebilir mi?[] Vekil, sahibinin izniyle başkasını vekil yapabilir. Kurban satın almaya vekil olan, başkasını, bu da başkasını vekil edip, sonuncu vekil satın alsa, sahibi izin verirse caiz olur. Redd-ül-muhtar Demek ki, umumi vekil edilince, zincirleme vekâlet verilebiliyor. Umumi vekil olmayınca, sonuncu vekilin, vekâlet verenden izin alması gerekiyor. Ama umumi vekâlet verilince, otomatikman sonuncuya izin verilmiş oluyor. Bu incelik bilinmeyince, vekâlet sahih olmaz sanılıyor. 7 kişiyiz. Keseceğimiz kurbanı paylaştırmanın kolay bir yolu var mı?[] Kolay yolu var. Ortaklar ilk size vekalet verirken, Bayram kurbanımı kesmeye, kestirmeye ve etini ve derisini istediğin gibi kullanmaya seni umumi vekil ettim derlerse, artık et de sizin olur, istediğinize istediği kadar verebilir veya vermeyebilirsiniz. Et sizin demektir. Hiç ayırmadan öylece fakirlere de verebilirsiniz. Yedi ortağa göz kararı ile de verebilirsiniz. Biri adak hayvanı, biri akika, biri de bayram kurbanı kesmem için bana vekalet verdi. Alacağım ineğe bunları da ortak etmem caiz midir?[] Evet caizdir. Kurban vekaletimi verdiğim kişi, 3 defa "kabul ettim" demesi mi lazım?[] Hayır, bir kere demek yeter. Başını sallaması da yeter veya itiraz etmemesi kabul etmesi demektir. Bir tanıdığa benim kurban işini hallet diye para gönderdim. O da peki dedi. Bu vekalet oldu mu?[] Evet, kurban vekaleti verilmiş olur. Ayrıca kesmeye kestirmeye etini derisini dilediğine vermeye seni vekil ettim demek gerekmez denirse güzel olur, denmezse yine vekalet verilmiş olur. 7 kişi, vacip kurbanlarını, almaya, aldırmaya, kesmeye kestirmeye, eti dağıtmaya Veli’yi umumi vekil etse; bu 7 kişiden birinin vekaleti vacip değil de Adak olsa, bu kesilen tosunun eti, fakirlerle birlikte zenginlere de verilmiş olsa, ne olur?[] Adak olan payı fakirlere vermesi gerekir. Zenginlere yedirirse yedirdiği kadarını tazmin etmesi gerekir. O kadar et alıp fakirlere vermesi gerekir. Kurbana zarar gelmez. Bu kimse vatan-ı aslisinin dışında, mesela İzmirli birisi Bursa’da birisine vekalet verip orada kestirebilir mi?[] Evet kestirebilir, kendisi mukim ise vacip sevabı alır kendisi seferi ise nafile sevabı alır. Almanya’dan kurbanın parasını Türkiye’ye memleketime gönderdim. Onlarda Kurbanlık hayvanı alıp yoksul müslüman bir aileye vermişler. Tabii bu kurban benim ismime kesiliyor, yaptığımız bu iş caiz midir?[] Kurban vekalet verenin adına kesiliyorsa eti kime verilirse verilsin kurban sahihtir. Kesilmeyip canlı bir hayvan birisine hediye edilirse kurban olmaz, hayvan hediye edilmiş olur. Adınıza kurban diye kesilmişse sahih olur. Bazı sebeplerden dolayı vekaleti verirken gerçek isim verilmeyip takma bir isim verilebilir mi?[] Evet takma isim de verilebilir. Çünkü Allahü teâlâ onu kimin verdiğini bilmektedir. Kurban vekaleti verirken Benim kurbanımı al kes dağıt bu görevi sana veriyorum denilmiş, umumi vekalet kelimesi kullanılmamış. Vekil edilen kişi de ben senin kurban işini hallettireceğim demiş o da tamam istediğin gibi yap demiş. Bu durumda umumi vekil olmuş sayılır mı?[] Evet, umumi vekil olmuş demektir. Bir dernekte kurban vekaleti alıyoruz. Bazı kimselere, Kurbanını almaya, kesmeye kestirmeye bana vekalet verdin mi? diyoruz. Sadece evet diyorlar. O cümleyi tekrar etmiyorlar. Böyle bir vekalet sahih olur mu?[] Sahih olur. Ailece kurbanlarımızı hep vekaletle memlekette kestiriyoruz. Bazı kimseler aklımızı karıştırdılar. Bir kaza geçirmiştim. “Bak kurbanınızın kesildiğini bile görmediniz. Kurban belaları def eder. Sizin ki belki de kabul olmadı. Bu sene kurbanınızın kanını görün, kendi elinizle alın kestirin” dediler. Acaba kurbanı görmek, keserken başında bulunmak şart mıdır?[] Öyle bir şart yok. Kurbanın kanını görmeyince kurban kabul olmaz diye bir şey yok. Vekil, asıl gibidir. İmkan olursa kurbanın başında bulunmak iyi olur. Almanya’da çalışıyorum ve kurbanımı Türkiye’deki ablama göndermek için ne yapmam gerekiyor?[] Ablanıza bir kurban parası gönderirsiniz. Benim adıma bir kurban almaya, etini ve derisini istediğin yere vermeye seni umumi vekil ettim dersiniz. O da bir kurbanlık aldırır, istediğine kestirir. Etini de dilediği gibi yer. İsterse başkasına da verebilir. Bir kişi kurban vekaleti verdi, fakat parasını eksik verdi. 100 lirayı sonra vereceğim dedi veremedi. Başka 2 arkadaş 100 lirayı verdi. Bunu götürüp verdik bu oldu mu?[] Evet. Kurban vekaleti verenin para verme şartı yoktur. Eğer gücünüz yetiyorsa, kesecek paranız varsa, o kişiden hiç para almasanız da onun kurbanı sahih olur. Zengin, seferde iken, kurbanını vekile kestirse, adak olur mu?[] Hayır. Nafile olur. Birine, Benim için bir kurban al, kes dedim. Alıp kesmiş. Alacağımı da hediye ettim dedi. Kurban sahih oldu mu?[] Evet. Birine Bana bir koyun getir. Fakat bayramdan önce getirme! Bakacak yerim yok dedim. O da, ben yok iken, bayramdan önce eve bırakıp gitmiş. Koyun gece ölmüş. Bu koyunu kim öder?[] Alış-veriş tahakkuk etmemiştir. Siz ödemezsiniz. Zengin, bayramın ilk günü, kurbanını kesmek üzere birine verse, vekil de kesmese, bayram da geçmiş olsa ne yapmak gerekir?[] Bu hayvanı tasadduk gerekir. Hayvan alınmamışsa bedeli altın olarak yine bir fakire verilir. Böylece borçtan kurtulmak mümkün olur ise de, kurban sevabına kavuşamazlar. Eşimden vekâlet almadan, onun adına vacip kurban kesmesi için, bir arkadaşa vekâlet verdim. Sonra hanımdan vekâlet aldım. Böyle yapmam sahih oldu mu?[] Sonra eşiniz bunu kabul etmişse sahih olur. Dişiye aşamayan, zekeri kesik olan kurban olur. Hünsa [çift cinsiyetli] olanı kurban etmemeli Kurban bayramında doğan bir hayvan iki yıl sonra kurban olur mu? İki yaşını doldurmuş olur mu? Hayvanın yaşı miladiye göre mi yoksa hicriye göre mi hesaplanacak?[] Hayvanın yaşı hesaplanırken kameri yıl esas alınır. Bu 354 gündür. Kurban bayramında doğan sığır cinsi bir hayvan, iki yıl sonraki kurban bayramında yaşını doldurmuş olur. Biz yeni evliyiz. 5 ay oldu evleneli ve bir hayli borca girdik eşya alırken. Şu an ben de eşim de çalıştığımız halde kıt kanaat yetiriyoruz maaşımızı. Yalnız kurban kesecek paramız yok taksitle ya da borçla kurban kesilir mi?[] Hanefi mezhebine göre bir kimseye kurbanın vacip olması için o kişide belirli miktarda mali imkanın, zenginliğin bulunması şarttır. Bu zenginliğin ölçüsü, zekatta da aranan 85 gram altın ya da buna denk para veya maldır. Yani kişinin borçları ve asli ihtiyaçları dışında elinde 85 gram altın veya buna denk bir para bulunursa, o zaman kurban kesmesi gerekir. Bu imkanı olmayanların kurban kesmeleri gerekmez. Bu yüzden kendinizi sıkıntıya sokmanıza gerek yoktur. Soru 6 aylık evliyim, eşim bir firmada çalışıyor, kurban kesebilecek durumda ve kurban kesecek. Benim şahsıma ait 120 gr altın takım var, bu durumda ben de kurban kesmek zorunda mıyım?[] Hanefî mezhebine göre, yükümlülük şartlarına sahip olan herkes kurban kesmek durumundadır. Alimlerin çoğunluğuna göre ise, bütçeleri aynı olup aynı çatı altında hayatlarını sürdüren aile bireylerinden birinin kesmesiyle, diğerlerinden de sorumluluk düşer. Çoğunluğu teşkil eden İslâm hukukçularının benimsediği ikinci görüş, hem Allah Resûlü sas’nün sözlü beyanlarına, hem de uygulamayı yansıtan bazı hadislere dayanmaktadır. “Ey insanlar! Her sene, her ev halkına kurban kesmek gerekir” buyurmak suretiyle kurbanın aile adına kesileceğini beyan eden Resûl-i Ekrem sas, kurban bayramında bir koç kurban etmiş ve “Bismillâh! Allahım! Muhammed’den, onun hane halkından ve Muhammed ümmetinden kabul buyur!” diye dua etmiştir. Aynı şekilde Resûl-i Ekrem sas’in, saf beyaz, semiz ve boynuzlu iki koçu, birisini ümmetinden kurban kesmeyenler, diğerini de kendisi ve aile fertleri adına kurban olarak kestiği muteber kaynaklarda ifade edilmektedir. Siz de aynı şekilde davranıp ailenize bir kurban kesebilirsiniz. 6 kişi iki ayrı kurban aldık. İkisini karışık kesebilir miyiz?[] 6 kişi 2 ayrı kurban aldınız. Eğer altınız da birbirinizle ortaklığı kabul etmişseniz her birinizin iki hayvanda da hissesi / payı var demektir. Dolayısıyla iki hayvanın etini eşit bir şekilde alabilirsiniz. Kurban kesmesek de yerine sadaka versek olur mu?[] Kurban ibadetinde aslolan kurban bayramı günlerinde belli hayvanları Allah rızası için kesmektir. Dolayısıyla bu şart yerine getirilmeden kurban ibadeti yerine getirilmiş sayılmaz. Kesilen bu hayvanın etinden hem onu kesen, hem eş-dost hem de muhtaçlara ikram edilir. Muhtaçlara yardım etmek ise başka bir ibadet ve hayır çeşididir. Sevabı çok büyüktür. Fakat kurban ibadeti ile bu ibadeti birbirine karıştırmamak gerekir. Zira dinimizde ibadetler birbirlerinin yerine konulmaz. Hiçbir ibadet bir diğerinin yerini tutmaz. Allah Teâlâ şöyle buyurur “Her ümmet için bir kurban kesme zamanı belirlemişizdir ki, Allah’ın ismini kendilerine rızık olarak verdiği küçük ve büyük baş hayvanların üzerine ansınlar. İlâhınız, bir tek ilâhtır. Artık O’na teslim olun. Sen alçak gönüllü olanları müjdele.” Hac, 22/34 Kurban bayramında doğan bir hayvan iki yıl sonra kurban olur mu? İki yaşını doldurmuş olur mu? Hayvanın yaşı miladiye göre mi yoksa hicriye göre mi hesaplanacak?[] Hayvanın yaşı hesaplanırken kameri yıl esas alınır. Bu 354 gündür. Kurban bayramında doğan sığır cinsi bir hayvan, iki yıl sonraki kurban bayramında yaşını doldurmuş olur. Dolayısıyla kurban edilebilir. Kurbanlık sığır iki yaşını geçmiş olsa, ancak süt dişlerini değiştirmemiş olsa yine de kurban olur mu?[] Bir sığırın kurban edilebilmesi için 2 yaşını doldurmuş olması şarttır. Tecrübelere göre iki yaşını doldurmuş sığırlar süt dişlerini çıkarmış oluyorlar. İki yaşını doldurduğu kesin ise süt dişlerini çıkarmamış olmasının bir zararı olmaz. Koyuna kıyasla; cüsseli hale geldiği zaman 8-9 aylık keçi de kurban olarak kesilebilir mi?[] Resulullah sallallahu aleyhi ve sellemden rivayet edilen bir hadis şöyledir “Bir yıllık hayvandan başkasını kesmeyiniz. An¬cak böylesini bulmak size güç gelirse, o başka bu durumda altı ay¬lık bir koyun yavrusu kesiverin.” Müslim, Edâhi 13 1963; Nesaî, Dahaya 13; İbn Mâce, Edâhi 7; Ebu Davud, Edâhî, 4-5 Kurbanlık hayvanları bulmakta güçlükle karşılaşıldığı zaman müsinne yaşını doldurmuş olma şartı aranmadan kesilebilmek sadece koyunlara mahsustur. Bunların dışındaki semiz hayvanlar gösterişli de olsalar “müsinne” sayılacakları ça¬ğa gelmeden kurban edilemezler. Hadis-i şerifte bu mevzudaki ruhsat sadece koyun cinsine verilmiştir. Hayvanın ağzına bakmadan kurbanı kestik ama hayvanı kestikten sonra baktık ki kapak atmamış. Bu kurban kabul olur mu?[] Hayvanın süt dişlerinin dökülmüş olması onun yaşını doldurduğunu kesin olarak gösterir. Fakat bazı hayvanların yaşı dolduğu halde dişleri dökülmemiş olabilir. Bunun için kesin bir şey bir şey söylemek zordur. Fakat hayvanın kesin olarak yaşını doldurmadığı anlaşılırsa bu ibadet, kurban değil; sadaka olur. Ev aldığım için borcum bitince kurban kesmeye niyet ettim. Geçtiğimiz günlerde de bu niyeti yerine getirmek için koyun satın aldım. Pazarlık öncesi koyunu kurban etmek için aldığımı satıcıya söyledim ve "kurban olur mu, kuzusu var mı" diye sordum, satıcı kurban olabileceğini, kuzusu olmadığını söyledi. Ancak kesim sonrasında karnından kuzusu çıktı. Bu durumda bu kurban geçerli midir? Tekrar kurban kesmek gerekir mi?[] Kurbanlık hayvanın gebe olduğu biliniyorsa kesilmemesi tavsiye edilir. Fakat kesildiği taktirde kurban ibadeti yerine gelmiş olur. Ben öğretmenim ve kurban bayramında babam besici olduğu için keseceğim kurbanı babam bana ücretsiz veriyor. Bunda bir sakınca var mı?[] Bunda herhangi bir sakınca yoktur. Kurbanınızı ille de para ile alacaksınız diye bir şart yoktur. Kurban kesiminde verdiğiniz bir sorunun cevabında babanın oğluna verip kurban kesmesinde bir sakınca olmadığını söylüyorsunuz. Burası doğru da kesilen kurbandan elde edilen sevabı evlat kazanabilir mi? Ve kazanırsa nasıl kazanır? Kurban zengin olan kişinin sırf Allah rızası için bir hayvanı boğazlaması değil midir? Kişi kendi satın almadığı veya herhangi bir bedel ödemediği hayvandan nasıl kurban sevabı kazanabilir ki! Kurbanda önemli olan kişinin herhangi bir hayvanı bulup onu kesmesi değil ki! Onun için kurban zenginlere farz kılınmış. Yani parası varsa kurban kesmesinin lazım geldiği vacip ya da sünnet olduğu belirtilmiş. "Siz sevdiğiniz şeylerde Allah yolunda vermedikçe tam iman etmiş olmazsınız" buyururken yüce Rabbimiz, adam oğluna kurbanı verecek oğlu hiç para harcamadan hiçbir hayvan satın almadan kurban kesmiş olacak. Adam zengin olduğu halde hacca gitmiyor, oğluna "Al oğlum hacca sen git gel" diyerek parasını veriyor. Çocuk üzerine hac farz olmadığı halde haccı yapıyor. Babanın üzerinden haccın borcu düşer mi düşmez mi size göre? Sizin kurban cevabınıza göre düşer, önemli olan işin yapılmasıdır. Hac mal ve bedenle yapılan bir ibadet olduğu için babanın bizzat hac yapmadıktan sonra borcu düşmez. Kendi yerine vekil göndermiyorsa tabiî ki.[] Kurban satıcısı olan baba, çocuğuna bir kurbanlık verdiğinde çocuğu bunu kurban edebilir de etmeyebilir de… Ederse, kurban sevabı alır. Zira artık o hayvan kendi malı olmuştur. Kendi malı olduğu için de dilediği tasarrufu yapma hakkı vardır. Babası da bu güzel ibadete vesile olduğu için ayrıca sevap alır. Zengin olan babanın çocuğuna para verip hacca göndermesi de aynı şeydir. Çocuk, babasının verdiği o para ile hacca gider ve hac borcu üzerinden düşer. Babası da buna vesile olduğu için sevap kazanır. Fakat çocuğun hacca gitmesi, babanın borcunu düşürmez. Bu ikisini birbirine karıştırmamak gerekir. Ayrıca kurbanın sadece zengin ibadeti olduğu bilgisi de doğru değildir. Dinen zengin sayılmayan kişiler kurban keserlerse onlar da zenginin aldığı sevabın aynısını hatta belki daha da fazlasını alabilirler. Bunun için ister kendi paraları ile kurban satın alırlar; isterlerse kendilerine hediye edilen hayvanları kurban ederler. Görülmeden veya görülse de tam olarak ayrılmaksızın yirmi koyun arasından birisini müşterinin de kabul ettiği ve peşin olarak verdiği ücreti mukabilinde kurban olarak kesmek üzere satılması veya satın alınması caiz midir?[] Koyunların hepsi de aynı özellikte ve daha sonra niza çıkmayacak şekilde ise caiz olur. Aksi taktirde kesilecek kurban sahih fakat bu satış fasit olur. Yani bu satışın bozulması gerekir. Taraflar razı olurlarsa bunun bir sakıncası kalmaz. Daha önce sadece erkek koyundan kurban kesilir diye biliyordum. Ama geçenlerde dişi koyun da kurban edilebilir gibi bir şey duydum. Bu konuya açıklık getirebilir misiniz?[] Dişi koyundan da kurban olur. Bir sakıncası yoktur. Fakat Peygamberimizin mümkün mertebe koç kesmesini dikkate alan fakihler, koç kesmenin koyun kesmeye göre daha faziletli olduğunu söylemişlerdir. Yoksa dişi koyunun kurban olmayacağı diye bir şey söz konusu değildir. Kurbanlık keçinin memesinin biri bir sebepten kesilmiş. Yani hayvan tek memeli… Bundan kurban olur mu?[] Memesi kesilmiş ve kurumuş hayvana “cezzâ/ceddâ” denir. Bunun kurban edilmesi caiz değildir. Haskefî, ed-Dürrü’l-Muhtâr, c 9, s 469. İbn Âbidin bu konuda Hülâsa’dan şu nakilde bulunur “Memelerinin başları kopmuş bulunan hayvan kurban olamaz. Koyun ve keçide meme uçlarından biri; sığır ve devede ikisi yaratılıştan yoksa veya sonradan herhangi bir sebeple kopmuşsa câiz olmaz; bu konuda koyun-keçi ile sığır-deve arasındaki farklılık, ilk grubun iki, diğerinin dört memeli oluşudur. Ama memelerinden herhangi bir illet olmadan süt çıkmıyorsa kurban kesilebilir.” İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, c 9, s 470. Bulunduğum yerde besiciler yeni doğan bir yavrunun boynuzlarına bir ilaç sürerek büyümesini engelliyorlar. Bunu da “hayvanlar ilerde birbirine zarar verir” diye yapıyorlarmış. Bu surette boynuzsuz kalan hayvandan kurbanlık olur mu?[] Hacc Suresinin 36. ayetine göre kurbanlık hayvanda esas olan; iri gövdeli, gösterişli ve kusursuz olmasıdır. Kendisine ve çevresine zarar vermesin diye sivriliği engellenen boynuzundan dolayı hayvan kusurlu olmaz. Kurban edilebilir. Kurban konusunda size bir sorum olacak Bir kişi kurban kesmek için yakının yanına 90 km den az olmamak kaydı ile gider ve orada kurban kesmek isterse bunun hükmü nedir? Bu konuda değişik görüş bildirenler var. Hocam bunun doğrusu nedir? Kurban kesmenin bir şartı da mukim olmak. Başkasının yanına gidince kurban kesimi o kişiden düşer mi? Ayrıca kişi kurban kesmek maksadı ile yolculuk yapıyor ve gideceği yerde 15 gunden az duracak ise kesebilir mi, sevab alır mı? Memleketine bayram içerisinde dönecek ise yeniden kesmesi gerekir mi? Ya da bayramdan sonra memleketine dönecek ise ne olur, hükmü nedir?[] Kurban ibadetini vacip kabul eden Hanefi mezhebine göre dinen yolcu olan kimse kurban kesmekle yükümlü değildir. Fakat kesmesinde de hiçbir sakınca yoktur. Kurbanı sünnet kabul eden mezheplere göre ise bu konuda yolcu ile mukim arasında hiçbir fark yoktur. Hanefilerin yolcu için böyle bir ruhsattan bahsetmeleri ibadetlerde külfeti kaldırmaya yöneliktir. Çünkü yolculuk halinde bulunan kimse gerek kurbanlık temin etme ve kesme, gerekse kesilen kurban etini değerlendirme ve dağıtma açısından o bölge halkının sahip olduğu bilgi ve imkana sahip olmayabilir. Ayrıca yolcu zengin bile olsa elindeki parayı daha tedbirli harcaması gerekebilir. Fakat günümüzdeki yolculuk şartları ve imkânların büyük ölçüde değiştiğinden diğer mezheplerin görüşleri ile amel edilebilir. Kurban hissesine girmede, yarım hisse miktarı katılmak mümkün müdür? Mesela ortak kesilen bir kurbanı iki ortak 3,5 ar hisse şeklinde kesebilirler mi?[] Bir büyük baş hayvanı bir kişi kurban edebileceği gibi 7 kişi de buna ortak olabilirler. İki kişi buna ortak olurlarsa bunlar 3,5′ar hisse değil; iki hisse şeklinde ortak olmuş olurlar! Yani etler iki eşit hisseye bölünür. Üç kişi iseler üç hisse ortak olmuş olurlar. Bu, yedi kişiye kadar böyle devam eder. Kurban keseceğimiz ortaklardan bir tanesi eşinden boşanmış fakat kağıt üzerinde! Nedeni ise, babasının emekli maaşını alıyor yani eşiyle birlikte yaşıyor yine. Bunun bizimle kurban kesmesinde bir sakınca olur mu?[] Hayır bir sakınca olmaz. Lakin bir vesile ile ona bu yaptığının dinen kesinlikle doğru olmadığını, kul hakkı yediğini, dolayısıyla büyük günah işlediğini belirtmek gerekir. Benim takıldığım konu kilo ile satılan kurbanlıklar ile ilgili. Ben bugünün değeri ile kurbanlık için 200 ile 300 liraya kadar yolu var demişim ve parasını ayırmışım. Kurbanlık satıcısına 200 lira değerine eş kiloya sahip bir kurban bulup vermesini istediğimde, tabii ki kurbanlık satıcısı hangisinin kaç para geleceğini tartmadan bilemeyeceği için tartıyor, bir kaç tane tartıp 230, 350, 300, 270, 210 liraya mukabil gelecek şekilde kurbanlıklar çıkarıyor. Bu şekildeki kurban ticareti caiz midir? Bu tip bir alış verişte sakıncalı yön var mıdır?[] Bu şekilde yapılan kurban alım satımı caizdir. Bunu yasaklayan hiçbir delil bulunmamaktadır. Eğer alıcı ile satıcı bu alışverişe razı ise aşağıdaki ayete göre caizdir. Allah Teala şöyle buyuruyor “Mümin¬ler, mallarınızı aranızda batıl yolla değil, karşılıklı rızaya dayalı ticaretle yiyin…” Nisa, 4/29 Kilo hesabına göre kurban almakla kasaptan et almak aynı şeyler değildir. Bu işlemde kurban olarak kesilmesi için bir hayvan üzerinde anlaşma yapılmaktadır. Kurbanda asıl olan “ibadet niyetiyle kan akıtmak” olduğuna göre böyle bir alışverişte bu şart yerine gelmektedir. Soru Kurban eti gayri müslimlere verilebilir mi?[] Kurban eti hakkında yapılacak işlemlerle alakalı olarak Allah Teala şöyle buyurmuştur “Biz kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin hakkınızda Allah’ın dininin şeâirinden kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır. Onlar boğazlanmak üzere saf halinde dururken onları kestiğiniz zaman Allah’ın adını anın! Yanı üstü yere yıkılınca da onlardan hem siz yiyin, hem kanaat gösterip istemeyene, hem de fakirlere yedirin. İşte şükredesiniz diye böylece onları sizin emrinize verdik.” Hacc, 22/36 Buna göre kurban etinden hem sahibi yiyebilir hem de zengin – fakir akraba ve konu komşuya ikram edilir. Burada bu kimselerin müslüman olması şartı bulunmamaktadır. Dolayısıyla kurban etinden gayr-i müslimlere de verilebilir. Hatta bu yol, kalplerinin İslam’a ısındırılması gibi güzel bir hedef içermesi açısından tavsiye bile edilebilir. Benim bir adağım var. Kurbanda bir hisse girip diğerleri ile birlikte kesersem onların kurbanlarının olmayacağını söylüyorlar, ne dersiniz? Kesebilirsem eğer, kurban kesemediği için etini komple kardeşime verebilir miyim?[] Ortak kesilecek kurban için fıkıh kitaplarında şu hüküm vardır “Koyun ve keçiden her biri yalnız bir kişi adına kurban edilir. Bir deve veya bir sığır, bir kişiden yedi kişiye kadar kimseler için kurban edilebilir. Ancak bu ortakların hepsi müslüman olup her biri kendi hissesine malik olmalı ve Allah rızası için bir ibadet niyeti taşımalıdır.” Adak da bir ibadet olduğu için ortaklardan birinin bu niyette olması diğerlerinin kurbanına zarar vermez. İhtiyaçlı olan kardeşinize adak kurbanının tamamını veya bir kısmını verebilirsiniz.. Şükür kurbanı kesmek istiyorum. Kurbanın etinden ben ve çocuklarım yiyebilir miyiz?[] Etinden sahibinin yiyemeyeceği kurban, adak kurbanıdır. Bu sebeple siz, eşiniz ve çocuklarınız keseceğiniz şükür kurbanından yiyebilirsiniz. Bazı cemaatler ve Kur’an kursları Peygamberimize kurban keseceğiz diye insanlardan para topluyorlar. Hocam böyle bir şeyin aslı var mı? Peygamber efendimiz ümmeti için kesiyormuş, o ölünce ümmeti onun için kesmeye başlamış? Toplamda 63 yıla mukabil 63 kurbanmış... Böyle bir şey var mı? Katılırsak sevap alıyormuşuz doğru mu?[] Peygamberimize kurban kesme diye bir durum söz konusu değildir. Bu uygulamanın dinimizde yeri yoktur. Maalesef bazı cemaat ve gruplar halkın dini duygularını istismar etmektedirler. Bunlara karşı oldukça dikkatli olmak, aldanmamak gerekir. Fakat kişiler kendi adlarına kurban kesilmesi için güvendikleri kişi veya kuruluşlara vekalet verebilirler. Kurbanla ilgili bölümde yer alan bir cevabınızda "Peygamber Efendimize kurban kesilmez" diye bir cümle kullanmışsınız. Ben bu tezinize bir kaynak göstermenizi rica ediyorum. Ben "kesilir" diye biliyorum ve bunu da hadis-i şerif ile belgeledim. Hunnes anlatıyor. Hz. Ali'yi iki koç keserken gördüm ve ona "bunlar nedir" diye sordum. Hz. Ali "Resulullah bana kendisi için kurban kesmemi vasiyet etmişti, işte ben onları kesiyorum" dedi. Sünen-i Ebu Davut, Edahi 2. Yani demek ki efendimize kurban kesmek bizzat efendimizin kendi vasiyetidir. Sizden de bir kaynak göstermenizi bekliyorum.[] Öncelikle hadisin ravisinin adının Hunnes değil Haneş olduğunu belirtelim. Bu hadis Tirmizi ve Ebu Davud’da geçmektedir. Tirmizi’de geçen rivayet şöyledir Ali radıyallâhu anh’ten rivayete göre, kendisi biri Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem adına diğeri de kendi adına olmak üzere iki kurban keserdi. Kendisine bunun sebebi sorulunca şöyle derdi “Böyle yapmamı bana Resulullah emretti ve bu şekilde yapmayı hiç terk etmeyeceğim.” Tirmizi, Edâhî, 3. İmam Tirmizî, bu hadis hakkında “bu hadis garîbtir. Bunu sadece Şerîk’in rivâyetiyle bilmekteyiz.” Demiştir. Hadisin Ebu Davud’un Sünen’inde yer alan rivayeti ise şöyledir Haneş şöyle demiştir Ben Hz. Ali’yi iki koç birden kurban ederken gördüm de ken¬disine “Bu da nedir?” diye sordum. “Resulullah sağlığında, vefatından sonra her sene kendi yerine bir kurban kesmemi bana em¬retti. İşte ben de onun yerine kurban kesiyorum.” cevabını verdi. Ebû Dâvûd, Dehâyâ 2 Bu hadis kendisi ile amel edilemeyecek kadar zayıftır. Çünkü senedinde hadis âlimlerince kimliği mechûl olan Ebu’l-Hasnâ ile hakkında “onun hadisleri delil olarak kullanılmaz”, “zayıftır”, “sağlam değildir”, “Hz. Ali’den tek başına rivayet ettiği hadisler, sika/güvenilir ravilerin hadislerine benzemiyor; bu yüzden onun hadisi delil olarak kullanılmaz” gibi çeşitli tenkitler yapılmış olan Haneş b. el-Mu’temir vardır. Dolayısıyla bu hadis, delil olma niteliğinden uzaktır. el-Mubârekfûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî isimli eserinde bu mevzuda şunları söylemektedir “Ben, ölen bir kimsenin yerine ayrıca bir kurbanın kesileceğine dair sahih ve merfû bir ha¬dise rastlamadım. Bu mevzuda Hz. Ali’den rivayet edilmiş olan hadis ise za¬yıftır. Bu böyle olmakla beraber, şayet bir kimse, ölen bir kimsenin yerine ayrı bir kurban kesecek olursa, ihtiyat olarak bu kurbanın etinden yemeyip tümünü tasadduk etmesi gerekir.” KAYNAKLAR el-Mubârekfûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî, Kahire, 2001, c 4, s 433-434, 1495. hadisin şerhi; es-Sehârenfûri, Bezlu’l-Mechûd fî Halli Ebî Dâvûd, Beyrut, trs, c 13, Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Necati Yeniel, Hüseyin Kayapınar, Necat Akdeniz, Şamil Yayınevi, İstanbul, 1990, c 10, s 465. İnternet üzerinden kurban bağışı yapmak caiz midir? Caizse vekaleti bir kurum üzerine verebilir miyim? Daha açık sormak gerekirse "xxx kuruluşunu vekil tayin ettim" gibi bir vekalet olur mu?[] İlgili kuruma güveniyorsanız internet üzerinden kurban bağışı yapmak caizdir. Siz kurumu vekil tayin edersiniz, onlar da görevlileri vasıtasıyla bu vekaleti yerine getirirler. Bunda herhangi bir sakınca olmaz. Yeni bir araba alınınca kurban kesmek şart mıdır?[] Allah’ın vermiş olduğu bir nimete, kulun teşekkür etmesi gayet normal bir davranıştır. Bu teşekkür makbul bir ibadet tarzı olabilir. Fakat “araba alınca kurban kesmek gerekir” şeklinde bir şey yoktur. Fakat böyle bir kişi kendisine verilen bu nimetten dolayı kurban kesip etini dağıtabilir. Bu bir şükür kurbanı olur. Bunun yerine namaz da kılabilir, bunun da adı şükür namazı olur. Fakat bunlar şart değildir. Ben yurtdışında yaşıyorum. Burada bazı vakıf ve dernekler kurban organizasyonları düzenliyorlar. Kurban bedeli olarak 100 Avro topluyorlar. Fakat öğrendiğimize göre bu organizasyonları düzenleyenler Afrika kıtasında olduğu gibi kurbanların oldukça ucuz olduğu ülkelerde 25 - 30 Avro'ya kurban kestiriyorlarmış. Tabi biz öğrenene kadar bize bunu açıklamadılar. Biz öğrendikten sonra da şöyle bir açıklama yaptılar "Evet, kurbanları 25 - 30 Avro'ya kesiyoruz fakat kalan paraları da fakirlere dağıtıyoruz." Hâlbuki bizim adımıza 100 Avro'luk kurban kesmeleri gerekmiyor muydu? Bir de böyle yaptıkları halde kurbanlarımız kabul oluyor mu?[] Kurbanınız zamanında kesildiği için bu ibadeti yapmış olursunuz. Ancak bahsettiğiniz kişiler, kurban için zorunlu masrafları çıktıktan sonra artan parayı, derneklerinin ihtiyacı veya fakirler için kullanacaklarına dair sizden yetki almalıydılar. Bu yetkiyi almadıklarından artan parayı geri vermeleri gerekir. Siz o parayı onlardan isteyip alabilirsiniz. Kurban organizasyonu yapan vakıf ve dernekler; kurban için zorunlu tüm masrafları yaptıktan sonra artan parayı, ya sahiplerine iade etmeli ya da bunları nerelerde kullanabileceklerine dair, kendilerini kurban için vekil eden kişilerden yetki almalıdırlar. Kurban kesmek için bankadan kredi çekilebilir mi?[] Kredi, faizli borç demektir. Faiz ise dinimizin en büyük yasaklarından biridir. İbadet niyeti ile de olsa hiçbir şekilde bir Müslümanın bankadan kredi çekerek kurban kesmesi caiz olmaz. Fakat kredi kartı ile kurban kesilmesi farklı bir şeydir. Kredi kartı ile kurban alımında bir sakınca olmaz. Yeter ki borç son ödeme tarihinden sonraya bırakılıp faize bulaşılmasın. Kurban gibi bir ibadete kesinlikle faizi karıştırmamak gerekir. Benim sorum beş ya da yedi kişinin katılacağı kurbanda kişilerden birinin Allah için yapması gereken bir emirden ziyade et yemek niyetini taşıması benim kurbanımın da kabulüne zarar getirip getirmediğini öğrenmek. Kurban sadece dininden emin olduğun kimselerle mi kesilebilir? Kabul olunması için bu şart gerekli mi?[] Kurban, Allah’a yakınlık sağlamak, yani ibadet kurbet amacıyla belli vakitte belirli cins¬ten hayvanları kesmeyi ve bu amaçla ke¬silen hayvanı ifade eder. Yani kurbanda temel şart ibadete niyettir. Dolayısıyla ortakların her birinin ibadet amacıyla bir araya gelmiş olmaları gerekir. Ortak kesilecek kurban için fıkıh kitaplarında şu hüküm vardır “Bir deve veya bir sığır, bir kişiden yedi kişiye kadar kimseler için kurban edilebilir. Ancak bu ortakların hepsi müslüman olup her biri kendi hissesine malik olmalı ve Allah rızası için bir ibadet niyeti taşımalıdır.” Bu yüzden ortaklık yapılacak olan kişiler tanınan, bilinen kişiler olmalıdır. Ben geçen sene kurbanımı bir hayır kurumu aracılığı ile hibe ettim. Komşular da kurban kesmedim diyerek hisse getirdiler. Ben de kurbanı tümden hibe ettim diyerek geri çeviremedim. Ne yapmalıyım? Aynı durum söz konusu olursa bunu hisse getirenlere söylemeli miyim?[] Kurban eti hakkında yapılacak işlemlerle alakalı olarak Allah Teala şöyle buyurmuştur “Biz kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin hakkınızda Allah’ın dininin şeâirinden kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır. Onlar boğazlanmak üzere saf halinde dururken onları kestiğiniz zaman Allah’ın adını anın! Yanı üstü yere yıkılınca da onlardan hem siz yiyin, hem kanaat gösterip istemeyene, hem de isteyenlere yedirin. İşte şükredesiniz diye böylece onları sizin emrinize verdik.” Hacc, 22/36 Buna göre kurban etinden hem sahibi yiyebilir hem de zengin – fakir akraba ve konu komşuya ikram edilir. Kurban kesiyor olmanız akraba ve komşularınızın et ikramını geri çevirmenizi gerektirmez. Fakat sizin de kendi akraba ve komşularınıza ikram edebilmeniz için kendi kurbanınızdan birkaç parça et ayırmanızı tavsiye ederiz. Annem bu yıl normal olarak kurbanını kesecek. Ancak bir yardım kuruluşunun kurban kampanyasına katılıp, bir kurban da oraya bağışlamak istiyor. Aynı bayramda farklı iki kurban kesmek uygun olur mu? Yoksa yardıma vereceği kurban, kurban vazifesi olarak değil de hayır olarak mı sayılır?[] Maddi durumu uygun olanların birden fazla kurban kesmeleri onların bu ibadetten daha fazla sevap kazanmalarını sağlar. Nitekim Resûl-i Ekrem sas’in, saf beyaz, semiz ve boynuzlu iki koçu, birisini ümmetinden kurban kesmeyenler, diğerini de kendisi ve aile fertleri adına kurban olarak kestiği muteber kaynaklarda ifade edilmektedir. Buhâhrî, “Edâhî”, 7; Müslim, “Edâhî”, 18; Ebû Dâvûd, “Edâhî”, 3,4; Tirmizî, “Edâhî”, 2; Nesâî, “Dahâyâ”, 14,28-31; İbn Mâce, “Edâhî”, 1; Dârimî, “Edâhî”, 1. Yaşadığımız ilin dışında akrabalarla birlikte başka bir ilde kesilen kurbanın sakıncası var mıdır? İlla ki ikamet ettiğimiz ilde mi kesmek zorundayız? Kurban bayramında kesilecek kurban için böyle bir şart var mıdır?[] Kurbanınızı istediğiniz yerde; dilerseniz oturduğunuz bölgede dilerseniz tatil için gittiğiniz beldede kesebilirsiniz. Bir ailede iki kişi karı koca zenginse ikisinin de mi kurban kesmesi gerekir yoksa birinin kesmesi yeterli midir? Ben ve eşim, ikimiz de çalışıyoruz. İkimizin de kurban kesmesi gerekir mi? Bu konuyla ilgili sitedeki yazıyı okudum fakat anlamadım. Bundan dolayı soruyorum.[] Hanefî mezhebine göre, yükümlülük şartlarına sahip olan herkes kurban kesmek durumundadır. Âlimlerin çoğunluğuna göre ise, bütçeleri aynı olup aynı çatı altında hayatlarını sürdüren aile bireylerinden birinin kesmesiyle, diğerlerinden de talep düşer. Çoğunluğun görüşü ile amel edilebilir. Kilo ile kurban almak caiz midir? Bu gün pazaryerinde kurbanlık hayvan satanlarla alıcılar arasında şöyle bir pazarlık yapıldığına şahit oldum Satıcı müşteriye diyor ki "Hayvanı kilosuna göre al. Kestikten sonra kaç kilo gelirse parasını et fiyatından verirsin." Bu şekilde bir alım-satım işlemi caiz midir? Bu alım satımın kasaptan et almakla ne farkı var?[] Eğer alıcı ile satıcı bu alışverişe razı ise aşağıdaki ayete göre caizdir. Allah Teala şöyle buyuruyor “Mümin¬ler, mallarınızı aranızda batıl yolla değil, karşılıklı rızaya dayalı ticaretle yiyin…” Nisa, 4/29 Kilo hesabına göre kurban almakla kasaptan et almak aynı şeyler değildir. Bu işlemde kurban olarak kesilmesi için bir hayvan üzerinde anlaşma yapılmaktadır. Kurbanda asıl olan “ibadet niyetiyle kan akıtmak” olduğuna göre böyle bir alışverişte bu şart yerine gelmektedir. Kredi kartı ile ya da taksitli veya borç alarak kurban kesmek caiz midir?[] Kredi kartı ile kurban almanızda bir sakınca olmaz. Yeter ki borcunuzu son ödeme tarihinden sonraya bırakıp faize bulaşmayınız. Böyle bir imkânı olmayanların kurban kesmeleri gerekmez. Bu yüzden borç alarak kendinizi sıkıntıya sokmanıza gerek yoktur. Zilhicce ayı girdiğinde kurban kesecek kişilerin vücudundan herhangi kıl almaları, tırnak kesmelerini peygamberimiz bir hadisinde yasaklamıştır. Acaba böyle mi yapmamız gerekir? Yoksa bu hadisi nesh eden başka bir hadis söylemiş midir efendimiz?[] Konuyla ilgili hadis şöyledir Ümmü Seleme radıyallahu anha, Resulullah sallallâhu aleyhi ve sellemin şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir “Kimin kesecek bir kurbanı varsa, Zilhiccenin hilali yenilenince kurbanını kesinceye kadar saçından ve tırnaklarından bir şey al¬masın.” Müslim, Edâhî 39-42 1977; Ebu Davud, Dahâyâ, 2-3; İbn Mâce, Edâhî 11 “Hadisin zahirine göre, kurban bayramında kurban kesmek isteyen bir kimsenin, Zilhiccenin onuncu gününden itibaren, kurbanını kesmesine kadar geçen süre içerisinde, saçlarını, sakallarını veya vücudundaki kıllarını kesip kısaltması ya da tıraş etmesi ve tırnaklarını kes¬mesi yasaklanmıştır. … Fıkıh âlimlerinin bu husustaki görüşlerini şu şekilde özetlemek müm¬kündür[] 1. İmam Ahmed’le İshak, Said b. el-Müseyyeb, Dâvûd Zahirî ve Şafiîlerden bazılarına göre; kurban sahibinin kurbanlığı bayram gününün kuş¬luğunda, kesmesine kadar, vücudundaki kıl ve tırnaklardan bir şey alması haramdır. Delilleri; mevzuumuzu teşkil eden hadis-i şeriftir. 2. Hanefilere göre; kurban sahibinin sözü geçen süre içerisinde vücu¬dundaki, kıllarını veya tırnaklarını kesmesi tenzîhen mekruhtur. İmam Şa¬fiî’nin meşhur olan görüşü de bu olduğu gibi bu görüş İmam Mâlik’ten de rivayet olunmuştur. Bu görüşte olan âlimlere göre; konumuzla alakalı hadis-i şerifteki kılla¬rı ve tırnakları kesmekle ilgili yasak, tahrim için değil, tenzih içindir. Bu ya¬sağın hükmünü haramlıktan çıkarıp tenzihen mekruhluğa çeviren delil ise; başka bir hadistir. Sözü geçen hadis-i şerifte Fahr-i kâinat Efendimizin Medine’den Mekke’ye kurbanlık gönderdiği, kendisinin Medine’de kaldığı ve kurbanlığı daha Mekke’ye ula¬şıp kesilmeden önce kendisinin ihramlılar için geçerli olan yasaklara uyma¬dığı ifade edilmektedir. Bu sebeple, Hattâbî de, sözü geçen hadisin konumuzu ilgilendiren hadisteki yasağın haramlık ifade etmeyip, tenzihen mekruhluk ifade ettiğine delil olduğunu söylemiştir. Ayrıca bu görüşte olan âlimlere göre; “kurban sahibinin kurbanı kesmeden önce, elbisesini giyip güzel kokular sürünmesinin caiz olduğunda, tüm âlimlerin ittifak etmiş olmaları da, tır¬nakların ve saçların kesilmesiyle ilgili sözü geçen yasağın kerahet-i tenzihiyye ile ilgili olduğuna delâlet eden hususlardandır.” Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Necati Yeniel, Hüseyin Kayapınar, Necat Akdeniz, Şamil Yayınevi, İstanbul, 1990, c 10, s 467-468. Kurban derisini kurbanı kestirdiğimiz yerde bırakmamız ya da oradakilere vermemiz caiz mi? Onlar da sonuçta satacaklar ve ekonomik durumları nedir, bilmiyoruz.[] Kurban derisi kurban kesen kişiye aittir. Onu satmadan dilediği gibi kullanma ve onu bir başkasına bağışlama hakkına sahiptir. Derinin hayır işlerinde çalışan kurum ve kuruluşlara bağışlanıp onların istifadesine sunmak güzel bir davranıştır. Dolayısıyla kurban derisinin orta yerde sahipsiz bir şekilde bırakılmaması gerekir. Bulunduğum bölgede insanlar kurbanlıklarını bayramdan çok zaman önce alabiliyorlar. Bu kurbanlık hayvanların sütünden istifade edilir mi?[] Hanefî mezhebine göre kesimden önce kurbanlığın sütünden ve yününden yararlanmak mekrûhtur Kâsânî, Bedâi’, c 6, s 320; Merğinânî, el-Hidâye, c 4, s 358; yararlanılmışsa kıymetinin sadaka olarak verilmesi gerekir. Çünkü insan onu kurban niyetiyle alınca sanki onu her şeyiyle Allah için ayırıp belirlemiş, yani tayin etmiş olur. Binaenaleyh, yününü kırkması adeta ibadet için belirlediği hayvanın bir parçacığını bu niyetten çıkarmış ve onu dünya için kullanmış olur. Sütünü de bazıları böyle saymışlar ve “az olup, memeye su serpmekle hayvana zarar vermeden kurutulabilecekse kurutulur. Bu mümkün değilse sağı¬lıp, sadaka olarak verilir. Böylece ibadet için aldığı kurbanlığının her parçası ibadet amacıyla kullanılmış olur” demişlerdir. Malikilere göre kurbanlık hayvanın sütünü sağmak ve içmek mekruhtur. Şafiilere ve Hanbelîlere göre ise yavrusunun ihtiyacından fazlasını alması ve içmesi caizdir. İbn Kudame, el-Muğnî, c 6 s 445’e bkz. Delilleri ise Beyhaki’nin rivayet ettiği şu hadistir Muğire b. Hazf el-Absî’den şöyle rivayet edilmiştir Ali ile Rahbe’deydik. Hemedan’dan bir adam yanında bir inek ve yavrusu ile birlikte çıkageldi ve dedi ki “Ben bu ineği kurbanda kesmek için satın almıştım, inek yavruladı. Ne yapayım?” Ali de ona dedi ki “Onun sütünden içme ama yavrusunun içebileceğinden fazlasını içebilirsin. Sonra kurban bayramında ineği de yavrusunu da yedi kişiye kadar kurban edebilirsin.” Beyhaki, c 9, s 288. Bize göre ise kurbanlık hayvanların sütünden, yününden istifade edilebilir. İlgili ayette şöyle buyurulur “Olgun ve dolgun hayvanları sizin için Allah’a kulluğun simgelerinden kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır. Sıra sıra dizili olarak keserken üzerlerine Allah’ın adını anın. Yere düşüp ölünce onlardan yiyin; kanaatkârlık edene de isteyene de yedirin. Şükredersiniz diye onları böylece sizin buyruğunuza verdik.” Hac 22/36 “Onlarda sizin için hayır vardır” لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ ifadesi, kurban kesmeden önce ondan yararlanabileceğimizi gösterir. Bu da sütlerinden veya diğer hizmetlerinden yararlanma olur. Yukarıdaki rivayet Peygamberimize değil Hz. Ali’ye nispet edilmiştir. Ayette yaşını doldurmamış hayvanın kurban edilmeyeceği açıkça bildirilmiş olduğu halde yavrunun kesilmesinin riayette yer alması, rivayeti şüpheyle karşılamamızı gerektirmektedir. Attan, geyik gibi helal olan diğer av hayvanlarından kurban olur mu?[] Attan, geyik vb. av hayvanlarından, tavuk, horoz, kaz gibi kümes hayvanlarından kurban olmaz. Zira Hacc suresinin 28 ve 34. ayetlerine göre kurban edilecek olan hayvanların en’âm cinsinden olması şarttır. En’âm suresinin 143 ve 144. ayetlerinde bunların “sekiz eş” olduğu açıklanmıştır. Yani koyun, keçi, sığır ve devenin erkeği ve dişisi olmalıdır. Bu hayvanların dışında hiçbir hayvandan kurban olmaz. Kurban bayramı günü doğuran hayvan ve yavrusu kesilir mi?[] Hanefi mezhebine göre “kurbanlık bir hayvan kesilmeden önce doğursa, yavrusu da kendisi ile beraber kesilir. Çünkü yavru anasına bağlıdır. Eğer yavru kesilmeyip satılırsa, parasını sadaka olarak vermek gerekir.” Fakat Hacc suresinin 36. ayetine göre bir hayvanın kurban edilebilmesi için yaşını doldurması gerekir. Yaşını doldurmamış bir hayvan kurban olmaz. Bu yüzden yavrunun kesilmeyip daha sonra kurban edilmek üzere beslenmesi veya satılıp parasının sadaka olarak verilmesi gerekir. Kurbanını kendisi kesmeyip etinden ihtiyacı olduğu halde faydalanmadan çocuklarına ve ailesine faydalandırmadan bir vakfa bağışlamak doğru mudur? Kurban ibadeti yerine getirilmiş sayılır mı? Ben şahsen buna kurban gözüyle bakamadım. Bana biraz vakıf baskısıyla yapılmış bir iş gibi geliyor. Şahsın yılda bir göreceği kurban eti “bağış yap” baskısıyla yok olmuş oluyor.[] Vekâletle kurban kesilmesi caiz olduğu için vakıf veya derneklere kurban bağışlandığında kurban ibadeti yerine getirilmiş olur. Kurban eti hakkında yapılacak işlemlerle alakalı olarak Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur “Olgun ve dolgun hayvanları sizin için Allah’a kulluğun simgelerinden kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır. Sıra sıra dizili olarak keserken üzerlerine Allah’ın adını anın. Yere düşüp ölünce onlardan hem siz yiyin; hem de kanaatkârlık edip istemeyene de isteyene de yedirin. Şükredersiniz diye onları böylece sizin buyruğunuza verdik.” Hac 22/36 Buna göre kurban etinden hem sahibi yer hem de zengin – fakir akraba ve konu komşuya ikram eder. Dolayısıyla kurban kesmek durumunda olan kişilerin bu tavsiyeye uyarak kurbanlarını kendileri de istifade edebilecek şekilde kesmeleri/kestirmeleri daha iyi olur. Ama maddi durumu iyi olup da ikinci bir kurban kesebilecek olan ailelerin, birini bağış olarak göndermeleri de güzel bir davranıştır. Hz. İbrahim’in kurban etmek istediği oğlu İshak mıdır, İsmail mi? Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de net bir ifade yokken, Tevrat’ta var. İslam ulemasının bu konudaki görüşü nedir?[] Hz. İbrahim’in kurban etmesi emredilen çocuğunun kim olduğu konusunda İslam âlimleri arasında bir ittifak yoktur. Bir kısmı bunun İsmail aleyhisselam olduğunu söylerken bir kısmı ise İshak aleyhisselam olduğunu söylemişlerdir. Her iki grubun delillerine yer verip “hangisinin kurban edilmek istendiğini en iyi Allah bilir” deyip herhangi bir görüşe meyledemeyenler de vardır. Yahudilerin de Müslümanların da ittifakla kabul ettiklerine göre İbrahim aleyhisselamın ilk oğlu İsmail’dir. Sâffât suresinin 100. ayetinde İbrahim aleyhisselamın “Rabbim, bana salihlerden olacak bir evlat nasip eyle” şeklindeki duasına yer verildikten sonra 101. ayette bu duasının kabul edildiği ve kendisine yumuşak başlı, uysal halim bir çocuk bahşedildiği belirtilmiştir. Buradan, İbrahim aleyhisselamın daha önce hiç çocuğunun olmadığı anlaşılmaktadır. Öyleyse duasına karşılık kendisine ihsan edilen çocuk İsmail aleyhisselamdır. Daha sonra 102. ve devamı olan ayetlerde bu çocuğun kurban edilmesi ve neticesinde hem çocuğun hem de İbrahim aleyhisselamın imtihanı başarı ile geçtikleri anlatılmıştır. Demek ki İbrahim aleyhisselamın rüyasında kurban etmesi emredilen oğlu, ilk oğlu İsmail’dir. Zaten o ayetlerin hemen devamında yer alan 112. ayette İbrahim’e ikinci bir müjde olarak ileride peygamber olacak olan ikinci oğlu İshak da müjdelenmiştir. Bir de şuna dikkat etmek gerekir. Allah Teâlâ İbrahim aleyhisselama, yaşı bir hayli ilerlemiş ve kısır olan eşi Sare validemizden bir çocuğu olacağı müjdesini verirken çocuğu “bilgin bir çocuk ğulâmin alîm” olarak nitelemiştir. Bkz Hicr, 15/53; Zariyat, 51/28 İbrahim’in Sare validemizden olan bu çocuğunun İshak aleyhisselam olduğu konusunda da hiçbir görüş ayrılığı yoktur. Fakat yukarıda da görüldüğü gibi kurban edilmesi emredilen çocuk için “halim selim bir çocuk ğulâmin halîm” nitelemesi yapılmıştır. Nitekim bu çocuk babasının kendisini kurban edeceğini duyduğunda bu duruma “Babacığım sana ne emrediliyorsa yap, inşaallah beni sabredenlerden bulacaksın”Sâffât, 37/102 şeklinde karşılık vererek kendisi için verilen halimlik vasfını ispat etmiştir. KURBANIN FERT YA DA AİLE ADINA KESİLMESİ TARTIŞMALARI[] Aile Adına Tek Kurban[] Kurban kesmenin vacip olduğunu söyleyen İslâm hukukçuları aynı zamanda kurbanın tek tek fertlere dönük bir ibadet olduğu kanaatindedirler aynî vacip. Kurban kesmenin sünnet olduğunu söyleyenlerden bazılarına göre Ebû Yûsuf 182/798 gibi de, bu ibadet aynî bir sünnettir. Dolayısıyla aile bireylerinden birinin kurban kesmesi yeterli değildir; yükümlülük şartlarını taşıyan herkesin kesmesi Kurban kesmenin müekked sünnet olduğu görüşünde olan İmam Mâlik 179/795’e göre ise, bir davar, sığır veya deveyi, kişinin kendisi ve şer’an nafakalarını sağlamakla yükümlü bulunduğu aile bireyleri adına kesmesi caizdir. Ancak Mâlik’in görüşü, adına kurban kesilen bireylerin kurbanlık hayvana iştiraki yönüyle değil, sırf kendi adına satın almakla birlikte söz konusu kişileri de buna ortak etmesi bakımından yani sevap itibariyledir. Diğer bir ifadeyle Mâlikî hukukçulara göre, kurban kesen kimsenin niyet etmesi halinde aynı kurbanın sevabına nafaka halkası içinde bulunan birlikte oturduğu yakınlarını da iştirak ettirebilir ve bu kurban onlar için de yeterli Bununla birlikte İmam Mâlik, maddî durumu iyi olanların ayrı ayrı her bir fert için kurban kesmelerinin daha uygun olacağını Şâfiî ve Hanbelî fakihler de benzer bir yaklaşımla kurbanın kesen açısından aynî sünnet, nafakalarını sağlamakla yükümlü olduğu aile fertleri açısından kifaî sünnet olduğu kanaatindedirler. Nasıl ki farz, aynî ve kifâî farz olmak üzere ikiye ayrılıyorsa sünnet de aynî ve kifâî kısımlarına ayrılır ki, aile bireyleri açısından kurban kifâî sünnet örneklerindendir. Burada aynî oluş, gücü yeten herkesin kesmesinin sünnet olduğunu, kifaî oluş da içlerinden birinin kesmesiyle diğer aile fertlerinden talebin sâkıt olduğu ve sünnetin yerine gelmiş olacağı anlamına gelmektedir. Kesilen kurbanın tek bir davar, sığır ya da deve olması arasında herhangi bir fark yoktur. Kurban edilebilme özelliklerine sahip bir hayvan olması Hali vakti yerinde olan herkesin kurban kesmesi, Resûl-i Ekrem sas’e ittibanın gereği olmak üzere sünnet ise de, aile mefhumu altında toplanan kişiler adına teklife ehil bir şahsın kurban kesmesi diğerlerinden talebi düşürür. Fakat kurban sevabından aile bireylerinin de yararlanabilmesi için, kurban kesen kişinin onlar adına da niyetlenmesi Özetle ifade etmek gerekirse Hanefî hukukçulara göre, yükümlülük şartlarına sahip olan herkes kurban kesmek durumundadır. Cumhur hukukçulara göre ise, bütçeleri aynı olup aynı çatı altında hayatlarını sürdüren aile bireylerinden birinin kesmesiyle, diğerlerinden de talep düşer. Çoğunluğu teşkil eden İslâm hukukçularının benimsediği ikinci görüş, hem Allah Resûlü sas’nün sözlü beyanlarına, hem de uygulamayı yansıtan bazı hadislere dayanmaktadır. “Ey insanlar! Her sene, her ev halkına kurban kesmek gerekir” buyurmak suretiyle kurbanın aile adına kesileceğini beyan eden Resûl-i Ekrem sas, kurban bayramında bir koç kurban etmiş ve “Bismillâh! Allahım! Muhammed’den, onun hane halkından ve Muhammed ümmetinden kabul buyur!”6 diye dua etmiştir. Aynı şekilde Resûl-i Ekrem sas’in, saf beyaz, semiz ve boynuzlu iki koçu, birisini ümmetinden kurban kesmeyenler, diğerini de kendisi ve aile fertleri adına kurban olarak kestiği muteber kaynaklarda ifade Ayrıca Hâkim 405/1014’in el-Müstedrek’inde sened bakımından sahih olduğunu belirttiği, “Resûlullah sas bütün ev halkı için tek bir koç kurban ederdi” şeklinde bir rivayet de Her ne kadar İbn Şihâb ez-Zührî 124/742’den, “Allah Rasûlü, kendisi ve hanesi halkı adına deve ya da sığır dışında hayvan kurban etmemiştir”9 şeklinde bir rivayet bulunmakta ise de, sıhhati hususunda herhangi bir tartışmanın söz konusu olmadığı bu rivayetler, İbn Şihâb’ın tespitini doğrulamamaktadır. Diğer yandan aynı içerikte olmak üzere Hz. Peygamber sas dönemi uygulaması hakkında bilgi veren rivayetler de bulunmaktadır. Abdullah b. Hişâm anlatıyor “Annem beni Hz. Peygamber sas’e getirdi. Allah Resûlü sas başımı sıvazladı, bana dua etti. Resûl-i Ekrem sas bütün hanesi halkı adına tek bir koç kurban ederdi.”10 Aynı konuda bilgi veren başka bazı sahabîlerin, zamanla meydana gelen anlayış farklılıklarına da işaret ettikleri görülmektedir. Ashabın önde gelenlerinden Ebû Eyyûb el-Ensârî ra anlatıyor “Hz. Peygamber sas zamanında biz bir tek koyun/koç kurban ederdik. Kişi bunu kendisi ve aile fertleri adına keserdi; yerlerdi ve ikram ederlerdi. Fakat bilâhare insanlar dindarlık konusunda birbirleriyle yarış ve rekabete girdiler de, kurban kesmek mağrurluk alâmeti oldu.”11 Aileden bir kişinin kurban kesmesinin yeterli olduğu hususuyla ilgili olarak zamanla oluşan farklı telakkiden şikayetlenen diğer bir sahabî de Huzeyfe b. Esîd’dir. “Ebû Bekir ve Ömer’in sünnet olarak algılanacağı endişesiyle kurban kesmediklerini gördüm. Ne var ki kurban konusundaki sünnete vakıf olduktan sonra ailem beni sıkıntıya cefâ soktu. Öyle ki artık herkes için ayrı bir kurban kesiyorum.”12 Aynı sahabîden nakledilen diğer bir rivayette Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer ra’nın halkın da kendilerine tabi olacağı/kendileri gibi yapacağı endişesiyle aileleri adına kurban kesmedikleri, halbuki şimdi ailesinin kendisini bu hususta zora soktuğu bilgisi Ne ilginçtir ki, Huzeyfe b. Esîd, hane halkı adına tek bir kurbanın yeterli olması şeklindeki Resûl-i Ekrem sas dönemi uygulamasından vazgeçilerek, herkes için ayrı ayrı kurban kesmeye doğru bir dönüşümden şikayetlenirken, Ebu Serîha, hiç kurban kesmeme eğiliminden şikayetlenmektedir “Hz. Peygamber zamanında kurban ibadetinin nasıl yerine getirildiğiyle ilgili uygulamayı sünnet öğrendikten sonra bu hususta ailem beni sıkıntıya soktu. Resûl-i Ekrem sas zamanında hane halkının tamamı için bir, bilemedin iki kurban kesilirdi. Şimdi ise komşularımız, onun kurban kesmesi gerekmez, diyerek bizi pintileştirdi/cimrileştirdi.”14 Fakat bu rivayet ve şikayetlenmelerin ortak noktası, Hz. Peygamber sas’in bizzat kendi tatbikatı ve devrindeki uygulama, hane halkı adına tek bir kurban kesme şeklinde iken bilâhare farklı bir uygulamanın baş göstermiş olmasıdır. Bütün bu rivayetler, nafaka halkasına dahil olup hayatlarını aynı çatı altında sürdüren aile bireyleri adına tek bir kurban kesmenin yeterli olduğu hususunda herhangi bir tereddüde mahal bırakmamaktadır. Ayrıca bu husustaki rivayetlerin geneli dikkate alındığında ashab-ı kiramın Hz. Peygamber zamanında kurban ibadetini bu şekilde yerine getirdikleri, Resûl-i Ekrem sas bu uygulamadan haberdar olmasına rağmen herhangi bir olumsuz tavır sergilemediği anlaşılmaktadır. Bir küçükbaş hayvanın kaç kişi adına kurban edilebileceği hususunda fukaha arasında bazı ihtilaflara rastlanmakta ise de,15 bir ev halkının tamamı adına bir küçükbaş hayvanın kafi olduğu hususunda bu rivayetler açık ve kesindir. Bu hususta, “nafaka halkasına dahil bulunan aile bireylerinin tamamı adına içlerinden birinin kurban kesmesi, yükümlülüğün sakıt olması anlamında değil, kurbanın sevabını onlara bağışlama yani sevapta ortaklıktır” şeklindeki yorumlar,16 rivayetlerin bu tür yorumlara imkan vermeyecek sarahatte olması; nesih ya da tahsis iddiası17 ise, delilden yoksun bulunması itibariyle mücerred iddiadan öte geçememektedir. Bu sarahat karşısında, hedy kurbanının sırf bir kişi için kesilebileceği hükmünden hareketle, udhiyye kurbanı hakkında da kıyas yoluyla aynı hükmün geçerli olması gerektiği iddiası,18 rivayet itibariyle sahih, hükme delâleti de sarih naslar karşısında itibara alınmaz fâsidü’l-i’tibâr.19 Son bir husus olarak beriltilmelidir ki, kurban ibadetinin sebebi vakittir ki bu da bayram günleridir eyyâmu’n-nahr.20 Binaenaleyh sebep tekrar ettikçe kurban kesmenin hükmü de tekrar eder. Dolayısıyla mükellefiyet şartlarını taşıyan bir Müslüman, kendisi ve nafaka halkasına dahil bulunan aile bireyleri adına ömrü boyunca kurban bayramına ulaştıkça kurban keser. Emrin tekrara delâlet etmesiyle ilgili usul tartışmaları bir yana, “Ey insanlar! Her sene her ev halkına kurban kesmek gerekir”21 şeklindeki hadis, bu hükmün açık delilidir. Halit Çalış, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. Bu yazı “İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı 3, Haziran 2004, Sayfa 211-230′da yayımlanan makaleden alıntılanmıştır. 1. Mergînânî, el-Hidâye, IV,71; Kadızâde Şemsüddîn Ahmed, Netâicü’l-efkâr, IX,510-1 2. İbn Rüşd, Bidâyetü’l-müctehid, I,351-352 3. Mâlik, el-Müdevvene, I,547; Bâcî, el-Müntekâ, Beyrut 1403/1983, III,97 [ 4. Nevevî, Ravdatü’t-tâlibîn, II,466-467; Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, Kahire 1377/1958, IV,283; Şevkânî, es-Seylü’l-cerrâr, IV,77-78; Bardakoğlu, “Kurban”, DİA, İstanbul 2002; XXVI,438. 5. Nevevî, el-Mecmû’, VIII,383-386 6. Müslim, “Edâhî”, 19 7. Buhâhî, “Edâhî”, 7; Müslim, “Edâhî”, 18; Ebû Dâvûd, “Edâhî”, 3,4; Tirmizî, “Edâhî”, 2; Nesâî, “Dahâyâ”, 14,28-31; İbn Mâce, “Edâhî”, 1; Dârimî, “Edâhî”, 1. Bu husustaki rivayetleri topluca görmek için bkz. Tahâvî, Şerhu Meâni’l-âsâr, III,475-7 8. Zeylaî, Nasbu’r-râye, IV,210 9. Muvatta, “Dahâyâ”, 5 10. Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, IX,450. Taberânî el-Mu’cemu’l-kebîr’de rivayet etmiştir. Ravileri Senette ismi geçen raviler, Buhârî ya da Müslim’in kitaplarındaki hadislerin senetlerinde yer alan Heysemî, Mecmau’z-zevâid, Beyrut 1967, IV,21 11. Muvatta’, Dahâyâ 4,5; Tirmizî, Edâhî 10; İbn Mâce, Edâhî 10. Hasen sahih bir hadistir. Ahmed ve İshak bu görüştedir. Bazılarına göre ise küçükbaş hayvan ancak bir kişi için kurban edilebilir ki, Abdullah b. el-Mübârek bu kanaatte olanlardandır. Tirmizî, Edâhî 10. Nevevî’nin değerlendirmesine göre hadis sahihtir. el-Mecmû’, VIII,384 12. Taberânî el-Mu’cemu’l-kebîr’de rivayet etmiştir. Ravileri Senette ismi geçen raviler, Buhârî ya da Müslim’in kitaplarındaki hadislerin senetlerinde yer alan Heysemî, Mecmau’z-zevâid, Beyrut 1967, IV,18. 13. Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, IX,444 14. İbn Mâce, “Edâhî”, 10; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, IX,450; Şevkânî, Neylü’l-evtâr, V,157. Bûsirî ez-Zevâid’de diyor ki Sened bakımından sahih, ravileri de sikadır. 15. Tahâvî, Şerh Meâni’l-âsâr, III,477; Şevkânî, Neylü’l-evtâr, V,157 16. Kâsânî, el-Bedâi’, V,70. 17. Bkz. Tahâvî, Şerh Meâni’l-âsâr, III,477 18. İbn Rüşd, kurbanın fert ya da aile adına kesilmesiyle ilgili olarak fakihler arasındaki ihtilafın sebebini bu şekilde açıklamaktadır. Bidâyetü’l-müctehid, I,352. Ayrıca bkz. Azîmâbâdî, Avnü’l-ma’bûd, Tah Abdurrahman Muhammed Osman, Beyrut 1979, VIII,6; Şevkânî, Neylü’l-evtâr, V,157 19. Azîmâbâdî, Avnü’l-ma’bûd, VIII,6; Şevkânî, Neylü’l-evtâr, V,157 20. Kadızâde Şemsüddîn Ahmed, Netâicü’l-efkâr IX,506 21. Ebû Dâvûd, “Edâhî”, 1; Tirmizî, “Edâhî”, 18; İbn Mâce, “Edâhî”, 2. g • t • dKurbanTemel kavramlarKurbanKurban türleriAkika - AdakMezheplerde kurban*Ameli mezheplerde kurban Hanefilikte kurban -Şafiilikte kurban - Malikilikte kurban - Hanbelilikte kurban İtikadi mezheplerde kurban İcmaKurban hadisleri ve şerhixKurban ayetleri ve tefsirlerixFıkıh kitaplarında kurbanxTarihde kurbanBen iki kurbanlıgın oğluyum Hz. Peygamberin babası Abdullah'ın kurbanlık olması hadisesiHristiyanlıkta kurbanxMusevilikte kurbanKorbanat2009 Yenişehir'de kurban çalışmalarıYenişehir'de kurban kesenlerin eğitimi . Yenişehir'de kurban kesenlerin ziyereti . Kurban afişleri . Kurban tasarım çalışmaları . Kurban portali çalışması . Kurban konferansları . İlmihal bilgilerinin kurban portaline girilmesi . Fıkıh kitaplarındaki bilgilerin kurban portaline girilmesiKurbanda Diyalog çalışmalarıxİrşad faaliyetleriKur'an tilavetiyle kurban irşadı . Örnek yaşantıyla kurban irşadı - Turizmle kurban irşadı - Tasarımla kurban irşadı - Video düzenlemekle kurban irşadı -Video kur'an çalışmasıyla kurban irşadı - Web sitelerine güncel konulardaki kurbanın hikmetelerini ekleyerek irşad - Sportif aktivitelerle kurban irşadı - Dualarla kurban irşadı - Tenbihle kurban irşadı - Cenazelerde kurban irşadı - Yenişehir'de kaza ve belalar ve kurban olayının anlatımıyla irşadTebliğ faaaliyetleriCami cemaatine kurban tebliği . Hastanelerde kurban tebliği . Okullarda kurban tebliği • Kamu kurumlarında tebliği . Kesimhanelerde kurban tebliği . Muhtarlara kurban tebliğiKonferanslarKurban konferansıKesim eğitimiYenişehir Müftülüğü kesim eğitimi çalışmaları - Mersin Camilerinde esim eğitimi çalışmaları - Kur'an kurslarında esim eğitimi çalışmaları - Camiler'de kesim eğitimi çalışmaları - Kiliseler'de kesim eğitimi çalışmaları - Turunçlu'da kesim eğitimi çalışmaları • Çukurkeşlik'de kesim eğitimi çalışmaları •Kurban yarışmalarıKurban bilgi yarışması - Kurban kesim yarışmasıOratoryaYenişehir müftülüğü kurban oratoryosu - Haberlerde Yenişehir müftülüğü . İmamalararası kurban organizasyonları •Kurban hizmetleriŞablonKurban Hizmetleri. Kurban düzenlemeleri -Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik - Kurban nedir? - Kurbanın Mahiyeti, Vücubu ve Hikmeti -Kurbanın önemi - Kurban ve dinlerdeki yeri - Kurbanın insan psikolojisi üzerindeki etkisi - Kurbanın belaları def'etmesi - Temel kaynaklarda kurban - İlginç kurban anıları - Kurbanın Cinsi ve Kusurlu Olup Olmaması - ŞablonŞiirlerde kurban Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!' Kurbanın Kesilme Vakti Kurbanın Eti ve Derisi Üzerine Yapılacak Şeyler Akîka Kurbanı Zebh, Zebiha ve Tezkiyenin Mahiyetleri Zebh Boğazlama İşlemi Etleri Yenen ve Yenmeyen Hayvanlar Kimlerin Boğazlayacağı Hayvanların Etleri Yenir veya Yenmez Meytenin Mahiyeti ve Hükmü Avın Mahiyeti ve Caiz Oluşu Nelerle Av Yapılır? Av Hayvanında Aranılan Şartlar Avla İlgili Çeşitli MeselelerMüftülük haberleriEn son haberlerMersin - Yenişehir Haberleri - Yenişehir'de 2009 yılı ilk hacı uğurlama proğramıProjelerYenişehir Halk Eğitiminden Diyanet personeline makam dersleri projesi - Yenişehir Halk Eğitiminden Diyanet personeline temel bilgisayar okur yazarlığı kursu projesi -Yenişehir Halk Eğitiminden Diyanet personeline bilgisayar formatörlüğü kurs projesi - Yenişehir Halk Eğitiminden Diyanet personeline web tasarımı kurs projesi Kur'an projesi Wikili Kur'an projesi, bir ilk olup ilerde tek referans site olması amaçlanmaktadır. Hadis projesi Wikili Hadis projesi, bir ilk olup ilerde tek referans site olması amaçlanmaktadır. Mesnevi projesi Wikili Mesnevi projesi, bir ilk olup ilerde tek referans site olması amaçlanmaktadır. Fıkıh projesi Wikili Fıkıh projesi, bir ilk olup ilerde tek referans site olması amaçlanmaktadır. İlmihal projesiWikili İlmihal projesi, bir ilk olup ilerde tek referans site olması amaçlanmaktadır. Alev külliyatı projesiWikili Alev külliyatı projesi, bir ilk olup ilerde tek referans site olması sertifika törenleri. Açılacak kurslarPratik kurban kesim kursu en - Ev mefruşatı 16 kişi, - Bs 2. kademe 18 kişiKurban mevzuatıKurban düzenlemeleriKurban hizmetlerinin uygulanmasına dair tebliğ - Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik - 28 Ekim 2009 ÇARŞAMBA Sayı 27390 2009 Yılı Kurban hizmetlerinin uygulanmasına dair Diyanet İşleri Başkanlığının tebliği - Hayvanların korunmasına dair uygulama yönetmeliği - THK Tüzüğüİletişim Yenişehir müftülüğü Muğdat camii no Tel email Yenişehir - Mersin g • t • dKurban Hizmetleri Komisyonu Kurban mevzuatıKurban düzenlemeleri Kurban kanunları3285 sayılı Hayvan Sağlığı Zabıtası Kanunu - 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu Kurban yönetmelikleri Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik tarihli Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelik Kurban genelgeleri Kurban tebliğleri Kurban hizmetlerinin uygulanmasına dair tebliğ 2009 Yılı Kurban hizmetlerinin uygulanmasına dair Diyanet İşleri Başkanlığının tebliği 2011 Yılı Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair TebliğKurban kavramlarıKurban -Kurbanat - Korbanot - KURBAN-Abdulvahap Gözcü - KURBAN-Abdulvahap Gözcü - Kurban/WP - Kurbanın önemi - Kurbanın Cinsi ve Kusurlu Olup Olmaması- Kurbanın Eti ve Derisi Üzerine Yapılacak Şeyler - Kurbanın insan psikolojisi üzerindeki etkisi - Kurbanın Kesilme Vakti - Kurbanlıkların bayıltılarak kesilmesi Kurban nedir? - Kurbanın Mahiyeti, Vücubu ve HikmetiBaşvuruBaşvuru İşlemleri xKurumlarx Yenişehir MüftülüğüKurban hizmetleriKurban kesim yeri - Yenişehir'de kurban kesim yerleri - Kurban satış yerleri - Yenişehir'de kurban satış yerleriYenişehir'de kurban satış yerleri*Yenişehir'de umumi kurban satış yerleri Göçmen kurban satış yeri Barabaros mahallesi HOM bulvarı Göçmen kavşağı - Hacıbektaş Veli Kültür Merkezi - Akkent mahallesi-Muhtarlık Yanı - Dumlupınar mahallesi-Adese yanı - Pirireis Mahallesi-Eski Yenişehir Belediye Binası Kapalı Spor Salonu arkası - Hürriyet mahallesi-Semt Pazarı - Limonluk mahallesi-Yenişehir Belediye Binası Karşısı - Cumhuriyet mahallesi-Yenişehir İÖO Yanı - Eğriçam mahallesi-Salı Pazarı - Yenişehir İtfaiyesi Yanı - Fuat Morel mahallesi-Semt Pazarı - Çiftlik Mahallesi-Merkez - Gazi Mahallesi cami arkası Yenişehir'de özel kurban satış&kesim yeriÇavak kasabı kurban satış yeri - Kocavilayet satış yeri -Et dağıtımı organizasyonuHacı Bektaş Kültür Merkezi bahçesi satış&kesim yeri -Kurban Hizmetleri Komisyonu MİA başkan, Müftü, Tarım müdürü ,veteriner , sağlık md, Belediye Merkez Kurban Hizmetleri Komisyonu İl Kurban Hizmetleri Komisyonu İlçe Kurban Hizmetleri Komisyonu Kaymakam başkanlığında , İlçe Müftüsü , İlçe TSM Başkanı, İlçe Tarım Müdürü , Veteriner , Yenişehir Belediyesi Zabıta MüdürüYenişehir Kurban Hizmetleri KomisyonuYenişehir Kaymakamı Eyüp Sabri Kartal, İlçe Müftüsü Ali Bingül, İlçe TSM Bşk. Karahan, İlçe Tarım Müdürü Abdulkerim Çiçek, Veteriner Nuran Ateş, Yenişehir Belediyesi Zabıta Müdürü Erdem TorKararlarYenişehir Kurban Hizmetleri Komisyonu / Toplantı Tutanağı 2010 -1 - Yenişehir Kurban Hizmetleri Komisyonu/2010 Kararları Yenişehir Kurban Hizmetleri Komisyonu / Toplantı Tutanağı 2010-2 - Yenişehir Kurban Hizmetleri Komisyonu / Toplantı TutanağıCezalarEhliyetsiz kurban kesmeKitap rehber broşür -Diyanet İşleri Başkanlığı/Kurban Rehberi - Kurban Bayramı ve Halk SağlığıKurban Hizmetleri Halk SağlığıAraç ve Personel GörevlendirmeYenişehir Kurban Komisyonu/Araç ve Personel GörevlendirmesiSSSSıkça Sorulan Sorular Kurban hakkında Sıkça Sorulan SorularDiğer dinler ve kurbanKorbanot - Kurbanat - Kurban

ölen kişinin takma dişleri nereye gömülür